Uwarunkowania modeli wartości młodego pokolenia. Na przykładzie uczniów klas VIII szkół podstawowych

• Authors: Błażej Dyczewski

Abstracts

EN

The article attempts to search for predictors of the value system of eighth graders of primary schools. The aim is to answer the question which predictors among those proposed (gender, degree of religious commitment, grade point average, family material situation, relationship with parents, playing games, relationship with the tutor, relationship with siblings) play the greatest importance in the choice of nine value models by adolescents. The research was carried out between 1.10.2018 and 12.01.2019 using a self-administered, auditorily completed online survey questionnaire (CAWI). The article refers to a sample of eighth-graders (N = 1986) that is representative in terms of province, gender and size of place of residence. The results show that gender is the strongest predictor, followed by grade point average, degree of religious commitment and family financial situation. Playing games and relationships with educator and siblings are less significant. Relationships with parents play the least important role.  

PL

Artykuł podejmuje próbę poszukiwania predyktorów systemu wartości uczniów klas VIII szkół podstawowych. Chodzi o odpowiedź na pytanie, jakie predyktory spośród zaproponowanych (płeć, stopień zaangażowania religijnego, średnia ocen, sytuacja materialna rodziny, relacje z rodzicami, granie w gry, relacje z wychowawcą, relacje z rodzeństwem) odgrywają największe znaczenie przy wyborze przez młodzież dziewięciu modeli wartości. Badania zrealizowano w dniach od 1 października 2018 roku do 12 stycznia 2019 roku za pomocą autorskiego kwestionariusza ankiety internetowej (CAWI) wypełnianego audytoryjnie. Artykuł odnosi się do reprezentatywnej ze względu na województwo, płeć i wielkość miejscowości zamieszkania próby ósmoklasistów (N = 1986). Wyniki badań pokazują, że najsilniejszym predyktorem jest płeć, następnie średnia ocen oraz stopień zaangażowania religijnego i sytuacja materialna rodziny. Mniejsze znaczenie mają granie w gry oraz relacje z wychowawcą i rodzeństwem. Najmniejsze znaczenie odgrywają relacje z rodzicami.

Keywords

EN

Catreg; youth; value models; social relationships; religiosity

PL

Catreg; młodzież; modele wartości; relacje społeczne; religijność

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2022
• Volume: 65
• Issue: 1
• Pages: 69-88

