Efektywność wydatków na ochronę socjalną w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej – analiza z wykorzystaniem metody DEA

• Authors: Zbigniew Karmela

Abstracts

EN

The main purpose of this study is the comparative analysis of the effectiveness of social protection in Poland in comparison with other EU countries. The  study was conducted in such a way that it allowed to determine which countries could serve as models in the field of economic policy design. The study is based on Data Envelopment Analysis and concerns the period 2014–2016 for inputs and 2017–2019 for outputs. Relative efficiency indicators have been calculated using the input-oriented CCR model. According to the model estimates, the effectiveness of funds disbursement for social protection is moderate in Poland. The effectiveness ratio was 0.780, which gave Poland 9th place in the ranking of the 28 countries analysed. The reference countries for Poland in the field of social protection policy solutions are Romania, and  to a lesser extent, Greece. Expenditures on social purposes have the largest share among all expenditure groups within the public sector. Therefore the efficiency in their distribution strongly affects the overall effectiveness of spending of all public funds. The paper is a synthesis from a research study.  

PL

Zasadniczym celem artykułu jest analiza porównawcza efektywności nakładów na ochronę socjalną w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej. Tak przeprowadzone badanie pozwoliło dodatkowo określić, z których krajów można czerpać wzorce w zakresie projektowania polityki gospodarczej w tym zakresie. Badanie przeprowadzono z użyciem metody Analizy Obwiedni Danych (Data Envelopment Analysis – DEA). Dotyczyło ono okresu 2014–2016 w przypadku nakładów oraz 2017–2019 dla rezultatów. Wskaźniki efektywności względnej zostały wyliczone za pomocą modelu CCR zorientowanego na nakłady. Oszacowania uzyskane z modelu pokazały, że efektywność polityki w zakresie wydatkowania środków na ochronę socjalną jest umiarkowana. Współczynnik efektywnościla Polski wyniósł 0,780, co uplasowało ją na dziewiątej pozycji wśród 28 analizowanych krajów. Państwami wzorcowymi w zakresie poszukiwania rozwiązań zwiększenia efektywności wydatków na ochronę socjalną okazały się być Rumunia oraz – w znacznie mniejszym stopniu – Grecja. Istotność przeprowadzonej analizy wynika z faktu, iż nakłady na cele socjalne stanowią największy udział pośród wszystkich grup wydatkowych w ramach sektora publicznego. Dlatego efektywność w ich rozdzielaniu mocno wpływa także na ogólną efektywność wydatkowania całości środków publicznych. Artykuł ma charakter opracowania badawczego.

Keywords

EN

Efficiency; public expenditure; social protection; welfare state; DEA

PL

Efektywność; wydatki publiczne; ochrona socjalna; państwo opiekuńcze; DEA

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2022
• Issue: 3
• Pages: 31-60

