Udział Wojsk Ochrony Pogranicza w operacji „Dunaj ‘68”

• Authors: Grzegorz Goryński

Title variants

EN

The Participation of Polish Border Protection Troops in Operation „Danube ‘68”

DE

Beteiligung der Grenzschutztruppen an der Operation „Donau ‘68”

Abstracts

EN

The article deals with the participation and activities of the Border Protection Troops (Wojska Ochrony Pogranicza, WOP), which formed part of the Polish Army’s commitment to the Warsaw Pact during the 1968 suppression of the Czechs and Slovaks. This event was known as the Prague Spring and was intended to bring democratic change to Czechoslovakia. Border Protection Troops, especially those stationed at the Polish-Czechoslovak border, were involved from the very beginning of the operation. The author presents the tasks carried out by line units of this formation before and during operation „Danube”, and also discusses the information provided by the WOP that was gained through reconnaissance conducted in the region of the Polish-Czechoslovak border. This information was sent to the highest party and state authorities in the Ministry of National Defense and the Ministry of the Interior in the form of situational reports. This allowed them to take the appropriate propaganda and political action to prevent the Prague Spring from being successful.

DE

Dieser Artikel befasst sich mit der Beteiligung der Grenzschutztruppen (Wojska Ochrony Pogranicza, WOP) an den Vorbereitungen und Aktivitäten der polnischen Armee im Rahmen der Operation der Warschauer-Pakt-Staaten zur Niederschlagung des Freiheitsaufstands der Tschechen und Slowaken im Jahr 1968, der als Prager Frühling bekannt wurde. Er sollte den Völkern der Tschechoslowakei einen demokratischen Wandel bringen. WOP, insbesondere ihre Einheiten zum Schutz der polnisch-tschechoslowakischen Staatsgrenze, waren von vorneherein an diesen Ereignissen beteiligt. Der Autor schildert die Aufgaben, die die Linieneinheiten dieser Formation vor und während der Operation „Donau” erfüllten, aber auch die Informationen, die die WOP-Aufklärungseinheiten während der Operationen im polnisch-tschechoslowakischen Grenzgebiet lieferten. Diese Informationen wurden in Form von Lageberichten an die höchsten Partei- und Staatsorgane im Verteidigungs- und Innenministerium weitergeleitet. Sie ermöglichten es ihnen, geeignete propagandistische und politische Maßnahmen zur Beendigung des Prager Frühlings zu ergreifen.

PL

W artykule poruszono problematykę udziału Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP) w przygotowaniach i działaniach Wojska Polskiego w operacji państw Układu Warszawskiego dławiącej w 1968 r. zryw wolnościowy Czechów i Słowaków, znany pod nazwą Praska Wiosna. Miał on przynieść narodom Czechosłowacji demokratyczne zmiany. Wojska Ochrony Pogranicza, a szczególnie ich jednostki ochraniające polsko-czechosłowacką granicę państwową, zaangażowane były od samego początku tych wydarzeń. Autor przedstawił zadania, jakie realizowały jednostki liniowe tej formacji przed i w czasie operacji „Dunaj”, ale także jakich informacji dostarczał zwiad WOP, prowadząc działalność operacyjną na polsko-czechosłowackim pograniczu. Informacje te trafiały do najwyższych władz partyjnych i państwowych w MON i MSW, w postaci meldunków sytuacyjnych pozwalały im na podejmowanie odpowiednich działań propagandowych i politycznych mających powstrzymać Praską Wiosnę.

Keywords

PL

Wojska Ochrony Pogranicza; operacja „Dunaj”; zwiad WOP; WOP w operacji „Dunaj”

EN

Border Protection Troops; Operation „Danube”; WOP in Operation „Danube”; WOP reconnaissance

DE

Grenzschutztruppen; Operation „Donau”; WOP-Aufklärung; WOP in der Operation Donau

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2023
• Volume: XXIV(LXXV)
• Issue: 2(284)
• Pages: 163-203

