Вобраз творчай асобы ў беларускай і польскай малой прозе мяжы XIX–XX ст.: параўнальны аспект

• Authors: Natallia Bakhanovich

Title variants

EN

The image of creative personality in Belarusian and Polish short prose at the turn of the 19th–20th centuries: comparative aspect

PL

Wizerunek osobowości twórczej w białoruskich i polskich krótkich formach narracyjnych przełomu XIX–XX wieku: aspekt porównawczy

Abstracts

PL

Pojęcie osoby twórczej przełomu XIX i XX wieku analizowane jest na podstawie białoruskiej i polskiej prozy małogatunkowej. W obu literaturach osoba zaangażowana w dziedzinę „produkcji” artystycznej pojawia się w ironicznym świetle na obraz nieudanego twórcy; podobnie spotkanie bohatera z powierzchownym „konsumentem” sztuki, a także krytykiem i recenzentem jest zabarwione ironią. Jeśli jednak polscy pisarze ujawniają osobowość twórczą poprzez fabularno-tematyczne aspekty dążenia do komercjalizacji swojego „produktu” i troski o rzeczy materialne, to Białorusini pokazują jej wewnętrzny konflikt z powodu zerwania z tradycją.

BE

На матэрыяле беларускай і польскай малой прозы аналізуецца канцэпцыя творчай асобы мяжы XIX–XX стст. У абедзвюх літаратурах чалавек, заняты ў сферы “вытворчасці” мастацкага, паўстае ў іранічным асвятленні ў вобразе няўдалага творцы; аналагічна іроніяй афарбавана сутыкненне героя з павярхоўным “спажыўцом” мастацкага, а таксама крытыкам і рэцэнзентам. Але, калі польскія пісьменнікі выяўляюць творчую асобу праз сюжэтна-тэматычныя аспекты імкнення да камерцыялізацыі свайго “прадукту” і заклапочанасці матэрыяльным, то беларускія – паказваюць яе ўнутраны канфлікт з-за разрыву з традыцыяй.

EN

The concept of creative personality at the turn of the 19th and 20th centuries is analyzed on the basis of Belarusian and Polish prose of the small genre. In both literatures, the person engaged in the “production” of art appears in an ironic light in the image of a failed creator; similarly, the collision of the hero with the superficial “consumer” of art, as well as critics and reviewers is colored by irony. But while Polish writers express their creative personality through plot-thematic aspects of the desire to commercialize their “product” and concern for the material, the Belarusian show its internal conflict due to a break with tradition.

Keywords

EN

concept of personality; creative personality; turn of the century; fiction; professionalization of art; commercialization of art; modernism

PL

koncepcja osobowości; osobowość twórcza; przełom wieków; proza artystyczna; profesjonalizacja sztuki; komercjalizacja sztuki; modernizm

BE

канцэпцыя асобы; творчая асоба; мяжа стагоддзяў; мастацкая проза; прафесіяналізацыя мастацтва; камерцыялізацыя мастацтва; мадэрнізм

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
• Journal: Acta Albaruthenica
• Year: 2022
• Issue: 22
• Pages: 169-183

