Masoneria jako „Antykościół” w publicystyce katolickiej Drugiej Rzeczypospolitej

• Authors: Przemysław Sołga

Title variants

EN

Freemasonry as “Anti-Church” in the Catholic Journalism of the Second Polish Republic

Abstracts

PL

W publicystyce katolickiej Drugiej Rzeczypospolitej masonerię oskarżano często o dążenie do zniszczenia Kościoła i wyrugowania religii z życia społecznego. Przypisywano jej powiązania z Żydami i inklinacje satanistyczne. Enuncjacje dotyczące wspomnianego zagadnienia były emanacją „czarnej legendy” wolnomularstwa, rozpowszechnianej od dawna w środowiskach zachowawczych, zwłaszcza katolickich. Celem artykułu jest ukazanie wizerunku masonerii jako organizacji walczącej z Kościołem i będącej przyczyną laicyzacji, czy też dechrystianizacji społeczeństwa w rodzimym kraju i na świecie, jaki był kreowany w prasie katolickiej Polski międzywojennej.

EN

In the Catholic journalism of the Second Republic, Freemasonry was often accused of seeking to destroy the Church and eradicate religious life from society. It was attributed to its connections with Jews and satanic inclinations. Enunciations on the aforementioned issue were therefore an emanation of the “black legend” of freemasonry, which had long been spread in conservative circles, especially Catholic ones. The purpose of this article is to show the image of Freemasonry as an organization fighting against the Church and being the cause of secularization, or de-Christianization of society in the home country and the world, as it was created in the Catholic press of interwar Poland.

Keywords

EN

freemasonry; journalism; Catholic Church; anti-clericalism; interwar Poland

PL

masoneria; publicystyka; Kościół katolicki; antyklerykalizm; Polska międzywojenna

• Publisher: Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
• Journal: Studia Ełckie
• Year: 2023
• Volume: 25
• Issue: 3
• Pages: 307-329