Dates

published

2022

Contributors

author

Błażej Dyczewski

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

• https://orcid.org/0000000260603722

References

• Almeida A., Garrod B., A CATREG Model of Destination Choice for a Mature Island Destination, „Journal of Destination Marketing & Management” 2018, no. 8, s. 32–40. DOI: 10.1016/j.jdmm.2016.11.005.
• Badziąg M., Kryzys – norma czy patologia?, „Edukacja i Dialog” 2020, nr 1, http://edukacjaidialog.pl/archiwum/2000,98/styczen,155/kryzys__norma_czy_patologia,944.html (dostęp: 5.10.2021).
• Błasiak A., Młodzież – świat wartości, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
• Dyczewski B., Cele życiowe młodzieży kończącej szkołę podstawową. Próba klasyfikacji wartości młodego pokolenia, „Roczniki Kulturoznawcze” 2019, t. 10, nr 3, s. 45–67. DOI: 10.18290/rkult.2019.10.3-3.
• Dyczewski B., Models of Using the Internet by Young Poles and Their Social Capital, „Children and Youth Services Review” 2020, vol. 119, s. 1-9. DOI: 10.1016/j.childyouth.2020.105488.
• Dyczewski L., Wartości w kulturze polskiej, Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza, Lublin 1993.
• Dyczewski L., Miejsce i funkcje wartości w kulturze, w: Kultura w kręgu wartości, red. L. Dyczewski, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001, s. 29-47.
• Dyczewski L., Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie: pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
• Dyczewski L., Kultura w całościowym planie rozwoju, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2011.
• Dyczewski L., Values – The Core of Culture, tłum. Z. Sławik, „Politeja” 2016, nr 5 (44), s. 143–170. DOI: 10.12797/Politeja.13.2016.44.10.
• Dyczewski L., Jedynak B., Rodzina – rodzinność – dom, w: Wartości w kulturze polskiej, red. L. Dyczewski, Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza, Lublin 1993, s. 51–63.
• Elżanowska H., Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie, „Studia z Psychologii w KUL” 2012, t. 18, s. 97–114.
• Erikson E.H., Dopełniony cykl życia, tłum. C. Matkowski, Wydawnictwo Helion, Warszawa 2002.
• Erikson E.H., Tożsamość a cykl życia, tłum. M. Żywicki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2004.
• Fatyga B., Teoria i metodologia badania oraz charakterystyka uczniów gimnazjów, w: Style życia młodzieży a narkotyki. Wyniki badań empirycznych, red. B. Fatyga, J. Rogala-Obłękowska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2002, s. 23–60.
• Furlong A., Cartmel F., Young People and Social Change: New Perspectives, McGraw Hill, New York 2007. DOI: 10.4324/9780203795002.
• Hurlock E., Rozwój młodzieży, tłum. B. Hornowski, B. Rosemann, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
• Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Wydawnictwo KUL, Lublin 1994.
• Kiciński K., Orientacje moralne. Próba typologii, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
• Kleszcz M., Postawa twórcza a hierarchia wartości młodego pokolenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2011.
• Lavrakas P.J., Encyclopedia of Survey research Methods, SAGE Publications Inc, Thousand Oaks 2008.
• Lis R., Gry komputerowe i motywacje młodzieży gimnazjalnej, „Postępy Nauki i Techniki” 2012, nr 13, s. 127–134.
• Livingstone S., Haddon L., Görzig A., Ólafsson K., Risks and Safety on the Internet: The Perspective of European Children, The London School of Economics and Political Science, London 2010.
• Mariański J., Przemiany moralności polskich maturzystów w latach 1994–2009, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
• Mariański J., Wartości moralne w zmieniającym się społeczeństwie polskim, „Edukacja Humanistyczna” 2011, nr 1 (24), s. 7–24.
• Mariański J., Świadomość moralna Polaków w procesie przemian – główne tendencje, w: Style życia, wartości, obyczaje. Stare tematy, nowe spojrzenia, red. A. Jawłowska, W. Pawlik, B. Fatyga, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 100-122.
• Marody M., Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy. Analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
• Misztal M., Problematyka wartości w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
• Muchacki M., Ludyczne, poznawcze, społeczne wartości gier komputerowych w kontekście wyzwań dla organizowania środowiska edukacyjnego dziecka, „Journal of Modern Science” 2015, t. 27, nr 4, s. 81–92.
• Popiołek P., Prolegomena do teologii gier wideo. Ku teologicznej refleksji nad fenomenem gier cyfrowych, w: Dyskursy gier wideo, red. M. Kłosiński, K.M. Maj, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków 2019, s. 237–266.
• Pratt J.W., Dividing the Indivisible: Using Simple Symmetry to Partition Variance Explained, w: Proceedings of the Second International Conference in Statistics, Department of Mathematical Sciences/Statistics, University of Tampere, Tampere 1987, s. 245–260.
• Rawicka I., Współczesna młodzież, jej poglądy i wyznawane wartości, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2020, t. 40, nr 1, s. 135–154.
• Rydzewski P., The Implementation of Sustainable Development vs. Environmental Attitudes in International Comparative Studies, „Problemy Ekorozwoju” 2013, t. 8, nr 1, s. 125–137.
• Siewiora J., Rodzina jako świadek wartości w okresie pandemii. Szkic aksjologiczny, „Roczniki Pedagogiczne” 2021, t. 13, nr 2, s. 91–106.
• Smyła J., Wokół wartości współczesnej młodzieży, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 2020, t. 39, nr 2, s. 51–61. DOI:10.17951/lrp.2020.39.2.51-61.
• Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.
• Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
• Świda-Ziemba H., System wartości polskiej młodzieży licealnej: stabilność i zmiany, w: Przed sierpniem i po grudniu: z badań nad postawami i wartościami, red. K. Kiciński, H. Świda-Ziemba, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1987, s. 148–347.
• Ulfik-Jaworska I., Gry komputerowe – szansa czy zagrożenie rozwoju dzieci i młodzieży?, „Ateneum Kapłańskie” 2006, t. 147, nr 2 (585), s. 141–155.
• Wysocka E., Doświadczanie życia w młodości – problemy, kryzysy i strategie ich rozwiązywania. Próba opisu strukturalno-funkcjonalnego modelu życia preferowanego przez młodzież z perspektywy pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.

Identifiers

DOI

10.31743/znkul.13175

Biblioteka Nauki

2150999