Pion łączności radiowej w ramach Okręgu Białystok Armii Krajowej-Armii Krajowej Obywateli

• Authors: Adrian Świerbutowski

Title variants

EN

The Radio Communications Division within the Białystok District of the Home Army-the Civic Home Army

DE

Die Funkabteilung des Bezirks Białystok der Heimatarmee-Bürgerlichen Heimatarmee

Abstracts

EN

This article deals with the functions and activity of the radio communication division of the Home Army in the Białystok District. The history of this department is presented, starting from its creation in March 1944 (after the dissolution of the Home Army in the Białystok Area), to its disintegration as a result of a manhunt conducted by the Public Security Office in July 1945. During more than a year’s activity, the Białystok District sent dozens of dispatches – both to the Polish authorities in London and to Command Headquarters. These dispatches concerned various and sometimes very important matters, which included reports outlining the prevailing situation in the Białystok region, in particular the extent of the Soviet occupation.

DE

Der Aufsatz befasst sich mit der Funktionsweise und Tätigkeit der Funkabteilung des bürgerlichen Bezirks Białystok der Heimatarmee. Sie analysiert die Geschichte dieser Division von ihrer Gründung im März 1944 (nach der Auflösung des regulären Białystok-Bezirks der Heimatarmee) bis zu ihrer Auflösung im Zuge der Fahndung des Amtes für öffentliche Sicherheit im Juli 1945. Im Laufe der mehr als einjährigen Tätigkeit der Division hat der Bezirk Białystok mehrere Dutzend Depeschen an die polnischen Behörden in London und an das Hauptquartier versendet. Sie präsentierten verschiedene wichtige Informationen, während andere die vorherrschende Situation in der Region Białystok, insbesondere das Bild der sowjetischen Besatzung, darstellten.

PL

Artykuł porusza zagadnienie sposobu funkcjonowania i działalności pionu łączności radiowej Okręgu Białystok AK. Analizuje dzieje tego pionu, począwszy od jego utworzenia w marcu 1944 r. (po rozwiązaniu Okręgu Białystok AK), po jego rozbicie w wyniku obławy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w lipcu 1945 r. W trakcie ponadrocznej działalności pionu Okręg Białystok nadał kilkadziesiąt depesz – skierowanych zarówno do polskich władz w Londynie, jak i Komendy Głównej. Prezentowały one różne informacje, czasami bardzo ważne, inne natomiast nakreślały panującą na Białostocczyźnie sytuację, w szczególności obraz okupacji sowieckiej.

Keywords

PL

II wojna światowa; Armia Krajowa; Okręg Białystok AK; Armia Krajowa Obywateli; Londyn; łączność radiowa; radiostacje; Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego; okupacja sowiecka

EN

World War II; Home Army; Białystok District of Home Army; Home Army of the Citizens; London; radio communication; radio stations; Polish; Committee of National Liberation; Soviet occupation

DE

Zweiter Weltkrieg; Heimatarmee; Heimatarmee Bezirk Białystok; Bürgerliche Heimatarmee; London; Funkverkehr; Radiosender; Polnisches Komitee der Nationalen Befreiung; Sowjetische Besatzung

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2022
• Volume: XXIII (LXXIV)
• Issue: 2 (280)
• Pages: 162-194

Dates

published

2022

Contributors

author

Adrian Świerbutowski

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000335506952

References

• Abarinow, Władimir. Oprawcy z Katynia. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007.
• Bieniecki, Kajetan. Lotnicze wsparcie Armii Krajowej. Warszawa: Bellona, 2005. Wyd. 2.
• Figura, Janusz, i Zdzisław Gwozdek. „Szkolenie wojskowe żołnierzy ZWZ (AK) w okręgu białostockim.” Białostocczyzna nr 4/20 (1990): 19–22.
• „Godlewski Edward, Józef.” dws-xip.com. Dostęp lipiec 17, 2022. https://www.dws-xip.com/PW/bio/g8.html.
• Gwozdek, Zdzisław. Białostocki Okręg ZWZ-AK. T. 3, Wsypy i aresztowania. Białystok: Towarzystwo Edukacji Niestacjonarnej „Pro Studio”, 1996.
• „Kaufman Władysław.” dws-xip.com. Dostęp lipiec 18, 2022. https://www.dws-xip. com/PW/bio/k34b.html.
• „Książki. Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. I, cz. 1.” ipn.gov.pl. Dostęp lipiec 17, 2022. https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/13377,Armia-Krajowa-w-dokumentach-19391945-t-I-cz-1.html.
• Krajewski, Kazimierz, i Tomasz Łabuszewski. Białostocki Okręg AK-AKO. VII 1944 – VIII 1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen; Dom Wydawniczy Bellona, 1997.
• Kriwienko, Siergiej. „Raporty z Polski.” Karta nr 15 (1995): 28–52.
• Kunert, Andrzej Krzysztof, i Tomasz Szarota, red. Generał Stefan Rowecki „Grot” w relacjach i w pamięci zbiorowej. Warszawa: „Rytm”, 2003. Wyd. 2.
• Majecki, Henryk. Początki władzy ludowej na Białostocczyźnie (1944–1947). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1969.
• Milewski, Jan Jerzy. „Przyczynek do biografii Józefa Przybyszewskiego.” Studia Łomżyńskie 7 (1996): 77–80.
• Milewski, Jan Jerzy. Władysław Liniarski (1897–1984). Komendant białostockiego okręgu ZWZ-AK-AKO. Białystok: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział, 2016.
• Mołdawa, Tadeusz. Ludzie władzy 1944–1991: władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991. Warszawa: PWN, 1991.
• Orłowska, Edwarda. Pamiętam jak dziś. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973.
• Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej. Armia Krajowa. T. 3. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1950.
• Potocki, Mieczysław. Między Dźwiną a Wilią. Wspomnienia żołnierza Armii Krajowej Ziemi Wileńskiej. Warszawa: Prohibita, 2008.
• Rembacka, Katarzyna. Komunista na peryferiach władzy. Historia Leonarda Borkowicza (1912–1989). Szczecin–Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, 2020.
• Roman, Wanda. „Szulc (Szlaski, Prawdzic-Szlaski) Janusz Feliks.” Polski Słownik Biograficzny 49 (2013): 233–237.
• Siemaszko, Zbigniew. Łączność i polityka 1939–1946: zbiór opracowań. Lublin: Norbertinum, 2011. Wyd. 2.
• Świerbutowski, Adrian. „Stan łączności radiowej Białostockiego Okręgu AK na przełomie 1944/1945 r. i jego wpływ na rozwiązanie Armii Krajowej w województwie białostockim.” Societas Historicorum nr 81 (2020): 58–64.
• Tadeusz Pełczyński et al., red., Armia Krajowa w dokumentach. T. 1–6. Londyn: Studium Polski Podziemnej, 1981.
• Tochman, Krzysztof. „Ściegienny Wincenty Bartłomiej.” Polski Słownik Biograficzny 50 (2015): 182–185.
• Zagórski, Andrzej. Dział Łączności Operacyjnej: łączność radiowa (1943–1945). T. 1–2. Kraków: Tow. Sympatyków Historii, 1999.
• Zaremba, Marcin. Wielka Trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys. Kraków: Znak, 2012.
• Żarski-Zajdler, Władysław. Ruch oporu w latach 1939–1944 na Białostocczyźnie. Referat materiałowy. Cz. 1. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny, 1966.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2022.2(280).0007

Biblioteka Nauki

2089411