Religijność głęboko wierzącej młodzieży

• Authors: Wojciech Klimski

Title variants

EN

The Religiousness of Deeply Believing Youth

Abstracts

EN

The article presents the characteristics of the religiousness of high school and university students who declared themselves deeply religious in sociological research from 2017. The value of the study is that it shows different dimensions of religiousness. There are no newer studies of this type. The authors were interested in such dimensions of religiousness as the global attitude to faith, religious ideology, religious practices and morality, and the sense-creating role of religion. The religiousness of deeply believing individuals was also compared with the religiousness of believers who are undecided but attached to religious tradition. The analysis shows that the category of deep believers is not numerous, so their religiousness is not common. Some of its dimensions are characterised by a high level of conformity to the teaching of the Church, and others are marked by selectivity. This is the first type of religiousness most widespread among deeply believing people. A minority of them represent a different type – church religiousness. It is not selective and reflects the institutional model of piety as fully as possible. These two types of religiousness can also be forms of religious ethos and fit into the conditions of social and cultural pluralism in Poland.

PL

Artykuł przedstawia charakterystykę religijności uczniów szkół średnich i studentów, którzy w badaniach socjologicznych zdeklarowali, że są głęboko wierzącymi. W opisie i wnioskowaniu sięgnięto do zastanych, choć relatywnie najmłodszych badań ogólnopolskich (2017 rok), które opisywały religijność w jej różnych wymiarach. Na opracowany portret pobożności składały się takie aspekty religijności jak: globalny stosunek do wiary, ideologia religijna, praktyki i moralność religijna oraz sensotwórcza rola religii. Został on uwyraźniony przez porównanie religijności głęboko wierzących z pobożnością wierzących i niezdecydowanych, ale przywiązanych do tradycji religijnej. Badania pokazują, że kategoria głęboko wierzących nie jest liczna, więc ich religijność nie jest powszechna. Pewne jej wymiary charakteryzuje wysoki poziom konformizmu wobec nauczania Kościoła, a inne są naznaczone selektywnością. To pierwszy typ religijności najczęstszy wśród głęboko wierzących. Mniejszość z nich prezentuje inny typ – kościelny, pozbawiony wybiórczości i możliwie najpełniej odwzorowujący instytucjonalny model pobożności. Te dwa typy religijności są także formami religijnego etosu i wpisują się w warunki pluralizmu społeczno-kulturowego w Polsce.

Keywords

EN

deeply religious; students; high school students; selective religiousness; church religiousness; religious ethos; socio-cultural pluralism

PL

głęboko wierzący; studenci; uczniowie szkół średnich; religijność selektywna; religijność kościelna; etos religijny; pluralizm społeczno-kulturowy

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2023
• Volume: 66
• Issue: 3
• Pages: 47-62

Dates

published

2023

Contributors

author

Wojciech Klimski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

• https://orcid.org/0000000223370691

References

• Baniak J., Desakralizacja kultu religijnego w Polsce. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2007.
• Baniak J., Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2022.
• Berger P.L., Further Thoughts on Religion and Modernity, “Society” 2012, no. 49, s. 313–316.
• Bertram Ł., Wyrodne dzieci nowoczesności. Indultowi tradycjonaliści katoliccy w Warszawie, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.
• Borowik I., O zróżnicowaniu katolików w Polsce, „Chrześcijaństwo–Świat–Polityka. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła” 2008, nr 2, s. 23–27.
• Domaradzki J., Ethos pracy w doktrynie i praktyce Opus Dei, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.
• Fedyszak-Radziejowska B., Etos pracy rolnika. Modele społeczne a rzeczywistość, PAN. IRWIR, Warszawa 1992.
• Giza-Poleszczuk A., Brzydkie kaczątko Europy czyli Polska po czternastu latach transformacji, w: Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2004, s. 247–270.
• Głowacki A., Religijność młodzieży i uczestnictwo w lekcjach religii w szkołach, w: Młodzież 2018, red. M. Grabowska, M. Gwiazda, CBOS, Warszawa 2019, s. 153–169.
• Grabowska M., Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2018.
• Grabowska M., Charakterystyka potocznego języka religijnego, „Kultura i Społeczeństwo” 1989, nr 1, s. 185–197.
• Grabowska M., Religia, jednostka, wspólnota, „Chrześcijaństwo-Świat-Polityka. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła” 2008, nr 2, s. 5–22.
• Kantor R., Społeczeństwo konsumpcji zabawy. Przypadek Polski, w: Wąż w raju. Zabawa w społeczeństwie konsumpcyjnym, red. R. Kantor, T. Paleczny, M. Banaszkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 31–55.
• Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacji szkolnej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007.
• Klimski W., Pluralizm religijny w Polsce. Wymiary fenomenu społecznego, w: Pluralizm religijny i odmiany ezoteryzmu, red. A. Wójtowicz, W. Klimski, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa, s. 7–35.
• Klimski W., Przyszłość lekcji religii w trzydziestą rocznicę powrotu do szkoły. Konteksty socjologiczne, „Studia Humanistyczne AGH” 2021, nr 20 (3), s. 33–50.
• Klimski W., Religijność Polaków jako ich styl życia, w: Wartości i styl życia Polaków, red. tenże, Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa-Olecko 2007, s. 138–409.
• Klimski W., Religijność w czasach zarazy Covid-19, w: Między światem realnym a wirtualnym. Mieszkańcy Warszawy w czasie pandemii, red. S.H. Zaręba, J. Wróblewska-Skrzek, Wydawnictwo RYS, Poznań 2021, s. 93–108.
• Mariański J., Emigracja z Kościoła. Religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.
• Mariański J., Katolicyzm polski, ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, WAM, Kraków 2011.
• Mariański J., Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005–2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.
• Mariański J., Religijność młodzieży polskiej w procesie przemian w XXI wieku (analizy socjologiczne), Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie, Lublin 2023.
• Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. H.S. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018.
• Pańczyszyn K., Religijność jako styl życia. Studium przypadku młodzieżowej wspólnoty protestanckiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016.
• Pawluczuk W., Duchowość, w: Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Verbinum, Warszawa 2004, s. 90–92.
• Piwowarski W., Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologiczne, Biblioteka Więzi, Warszawa 1977.
• Piwowarski W., Socjologia religii, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1996.
• Potocki A., Niewierzący a praktykujący. Materiały do refleksji nad pozorną aktywnością religijną, „Przegląd Socjologiczny” 2009, nr 1, s. 91–106.
• Potocki A., O Kościele także socjologicznie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
• Potocki A., Wychowanie religijne w polskich przemianach. Studium socjologiczno-pastoralne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007.
• Schulze G., Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Campus Verlag, Frankfurt am Main–New York 1992.
• Sroczyńska M., Sacrum a młodzież, Wydawnictwo Libron, Kraków 2021.
• Szawiel T., Struktura społeczna i postawy a grupy ethosowe (O możliwościach ewolucji społecznej), „Studia Socjologiczne” 1982, nr 1–2, s. 157–178.
• Zaręba H.S, Uczestnictwo w kulcie jako kanał komunikacji z sacrum w projekcie płynnej nowoczesności, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 139–160.
• Zaręba H.S., Zarzecki M., Homo consumens, homo eligens, homo creator – procesy fragmentyzacji życia religijnego w zbiorowości młodzieży akademickiej, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 9–27.

Identifiers

DOI

10.31743/znkul.16391

Biblioteka Nauki

33728537