Dates

published

2022

Contributors

author

Natallia Bakhanovich

• https://orcid.org/0000000193606455

References

• Anderson Benedіkt. 2016. Voobražaemye soobŝestva. Razmyšleniâ ob istokah i rasprostranenii nacionalizma. Moskva: Kučkovo pole [Андерсон Бенедикт. 2016. Воображаемые сообщества. Размышления об истоках и распространении национализма. Москва: Кучково поле].
• Âdvìgìn Sh. 2006. Vybranyâ tvory. Mìnsk: Mastackaâ lіtaratura [Ядвігін Ш. 2006. Выбраныя творы. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Bâdulâ Zmitrok. 1986. Zbor tvoraǔ: u 5 t. T. 2. Mìnsk: Mastackaâ lіtaratura [Бядуля Змітрок. 1986. Збор твораў: у 5 т. Т. 2. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Bagdanovìč Maksim. 2001. Poǔny zbor tvoraǔ: u 3 t. T. 2. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Багдановіч Максім. 2001. Поўны збор твораў: у 3 т. Т. 2. Мінск: Беларуская навука].
• Belaâ Alyena. 2012. Geroj. Asoba. Haraktar: mastackaâ persanalogìâ ǔ belaruskaj proze peršaj trècì ХХ stagoddzâ. Baranavìčy: Baranavіckі dzâržaǔny ǔnіversіtèt [Белая Алена. 2012. Герой. Асоба. Характар: мастацкая персаналогія ў беларускай прозе першай трэці ХХ стагоддзя. Баранавічы: Баранавіцкі дзяржаўны ўніверсітэт].
• Černâvskaâ Yulіya. Belorusy: ot «tutèjšyh!» k nacii [Чернявская Юлия. Белорусы: от «тутэйшых» к нации [online] http://lib100.com/social_psychology/belaru sians/html/ [доступ 13.09.2021].
• Garèckì Maksim. 1984. Zbor tvoraǔ: u 4 t. T. 1. Mìnsk: Mastackaâ lіtaratura [Гарэцкі Максім. 1984. Збор твораў: у 4 т. Т. 1. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Gartny Tsishka. 2001. Zavâǔšaâ krasa. Mìnsk: Mastatskaya lіtaratura [Гартны Цішка. 2001. Завяўшая краса. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Gellner Èrnest. 1991. Nacii i nacionalizm. Moskva: Progress [Геллнер Эрнест. 1991. Нации и национализм. Москва: Прогресс].
• Ignatowicz Ewa. 1999. Bohaterowie polskiej prozy wspόlczesnej, 1864–1914: artyśći, twόrcy. Warszawa: Wydawnictwo Dydaktyczne Wydzału Polonistyki.
• Norwid Cyprian. “Ad leones” [online] https://literat.ug.edu.pl/nproza/adleon.htm [dostęp 24.03.2022].
• Prus Bolesław. 1935. Pisma: w 26 t. T. 9. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa. Kraków: Drukarnia narodowa.
• Prus Bolesław. 1936. Pisma: w 26 t. T. 23. Cz. 2. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa. Kraków: Drukarnia narodowa.
• Rejmont Władysław. 1903. Z pamiętnika. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa. – Kraków: G. Gebethner i sp.
• Sienkiewicz Henryk. 1905. Pisma: w XL t. T. XIX. Warszawa: Gebethner i Wolff. Kraków: G. Gebethner i sp.
• Macûhіna Taccâna. 2017. Navukovyâ školy nearamantyzmu, іmprèsіânіzmu, sіmvalіzmu ŭ sučasnym lіtaraturaznaŭstve. U: Tèoryâ lìtaratury ǔ dyâlogu eǔrapejskìh kulʹtur. 2017. Rèd. M. Tyčyna. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Мацюхіна Таццяна. 2017. Навуковыя школы неарамантызму, імпрэсіянізму, сімвалізму ў сучасным літаратуразнаўстве. У: Тэорыя літаратуры ў дыялогу еўрапейскіх культур. Рэд. М. Тычына. Мінск: Беларуская навука].
• Tetmajer Kazimierz. 1899. Melancholia. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa. Kraków: G. Gebethner i sp.
• Tetmajer Kazimierz. 1916. Tryumf. Kraków: Nakładem J. Czerneckiego, Druk E. i Dr.K. Koziańskich.
• Zapolska Gabriela. Fioletowe pończochy [online] https://docer.pl/doc/n5vc8v1 [dostęp 24.03.2022].
• Żeromski Stefan. 1927. Rozdziąbią nas kruki, wrony... Kraków: Druk W. Anczyca i sp. Warszawa: Wyd-wo J. Mortkowicza.

Identifiers

DOI

10.31338/2720-698Xaa.22.9

Biblioteka Nauki

31341088