Żołnierze Justyniana w Afryce – okupanci czy wyzwoliciele?

• Authors: Michał Stachura

Title variants

EN

Soldiers of Justinian in Africa – Occupants or Liberators?

DE

Justinians Soldaten in Afrika – Besatzer oder Befreier?

Abstracts

EN

The conquest of the Vandal state by the army of Emperor Justinian is sometimes regarded as the retaking of former Roman provinces and the liberation of the Roman population from foreign rule. However, the Roman commanders operating in those territories did not consider the loyalty of the local inhabitants as something obvious. In fact, they had undertaken several measures aimed at gaining favour with the future subjects of the Roman Empire. The goal of this article is to trace the actions undertaken by the Roman military and administrative authorities towards the civilian population in the recaptured territories as a consequence of the Roman campaign in Africa, as well as the popular response, especially in relation to its possible significance to the course of the military operations in question. The study concentrates not only on the campaign of 533 A.D., but also takes into account the subsequent 15 years of conflicts, during which Roman rule over the recaptured territories became more stable and consolidated.

DE

Die Eroberung des Vandalenstaates durch das Heer von Kaiser Justinian wird manchmal als Rückgewinnung der ehemaligen römischen Provinzen und als Befreiung der römischen Bevölkerung von der Fremdherrschaft gesehen. Die römischen Befehlshaber, die in diesem Gebiet operierten, nahmen die Loyalität der Einheimischen jedoch keineswegs als selbstverständlich hin, sondern unternahmen eine Reihe von Maßnahmen, um die Gunst der künftigen Untertanen des Reiches zu gewinnen. Ziel dieses Aufsatzes ist es, sowohl die Handlungen der römischen Armee und Verwaltung gegenüber der Zivilbevölkerung im afrikanischen Kriegsgebiet als auch deren Reaktion, insbesondere in Bezug auf die Durchführung von militärischen Operationen, nachzuzeichnen. In meinen Überlegungen konzentriere ich mich nicht nur auf den Feldzug von 533, sondern betrachte auch die folgenden 15 Kriegsjahre, in denen sich die römische Herrschaft über die zurückgewonnenen Gebiete stabilisierte.

PL

Podbój państwa Wandalów przez armię cesarza Justyniana postrzegany bywa jako odzyskanie dawnych rzymskich prowincji i wyzwolenie rzymskiej ludności spod obcego panowania. Tymczasem rzymscy dowódcy działający na tym terenie nie traktowali lojalności miejscowych jako rzeczy oczywistej, przeciwnie, podjęli wiele działań mających pozyskać przychylność przyszłych poddanych Cesarstwa. Artykuł ma na celu prześledzenie zarówno działań rzymskiej armii i administracji wobec ludności cywilnej na afrykańskim obszarze działań wojennych, jak i jej reakcji, w szczególności w wymiarze mającym znaczenie dla przebiegu wojskowych operacji. W swoich rozważaniach skupiam się nie tylko na kampanii 533 r., ale biorę też pod uwagę kolejnych 15 lat wojen, podczas których stabilizowała się władza rzymska nad odzyskanymi terenami.

Keywords

PL

Justynian I; Prokopiusz z Cezarei; Koryppus; okupacja; późne Cesarstwo Rzymskie; Afryka rzymska

EN

Roman Africa; Justinian I; Procopius of Caesarea; Corippus; occupation; Late Roman Empire

DE

Römisches Afrika; Justinian I.; Prokopios von Caesarea; Corippus; Besetzung; Spätrömisches Reich

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2022
• Volume: XXIII (LXXIV)
• Issue: 4(282)
• Pages: 67-95

