Międzygeneracyjna transmisja wartości w firmach rodzinnych w kontekście sukcesji

• Authors: Łukasz Trembaczowski

Abstracts

EN

Family, a primary group, is a natural domain of upbringing in human life. Parents have tremendous influence on the formation of the cognitive framework, beliefs and moral attitudes of their children. They educate them to fulfil various social roles and build their own identity. Values constitute a feature that distinguishes family businesses from other enterprises, and the intergenerational transmission of values becomes a mechanism that allows for generational continuity, leading to a permanent identity of the company.The article is devoted to the problem of values in the context of preparing successors to take managerial and ownership positions in family businesses.The article is anchored theoretically in Pierre Bourdieu’s research position, as well as the concept of symbolic boundaries by Michele Lamont.The article discusses the results of qualitative research carried out in family businesses under succession process.The interviews were conducted with both senior managers and their successors, which enable an effective comparison of the perspectives unveiled by both generations.

PL

Rodzina, jako grupa pierwotna, stanowi w życiu człowieka naturalną domenę wychowania. Rodzice mają ogromny wpływ na kształtowanie się ram poznawczych, przekonań i postaw moralnych swoich dzieci, przygotowują je do pełnienia różnorodnych ról społecznych oraz budowania własnej tożsamości. Wartości są traktowane jako cecha wyróżniająca firmy rodzinne na tle innych przedsiębiorstw, a międzypokoleniowa transmisja wartości staje się mechanizmem, który pozwala na ciągłość pokoleniową i trwałą tożsamość firmy. Artykuł jest poświęcony problematyce wartości w kontekście przygotowania sukcesorów do objęcia pozycji kierowniczych i właścicielskich w firmach rodzinnych. Podstawę teoretyczną stanowi teoria Pierre’a Bourdieu i koncepcja granic symbolicznych Michèle Lamont. Artykuł przedstawia wyniki badań jakościowych zrealizowanych w firmach rodzinnych, które przeszły proces sukcesji. Wywiady zostały przeprowadzone zarówno z nestorami, jak i sukcesorami, co umożliwia porównanie perspektyw obu pokoleń.

Keywords

EN

family; Transmission of values; family business; business succession; work

PL

Transmisja wartości; firma rodzinna; sukcesja; rodzina; praca

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2020
• Volume: 63
• Issue: 4
• Pages: 39-62