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Goryński

• Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania” w Chojnicach

• https://orcid.org/0000000175606312

References

• Bárta, Milan. „Ofiary wojsk Układu Warszawskiego w 1968 r.”. W Aparat bezpieczeństwa, propaganda a Praska Wiosna: zbiór materiałów z konferencji międzynarodowej. Red. Maria M. Szwykowska-Rey, 195–203. Praha: Ústav pro studium totalitních reźimů, 2009.
• Benken, Przemysław. „Kilka uwag na temat udziału Wojska Polskiego w walce z tzw. ośrodkami dywersji ideologicznej w Czechosłowacji w 1968 r.”. Toruńskie Studia Bibliologiczne 21, nr 2 (2018): 95–114. Https://doi.org/10.12775/TSB.2018.015.
• Benken, Przemysław. „Problematyka wykorzystania 1 Batalionu Szturmowego w operacji «Dunaj»”. Przegląd Historyczno-Wojskowy 22 (73), nr 1 (275) (2021): 137– 170. Https://doi.org/10.32089/WBH.PHW.2021.1(275).0005.
• Bułhak, Władysław. „Kierunki badań nad udziałem wojska polskiego w operacji «Dunaj»”. W Aparat bezpieczeństwa, propaganda a Praska wiosna: zbiór materiałów z konferencji międzynarodowej. Red. Maria M. Szwykowska-Rey, 175–193. Praha: Ústav pro studium totalitních reźimů, 2009.
• Eisler, Jerzy. „Praska Wiosna po trzydziestu latach”. Dzieje Najnowsze 31, nr 1 (1999): 159–163.
• Goryński, Grzegorz. „Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945–1965. Próba oceny – cz. II”. Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej nr 2 (2011): 69–99.
• „Haniebna inwazja. Czechosłowacja ‘68”. Rzeczpospolita, Dodatek historyczny, sierpień 17, 2018.
• „Jiří Hájek”. Mzv.cz. Dostęp sierpień 9, 2023. Https://web.archive.org/web/20090619073845/http://www.mzv.cz/jnp/cz/o_ministerstvu/organizacni_struktura/mini str/ministri_a_ministerstvo_v_historii/jiri_hajek.html.
• Kalous, Jan. „Reakcje społeczeństwa czechosłowackiego na udział Polski w interwencji 1968 roku”. W Wokół Praskiej Wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku. Red.
• Kała, Monika. „Sopot w cieniu interwencji”. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 8–9 (2003): 113–115.
• Kamiński, Łukasz, i Grzegorz Majchrzak, wstęp, wyb. i oprac. Operacja „Podhale”. Służba Bezpieczeństwa wobec wydarzeń w Czechosłowacji 1968–1970. Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, 2008.
• Kowalska, Urszula. Tato noc nebude krátká. Doświadczenia roku 1968 w czeskiej literaturze emigracyjnej. Seria Filologia Słowiańska nr 33. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, 2015.
• Kowalski, Lech. Bezpieka pogranicza. Historia zwiadu WOP 1945–1990. Warszawa: Wyd. Fronda, 2020.
• Kowalski, Lech. Kryptonim „Dunaj”. Udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w 1968 roku. Warszawa: Książka i Wiedza, 1992.
• Królikowski, Janusz. Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990. T. 3. Toruń, Wyd. Adam Marszałek, 2010.
• Kwapis, Robert. „Geneza Praskiej Wiosny (Czechosłowacja w latach 1948–1966)”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 65 (1999): 159–174.
• Kwapis, Robert. Praska Wiosna. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2003.
• Łukasz Kamiński, 117–137. Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, 2004.
• Majchrzak, Grzegorz. „Operacja Podhale”. W Wokół Praskiej Wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku. Red. Łukasz Kamiński, 107–116. Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, 2004.
• Neja, Jarosław. „Przed żołnierzami wkroczyli agenci”. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 8–9 (2003): 65–69.
• Otakar Rytíř”. Wikipedia. Dostęp sierpień 13, 2023. Https://cs.wikipedia.org/wiki/Otakar_Ryt%C3%AD%C5%99.
• Pajórek, Leszek. Polska, a „Praska Wiosna”. Udział wojska polskiego w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w 1968 roku. Warszawa: Egros, 1998.
• Pazderka, Josef, red. Inwazja na Czechosłowację 1968. Perspektywa rosyjska. Tłum. Aleksander Kaczorowski. Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, Ústav pro studium totalitních reźimů, 2015.
• Pernes, Jiří. „Opór społeczeństwa czechosłowackiego wobec interwencji”. W Wokół Praskiej Wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku. Red. Łukasz Kamiński, 138–142. Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, 2004.
• Piotrowski, Paweł. „Udział Wojska Polskiego w interwencji w Czechosłowacji”. W Wokół Praskiej Wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 roku. Red. Łukasz Kamiński, 97–106, Warszawa: Wyd. Instytutu Pamięci Narodowej, 2004.
• Piotrowski, Paweł. „W nocy z wtorku na środę”. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 8–9 (2003): 52–60.
• Szewczyk, Radosław. „1 Batalion Szturmowy podczas przygotowań i interwencji w Czechosłowacji w 1968 r.”. Przegląd Historyczno-Wojskowy 20 (71), nr 3 (269) (2019): 158–177. Https://doi.org/10.32089/WBH.PHW.2019.3(269).0006.
• „Za waszą i naszą niewolę. O interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r.”. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 8–9 (2003): 4–42.
• Żaček, Pavel. „Rozkład centrali policji politycznej. Działalność Zarządu Głównego służby bezpieczeństwa 20–26 sierpnia 1968 roku”. W Aparat bezpieczeństwa, propaganda a Praska wiosna: zbiór materiałów z konferencji międzynarodowej. Red. Maria M. Szwykowska-Rey, 175–193. Praha: Ústav pro studium totalitních reźimů, 2009.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2023.2(284).0005

Biblioteka Nauki

16729613