Dates

published

2022

Contributors

author

Michał Stachura

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000152765951

References

• Adamiak, Stanisław. Carthage, Constantinople and Rome. Imperial and Papal Interventions in the Life of the Church in Byzantine Africa (533–698). Roma: Pontifical and Biblical Institute Gregorian & Biblical Press, 2016.
• Brennecke, Hans Christian. Studien zur Geschichte der Homöer. Der Osten bis zum Ende der Homöischer Reichskirche. Tübingen: Mohr Siebeck, 1988.
• Chrysos, Evangelos K. „The Title Βασιλεύς in Early Byzantine International Relations.” Dumbarton Oaks Papers 32 (1978): 29–75.
• Conant, Jonathan. Staying Roman. Conquest and Identity in Africa and the Mediterranean, 439–700. Cambridge: Cambridge University Press, 2013.
• Diggle, James, David Goodyear, i Frank Richard, wyd. Flavii Cresconii Corippi Iohannidos seu De Bellis Libycis Libri VIII. Cambridge: Typis Academicis, 1970.
• Gärtner, Thomas. Untersuchungen zur Gestaltung und zum Historischen Stoff der Johannis Coripps. Berlin – New York: Walter de Gruyter, 2008.
• Greatrex, Geoffrey. „Procopius’ Attitude Towards Barbarians.” W Le Monde de Procope / The World of Procopius. Wyd. Geoffrey Greatrex i Sylvain Janniard, 327–354. Paris: Éditions de Boccard, 2018.
• Jones, Arnold, i Hugh Martin. The Later Roman Empire 284–602. A Social, Economic and Administrative Survey. Oxford: Basil Blackwell, 1964.
• Koehn, Clemens. Justinian und die Armee des Frühen Byzanz. Berlin – Boston: Walter de Gruyter, 2018.
• Koryppus, Flawiusz Kreskoniusz. Joannida. Pochwała Justyna. Tłum., wstęp i komentarz Bartosz Kołoczek. Kraków: Historia Iagellonica, 2016.
• Kotula, Tadeusz. „Trzy przewroty: powstanie Firmusa, powstanie Gildona, uzurpacja Herakliusza a problem politycznego kryzysu rzymskiej Afryki.” Antiquitas 8 (1979): 35–42.
• Krueger, Paul, i Theodor Mommsen, wyd. Corpus Iuris Civilis. T. 1, Digesta, Berlin: Weidmann, 1963.
• Krueger, Paul, i Theodor Mommsen, wyd. Corpus Iuris Civilis. T. 2, Codex Iustinianus. Berlin: Weidmann, 1964.
• Le Bohec, Yann. Das römische Heer in der Späten Kaiserzeit. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2010.
• Lee, Alan Doug. Information and Frontiers. Roman Foreign Relations in Late Antiquity. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.
• Leppin, Hartmut. Justinian. Das Christliche Experiment. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag, 2011.
• Martindale, John Robert. The Prosopography of the Later Roman Empire. T. 2, A.D. 395–527. Cambridge: Cambridge University Press, 1980.
• Martindale, John Robert. The Prosopography of the Later Roman Empire. T. 3, A.D. 527–641. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
• Modéran, Yves. „Corippe et l’occupation byzantine de l’Afrique: pour une nouvelle lecture de la Johannide.” Antiquités africaines 22 (1986): 195–212.
• Parnell, David Alan. Justinian’s Men. Careers and Relationships of Byzantine Army Officers, 518–610. Gary, Indiana: Palgrave Macmillan, 2017.
• Pringle, Denys. The Defence of Byzantine Africa from Justinian to the Arab Conquest: An Account of the Military History and Archaeology of the African Provinces in the Sixth and Seven Century. Oxford: British Archaeological Reports, 1981.
• Procopii Caesarensis. Opera omnia. T. 1–2. De bellis libri VIII. Oprac. Jacobus Haury, uzup. i popr. Gerhard Wirth. Leipzig: Teubner, 1962–1963.
• Procopii Caesarensis. Opera omnia. T. 4. Arcana Historia. Oprac. Jacobus Haury, uzup. i popr. Gerhard Wirth. Leipzig: Teubner, 1964.
• Prokopiusz z Cezarei. Historia wojen. T. 1–2. Tłum., wstęp i koment. Dariusz Brodka. Kraków: Historia Iagellonica, 2013–2015.
• Schoell, Rudolf, i Guiliemus Kroll, wyd. Corpus Iuris Civilis. T. 3, Novellae, Berlin: Weidmann, 1895.
• Shea, George W. „Justinian’s North African Strategy in Iohannis of Corippus.” Byzantine Studies/Études Byzantines 10 (1983): 29–38.
• Southern, Pat, i Karen P. Dixon. The Late Roman Army. London: Routledge, 2000.
• Stachura, Michał. „Chwiejna lojalność żołnierzy Justyniana. Przyczyny rebelii w rzymskiej armii w Afryce w latach 536–545 n.e.” Studia Historica Gedanensia 12, nr 1 (2021): 90–112. Https://www.doi.org/10.4467/23916001HG.21.028.15088.
• Steinacher, Roland. Die Vandalen. Aufstieg und Fall eines Barbarenreiches. Stuttgart: Klett-Cotta Verlag, 2016.
• Whately, Conor. Battles and Generals: Combat, Culture, and Didacticism in Procopius’ Wars. Leiden – Boston: Brill, 2016.
• Wilczyński, Marek. Gejzeryk i „czwarta wojna punicka”. Oświęcim: Napoleon V, 2016.
• Williams, Miranda E. „The establishment of Roman authority in Africa: Roman and Berbers in Procopius’ Vandalic War.” W Le monde de Procope. The world of Procopius. Red. Geoff rey Greatrex i Sylvain Janniard, 379–398. Paris: Éditions de Boccard, 2018.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2022.4(282).0003

Biblioteka Nauki

2162166