Dates

published

2020

Contributors

author

Łukasz Trembaczowski

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000289143811

References

• Barnach J., Granitsky J., Successful succession in family business, „Family Business Review” 1995, t. 8, nr 2, s. 131–155.
• Bienert H., Eberhardt D., Hofmann R., Müller A., Entscheidungsprozesse in der Unternehmensnachfolge im Familienunternehmen – ein Prozessmodell, Forschungsbericht, KTI Nr 8555, 2008, https://digitalcollection.zhaw.ch/bitstream/11475/17110/2/Make%20it%20easier%20to%20invest_2008_SC3.2.pdf (dostęp 1.10.2021).
• Bourdieu P., Passeron J.C., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, tłum. E. Neyman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Bourdieu P., Szkic teorii praktyki. Poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, tłum. W. Kroker, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2007.
• Brzozowski P., Przekazywanie wartości w rodzinie, „Psychologia Wychowawcza” 1988, nr 2, s. 190–199.
• Chua J., Christman J., Sharma P., Defining the Family Business by Behavior, „Entrepreneurship Theory and Practice” 1999, t. 23, nr 4, s. 19–39.
• Churchill N., Hatten K., Non-Market-Based Transfers of Wealth and Power. A Research Framework for Family Businesses, „American Journal of Small Business” 1987, t. 11, nr 3, s. 51–64.
• Creswell J.W., Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, tłum. J. Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
• Daily C., Thompson S., Ownerships Structure, Strategic Posture, and firm Growth. An Empirical Examination, „Family Business Review” 1994, t. 7, nr 3, s. 237–249.
• Elżanowska H., Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie, w: Studia z Psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, t. 18, red. O. Gorbaniuk, B. Kostrubiec-Wojtachnio, D. Musiał, M. Wiechetek, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 97-113.
• Fleming Q.J., Tajniki przetrwania firmy rodzinnej, tłum. C. Matkowski, Helion, Gliwice 2006.
• Gomez-Mejia L.R., Haynes K., Nunez-Nickel M., Jacobson K., Moyano-Fuentes J., Socioemotional Wealth and Business Risks in Family Controlled Firms: Evidence from Spanish Olive Oil Mills, „Administrative Science Quarterly” 2007, t. 52, nr 1, s. 106-137.
• Handler W., Methodological Issues and Considerations in Studying Family Business, „Journal of the Family Firm Institute” 1989, t. 2, nr 3, s. 257–276.
• Jeżak J., Popczyk W., Winnicka-Popczyk A., Przedsiębiorstwo rodzinne. Funkcjonowanie i rozwój, Difin, Warszawa 2004.
• Jezierska-Wiejak E., Rodzina jako międzypokoleniowa płaszczyzna transmisji wartości, „Wychowanie w Rodzinie” 2013, t. 8, nr 2, s. 285–299.
• Krajewska-Nieckarz M., Transfer wartości w procesie sukcesji firmy rodzinnej, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2016, t. 17, z. 6, s. 105-121.
• Kvale S., Prowadzenie wywiadów, tłum. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Łaciak B., Obyczajowość polska czasu transformacji, czyli wojna postu z karnawałem, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005.
• Lamont M., Culture and Identity, w: Handbook of Sociological Theory, red. J.H. Turner, Kluwe Academia/Planum Publishers, New York 2001, s. 171-185.
• Lamont M., Money, Morals and Manners. The Culture of the French and American Upper-Middle Class, The University of Chicago Press, Chicago-London 1992.
• Lamont M., The Dignity of Working Man. Morality and the Boundaries of Race, Class and Immigration, Russell Sage Foundation, New York 2000.
• Lewandowska A., Identyfikacja kluczowych wartości jako istotny element konkurowania firm rodzinnych, w: Zarządzanie w XXI wieku. Koncepcje, trendy, problemy, red. B. Godziszewski, B. Kołosowska, J. Szołno-Koguc, Wyższa Szkoła Bankowa, Toruń 2009, s. 177-186.
• Lewandowska A., Lipiec J., Konstytucje firm rodzinnych. W kierunku długowieczności, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2015.
• Lewandowska A., Kody wartości czyli jak skutecznie przejść sukcesję w firmie rodzinnej, Lewandowska i Partnerzy, Poznań 2015.
• Maciel A.S., de la Garza Ramos M.I., Esparza Aguilar J.L., San Martin Reyna J.M., The Influence of Family Relationships in the Succession, „Journal of Family Business Management” 2015, t. 5, nr 2, s. 238-256.
• Marjański A., Specyfika firm rodzinnych, w: Firma w rodzinie, czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, Polska Agencja Rozwoju przedsiębiorczości, Warszawa 2012, s. 30-38.
• Miller E., Rice A., Systems and Organizations, Tavistock Publications, London 1967.
• Misztal M., Problematyka wartości w socjologii, PWN, Warszawa 1980.
• Ostruch-Kamińska J., „Choroba wiecznego prymusa” – rozważania wokół znaczenia pracy zawodowej w rodzinie o równoległych karierach, w: Rodzina w świecie wartości. Religia, praca i czas wolny, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2010, s. 264–265.
• Pawlak A., Sukcesja w polskich przedsiębiorstwach rodzinnych, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2014, t. 15, nr 7 (1), s. 55–67.
• Safin K., Pluta J., Pabjan B., Strategie sukcesyjne polskich przedsiębiorstw rodzinnych, Difin, Warszawa 2014.
• Sharma P., Christman J., Chua J., Strategic Management of the Family Business. Past Research and Future Challenges, „Family Business Review” 1997, t. 10, nr 1, s. 1–35.
• Skrzypniak R., Transmisja międzypokoleniowa wartości wychowawczych w rodzinie, Rodzina w czasach szybkich przemian, „Roczniki Socjologii Rodziny” 2001, t. 13, s. 149–160.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2003.
• Strykowska M., Psychologiczne mechanizmy zawodowego funkcjonowania kobiet, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1992.
• Suchocka A., Przemoc symboliczna jako element ukrytego programu kształcenia polskiej szkoły, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej” 2011, R. 52, nr 4 (187), s. 293-302.
• Sułkowski Ł., Marjański A., Firmy rodzinne. Jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2009.
• Sułkowski Ł., Organizacja a rodzina. Więzi rodzinne w życiu gospodarczym, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2004.
• Surdej A., Wach K., Przedsiębiorstwa rodzinne wobec wyzwań sukcesji, Difin, Warszawa 2010.
• Szymczyk J., Socjologiczne rozumienie wartości w aspekcie relacjonistycznym, „Zeszyty Naukowe KUL” 2019, t. 62, nr 3, s. 35-54.
• Venter E., Boshoff C., Maas G., The Influence of Successor Related Factors on the Succession Process in Small and Medium Sized Family Businesses, „Family Business Review” 2005, t. 18, nr 4, s. 283–303.
• Walęcka-Matyja K., Rola i funkcje rodziny, w: Psychologia rodziny, red. I. Janicka, H. Liberska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, s. 95–114.
• Ward J., The special role of straitening planning for family businesses, „Family Business Review” 1988, t. 1, nr 2, s. 105–117.
• Więcek-Janka E., Wiodące wartości w zarządzaniu przedsiębiorstwami rodzinnymi, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2013.
• Zajkowski R., Transfery władzy, własności i wartości w przedsiębiorstwach rodzinnych. Efekt drugiego pokolenia, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2018.
• Ziemska M., Postawy rodzicielskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 2009.
• Ziółkowski M., Znaczenie, interakcja, rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, PWN, Warszawa 1981.

Identifiers

DOI

10.31743/znkul.13147

Biblioteka Nauki

2092173