Dates

published

2022

Contributors

author

Zbigniew Karmela

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny

References

• Antonelli, M. A., De Bonis, V. (2021). How Efficient is Welfare for Families? Evidence from European Countries. Applied Economics Letters, 28(5), 383–386. doi: 10.1080/13504851.2020.1757025.
• Antonelli, M. A., De Bonis, V. (2019). The Efficiency of Social Public Expenditure in European Countries: A Two-Stage Analysis. Applied Economics, 51(1), 47–60. doi: 10.1080/00036846.2018.1489522.
• Banker, R. D., Charnes, A., Cooper, W. W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Development Analysis. Management Science, 30(9), 1031-1142. doi: 10.1287/mnsc.30.9.1078.
• Borkowski, B., Dudek, H., Szczesny, W. (2003). Ekonometria. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Charnes, A., Cooper, W., Golany, B., Seiford, L., Stutz, J. (1985). Foundations of Data Envelopment Analysis for Pareto–Koopmans Efficient Empirical Production Functions. Journal of Econometrics, 30(1/2), 91–107. doi: 10.1016/0304-4076(85)90133-2.
• Charnes, A., Cooper, W., Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2(6), 429–444. doi: 10.1016/0377-2217(78)90138-8.
• Cyrek, M. (2019). Government Social Spending in the EU Countries: Efficiency in Poverty and Income Inequality Reduction. Equilibrium, 14(3), 405–424.
• Czyż-Gwiazda, E. (2013). Koncepcje pomiaru efektywności funkcjonowania organizacji – zastosowanie metody DEA w ocenie efektywności organizacji. Zarządzanie i Finanse, 1(1), 103–116.
• Debreu, G. (1951). The Coefficient of Resource Utilization. Econometrica, 19(3), 273–292.
• Dobrzański, P. (2017). Efektywność wydatków państwa na zabezpieczenie społeczne w krajach grupy G7. Studia Ekonomiczne, 310, 101–115.
• Domagała, A. (2007). Metoda Data Envelopment Analysis jako narzędzie badania względnej efektywności technicznej. Badania Operacyjne i Decyzje, 3/4, 21–34.
• Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society. Series A, 120(3), 253–290. doi: 10.2307/2343100.
• Frenda, A., Sepe, E., Scippacercola, S. (2021). Efficiency Analysis of Social Protection Expenditure in the Italian Regions. Socio-Economic Planning Sciences, 73. doi: 10.1016/j.seps.2020.100965.
• Hu, Y., Wu, Y., Zhou, W., Li, T., Li, L. (2020). A Three-Stage DEA-Based Efficiency Evaluation of Social Security Expenditure in China. PLoS ONE, 15(2), 1–12. doi: 10.1371/journal.pone.0226046.
• Jafarov, E., Gunnarsson, V. (2008). Efficiency of Governement Social Spending in Coratia. Financial Theory & Practice, 32(3), 289–320.
• Jończyk, J. (2006). Prawo zabezpieczenia społecznego. Kraków: Wolters Kluwer.
• Josifidis, K., Supic, N., Beker Pucar, E. (2010). Social Spending (In)Efficiency of the European Welfare Regimes in Reducing Poverty. Transformations in Business & Economics, 9(1), 322–338.
• Kosmaczewska, J. (2011). Analiza efektywności gospodarowania gmin wiejskich w kontekście rozwoju funkcji turystycznej z wykorzystaniem metody DEA. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 90, 131–142.
• Kozuń-Cieślak, G. (2011). Wykorzystanie metody DEA do oceny efektywności w usługach sektora publicznego. Wiadomości Statystyczne, 3, 14–42.
• Księżopolski, M. (2001). Bezpieczeństwo socjalne. W: B. Rysz-Kowalczyk (red.), Leksykon polityki społecznej (s. 20). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr.
• Kucharski, A. (2014). Ocena efektywności wykorzystania zasobów ludzkich przez polskie uczelnie w ujęciu regionalnym. Przedsiębiorczość i zarządzanie, 15(10), 243–258.
• Kujawska, J. (2014). Ocena efektywności systemu pomocy doraźnej i ratownictwa medycznego w Polsce z wykorzystaniem DEA. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 15(3), 159–168.
• Marshall, A. (1895). Principles of Economics (wyd. 3). London: Macmillan.
• Marzec, J., Pisulewski, A., Prędki, A. (2019). Efektywność techniczna i produktywność polskich gospodarstw rolnych specjalizujących się w uprawach polowych. Gospodarka Narodowa, 298(2), 95-125. doi: 10.33119/GN/108607.
• Mielnik, M., Szambelańczyk, J. (2006). Ocena efektywności banków spółdzielczych w Polsce w latach 1997–2003 (dla czterech celów działalności). Bezpieczny Bank, 1, 3–27.
• Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
• Muszalski, W. (2007). Prawo socjalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Piekut-Brodzka, D. M. (2003). Związki polityki społecznej i pracy socjalnej a bezpieczeństwo socjalne. W: L. Frąckiewicz (red.), Bezpieczeństwo socjalne (s. 61–68). Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Pigou, A. C. (1924). The Economics of Welfare (wyd. 2). London: Macmillan.
• Rosiek, J. (2018). Wykorzystanie metody obwiedni danych w analizie zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego krajów UE. Wiadomości Statystyczne, 63(8), 28–46.
• Sierpowska, I. (2015). Bezpieczeństwo socjalne jako dobro publiczne. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, 3, 45–58.
• Szarfenberg, R. (2003). Bezpieczeństwo socjalne a wykluczenie społeczne. W: L. Frąckiewicz (red.), Bezpieczeństwo socjalne (s. 85–232). Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Szuwarzyński, A. (2015). Ocena dobrostanu w krajach OECD z wykorzystaniem Data Envelopment Analysis. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 16(4), 160–170.
• Szymańska, E. (2009). Zastosowanie metody DEA do badania efektywności gospodarstw trzodowych. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2, 249–255.
• Szymańska, E. (2010). Efektywność przedsiębiorstw – definiowanie i pomiar. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, 97(2), 152–164.
• Thompson, R. G., Singleton, F. D., Thrall, R. M., Smith, B. A. (1986). Comparative Site Evaluations for Locating a High-Energy Physics Lab in Texas. Informs Journal of Applied Analytics, 16(6), 35–49. doi: 10.1287/inte.16.6.35.
• Tone, K. (2001). A Slack-Based Measure of Efficiency in Data Envelopment Analysis. European Journal of Operational Research, 130(3), 498–509. doi: 10.1016/S0377-2217(99)00407-5.
• Tone, K., Tsutsui, M. (2010). An Epsilon-Based Measure of Efficiency in DEA: A Third Pole of Technical Efficiency. European Journal of Operational Research, 207(3) 1554–1563. doi: 10.1016/j.ejor.2010.07.014.
• Zakrzewski, S. (2013). Bezpieczeństwo socjalne a wykluczenie społeczne. Przegląd Strategiczny, 1, 165–174. doi: 10.14746/ps.2013.1.11.
• Żukiewicz, A. (2003). Prawo socjalne w systemie prawa stanowionego – przykład Polski. Polityka Społeczna, 2, 7–10.

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.12593

Biblioteka Nauki

2122359