Dates

published

2023

Contributors

author

Przemysław Sołga

• https://orcid.org/0000000206708857

References

• Dillon G.F., Antychryst w walce z Kościołem, Warszawa 1994.
• Hlond A., Przemówienie o masonerii podczas III Zjazdu Katolickiego, w: tenże, Dzieła. Nauczanie 1897-1948, red. J. Konieczny, Toruń 2003.
• Rodriguez J.M.C., Wolnomularstwo i jego tajemnice, Krzeszowice 1998.
• Teodorowicz J., O ducha narodu polskiego, w: tenże, Dwie epoki. Wybór pism, Kraków-Warszawa 2016.
• B., Z frontu religijnego: dekret o rozwiązaniu masonerii w Polsce, „Posłaniec Serca Jezusowego” 1939, r. 68, nr 8.
• Białasiewicz J., Konieczność wprowadzenia ustaw antyżydowskich, „Przegląd Katolicki” 1938, r. 76, nr 1.
• Bisztyga K., Żydzi w nowej Polsce, „Głosy Katolickie” 1936, r. 26, nr 305.
• Bronowski A., Dwa głosy o masonerii, „Pro Christo”1937, r. 13, nr 1-2.
• Cieszyński N., Jak komunizuje się naród francuski?, „Gazeta Kościelna” 1937, r. 44, nr 1.
• Cieszyński N., Masoneria, wolnomyślicielstwo, bezbożnictwo, „Ruch Katolicki. Organ Akcji Katolickiej w Polsce” 1933, r. 3, nr 9-10.
• Harszewski, Co to jest laicyzm?, „Przegląd Katolicki” 1922, nr 18.
• Jak pojmują masoni wolność sumienia, „Niedziela” 1935, r. 10, nr 2.
• Kobieta pionierką masonerii, „Tęcza” 1937, r. 11, nr 9.
• M.B., Przeciwkościół, „Gazeta Kościelna” 1935, r. 42, nr 41.
• Masoni porwali naszego profesora, „Niedziela” 1935, r. 10, nr 4.
• Morawski K.M., Katolik współczesny wobec niebezpieczeństw chwili, „Tęcza” 1939, r. 13, nr 5.
• O masonerii w Polsce, „Gazeta Kościelna” 1935, r. 42, nr 7.
• O masonerii w Polsce, „Niedziela” 1933, r. 8, nr 12.
• Romer A., Co to jest masoneria? „Przegląd Katolicki” 1938, r. 76, nr 41.
• Rudzki B., Przemiany w masonerii, „Tęcza” 1937, r. 11, nr 4.
• Sąd nad księdzem i masonerią w Polsce, „Gazeta Kościelna” 1935, r. 42, nr 11.
• Skrudlik M., Kossak-Szczucka o początkach masonerii, „Przegląd Katolicki” 1937, r. 75, nr 29.
• Skrudlik M., Rewelacje nawróconego masona wysokiego stopnia, „Przegląd Katolicki” 1938, r. 76, nr 32.
• Skrudlik M., Zródła lucyferianizmu masonerii, „Przegląd Katolicki” 1938, r. 76, nr 35.
• Sopoćko T., Masoneria w Belgii – Tyrania lóż – masoni w obliczu śmierci, „Dzwon Niedzielny” 1935, r. 11, nr 2.
• Stański B., To ma być zbawca Polski?, „Pro Christo” 1937, r. 13, nr 1-2.
• Świątynia masońska w Warszawie?, „Dzwon Niedzielny” 1934, r. 10, nr 31.
• Wygląd loży masońskiej, „Przegląd Powszechny” 1921, t. 149-150.
• Benimeli J., Freemasonry and the Catholic Church, w: Handbook of Freemasonry, red. H. Bogdan, J. Snoek, Boston 2014.
• Bucci O., Prezentacja, w: Z. Suchecki, Kościół a masoneria, Kraków 2002.
• Cegielski T., Sekrety masonów. Pierwszy stopień wtajemniczenia, Warszawa 1992.
• Eger F., Historya Masoneryi i innych towarzystw tajnych, Sandomierz 2014.
• Eger F., Żydzi i masoni we wspólnej pracy, Warszawa 1908.
• Hass L., Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, Warszawa 1993.
• Introvigne M., Satanism. A Social History, Brill 2016.
• Kargol A., Ryty masońskie – źródła i korzenie, „Państwo i Społeczeństwo” 2001, nr 1.
• Kent S.A., Deviant scripturalism and ritual satanic abuse part two. Possible Masonic, Mormon, Magick, and Pagan influences, „Religion” 1993, t. 23.
• Lassus A., Masoneria. Czyżby papierowy tygrys?, Warszawa 1994.
• Pałka D., Warunki dialogu Kościoła katolickiego z Żydami w II Rzeczypospolitej, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2005, t. 18.
• Pelczar J.S., Masoneria. Jej istota, zasady, dążności, początki, rozwój, organizacja, ceremoniał i działanie, Poznań 1997.
• Pelt R.J., Freemasonry and Judaism, w: Handbook of Freemasonry, red. H. Bogdan, J. Snoek, Boston 2014.
• Rosiak K., Wizerunek masonerii jako organizacji satanistycznej na przykładzie publikacji Feliksy Eger, „Humaniora. Czasopismo Internetowe” 2021, nr 1(33).
• Stavish M., Freemasonry. Rituals, Symbols & History of the Secret Society, Woodbury 2007.
• Stavish M., The Path of Freemasonry. The Craft as a Spiritual Practice, Inner Traditions 2021.
• Suchecki Z., Kościół a masoneria, Kraków 2002.
• Szymański J., Masoneria. „Kościół” Antychrysta, Poznań 2010.
• Virebeau G., Papieże wobec masonerii, Komorów 1997.
• Zwoliński A., Wokół masonerii, Kraków 1993.

Identifiers

DOI

10.32090/SE.250315

Biblioteka Nauki

20433638