Вобраз “іншага” ў беларускай літаратуры XVI–XVIII стагоддзяў

• Authors: Alaxandr Brazgunou

Title variants

EN

Image of the Other in Belarusian literature of the 16th–18th centuries

PL

Wizerunek „innego” w literaturze białoruskiej XVI–XVIII wieku

Abstracts

PL

W artykule, na przykładzie najważniejszych zabytków pisanych (Peregrynacja М.К. Radziwiłła, diariuszy S. Maskiewicza, E. Pielgrzymowskiego, T. Billewicza, J. Charkiewicza), przeanalizowano cechy prezentacji wizerunku „innego” w literaturze białoruskiej doby Renesansu i Baroku. Ustalono, że średniowieczne rozumienie odmienności, zdeterminowane przez dogmat cheścijański, w literaturze XVI–XVIII wieku jest stopniowo zastępowane subiektywnym postrzeganiem, co oznacza, że decydujące znaczenie ma opinia konkretnej osoby, a nie zbiorowości. Wskazuje to na rosnącą rolę zasady autorskiej i zburzenie poetyki literatury tradycjonalizmu refleksyjnego.

BE

У артыкуле на прыкладзе найбольш значных помнікаў пісьменства (Пэрэгрынацыя М.К. Радзівіла, дыярыушы С. Маскевіча, Г. Пельгрымоўскага, Т. Білевіча, Ю. Харкевіча) разгледжаны асаблівасці прэзентацыі вобраза “іншага” ў беларускай літаратуры Адраджэння і Барока. Вызначана, што сярэднявечнае, дэтэрмінаванае хрысціянскай дагматыкай разуменне іншасці ў літаратуры XVI–XVIII стст. паступова змяняецца суб’ектыўным успрыняццем, г. зн., вырашальнае значэнне набывае меркаванне канкрэтнага чалавека, а не калектыву. Гэта сведчыць пра ўзрастанне аўтарскага пачатку і разбурэнне паэтыкі літаратуры рэфлексійнага традыцыяналізму.

EN

In the article, the features of the presentation of the image of the Other in the Belarusian literature of the Renaissance and Baroque epoch are considered based on the example of the most significant written monuments (Pilgrimage by M.K. Radziwiłł, diaries of S. Maskiewicz, E. Pielgrzymowski, T. Billewicz, J. Charkiewicz). It has been established that the medieval understanding of otherness, determined by Christian dogma, in the literature of the 16th – 18th centuries is gradually being replaced by subjective perception, which means that the opinion of a particular person, and not of a collective, becomes important. This testifies to the growth of the author’s principle and the destruction of the poetics of the literature of reflective traditionalism.

Keywords

EN

author; Baroque; Belarusian literature; image of the “otherness”; Renaissance; subjectivity

PL

autor; Barok; literatura białoruska; obraz innego; Renesans; subiektywność

BE

аўтар; Барока; беларуская літаратура; вобраз іншага; Рэнесанс; суб’ектыўнасць

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
• Journal: Acta Albaruthenica
• Year: 2022
• Issue: 22
• Pages: 185-199

Dates

published

2022

Contributors

author

Alaxandr Brazgunou

• National Academy of Sciences of Belarus

• https://orcid.org/0000000213478690

References

• Aleksandryâ. 1962. Sklad. U. Aničènka. Mìnsk [Александрыя. 1962. Склад. У. Анічэнка, Мінск].
• Antalogìâ daǔnâj belaruskaj lìtaratury: XI – peršaâ palova XVIII stagoddzâ. 2003. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Анталогія даўняй беларускай літаратуры: XI – першая палова XVIII стагоддзя. 2003. Мінск: Беларуская навука].
• Belaruskìâ Aleksandryâ, Troâ, Tryščan...: perakladnaâ beletrystyka Belarusì XV–XVII stst. 2009. Uklad. А. Brazgunova. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Беларускія Александрыя, Троя, Трышчан...: перакладная белетрыстыка Беларусі XV–XVII стст. 2009. Уклад. А. Базгунова. Мінск: Беларуская навука].
• Billewicz Teodor. 1929. Diariusz czyniony w Angljej jako się pieregrynowało i mieiszkało. Wyd. B. Olszewicz. Poznań.
• Billewicz Teodor. 2004. Diariusz podróży po Europie w latach 1677–1678. Oprac. M. Kunicki-Goldfinger. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Charkiewicz Juwenalij. 2012. Dyâryuš ìspanskaga padarožža. U: Lìtaratura XVII–XVIII stahoddzâǔ. Uklad. А. Brazgunova, S. Haranìna. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Харкевіч Ювеніалій. Дыярыуш іспанскага падарожжа. У: Літаратура XVII–XVIII стагоддзяў. 2012. Уклад. А. Бразгунова, С. Гараніна. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Dyâryušy XVII stagoddzâ (1594–1707 gady). 2016. Uklad. А. Brazgunova. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Дыярыушы XVII стагоддзя (1594–1707 гады). 2016. Уклад. А. Бразгунова. Мінск: Беларуская навука].
• Kavalëǔ Sârhej. Šmatmoǔnaâ paèzìâ Vâlìkaga Knâstva Lìtoǔskaga epochì Rènesansu: managrafìâ. 2010. Mìnsk: Knìgazbor [Кавалёў Сяргей. Шматмоўная паэзія Вялікага Княства Літоўскага эпохі Рэнесансу: манаграфія. 2010. Мінск: Кнігазбор].
• Knìga žycìj ì hadžènnâǔ. 1994. Uklad. А. Melnìkava. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Кніга жыцій і хаджэнняў. 1994. Уклад. А. Мельнікава. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Krzywy Roman. 2010. Wstęp. W: Pielgrzymowski Eliasz. Poselstwo i krótkie spisanie rozprawy z Moskwą. Wyd. i oprac. R. Krzywy. Warszawa: Neriton.
• Le Goff Jaques. 1992. Cìvìlìzacìâ srednevekovogo Zapada / per. s fr. Moskva: Progress-akademìâ [Ле Гофф Жак. 1992. Цивилизация средневекового Запада / пер. с фр. Москва: Прогресс-академия].
• Lotman Ûrìj. 1965. O ponâtìì geografìčeskogo prostranstva v russkìh srednevekovyh tekstah. “Učenye zapìskì Tartusskogo gos. unìversìteta” vyp. 181 (“Trudy po znakovym sistemam” vyp. 2) [Лотман Юрий. 1965. О понятии географического пространства в русских средневековых текстах. “Ученые записки Тартусского гос. университета”, вып. 181 (“Труды по знаковым системам”, вып. 2)].
• Pielgrzymowski Eliasz. 2010. Poselstwo i krótkie spisanie rozprawy z Moskwą. Wyd. I oprac. R. Krzywy. Warszawa: Neriton.
• Skarga Piotr. 1577. O iedności Kościoła Bożego pod iednym pasterzem z o Greckim od tey iedności odstąpieniu. Wilno.
• Tûpa Valerij. 2004. Modusy hudožestvennostì. W: Vvedenie v lìteraturovedenìe. Red. L. V. Černec. Moskva: Vysšaâ škola [Тюпа Валерий. 2004. Модусы художественности. В: Введение в литературоведение. Ред. Л. В. Чернец. Москва: Высшая школа].

Identifiers

DOI

10.31338/2720-698Xaa.22.10

Biblioteka Nauki

29520985