Zniekształcenia i błędy poznawcze a zachowania zakupowe konsumentów – wyniki analizy bibliometrycznej publikacji indeksowanych w bazach Scopus oraz Web of Science

• Authors: Katarzyna Sanak-Kosmowska

Title variants

EN

A Cognitive Bias and Consumer Behavior: A Bibliometric Review

Abstracts

EN

The purpose of this article is to identify and review previous research devoted to the issue of cognitive distortions in consumer behavior. The dynamic development of information and communication technologies and information overload, as well as the growing importance of consumption in a virtual environment, have also changed the scale, specificity, and understanding of cognitive errors accompanying consumer behavior. Specifically, this problem relates to purchasing decisions in a virtual environment and information overload, which promotes increased susceptibility to manipulation by advertisers. The issues raised in the article have been studied primarily in management science, including marketing and psychology, particularly in the sub-disciplines of cognitive psychology and social psychology. The article presents the history of research on mental errors, points out the dominant topics in this field, and identifies current areas of interest for researchers. The analysis was based on an analysis of the Scopus and Web of Science database using the R package.

PL

Celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu i zidentyfikowanie dotychczasowych badań poświęconych problematyce zniekształceń poznawczych w zachowaniach konsumentów. Dynamiczny rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także rosnące znaczenie konsumpcji w środowisku wirtualnym sprawiły, że zmieniły się skala, specyfika oraz sposób rozumienia błędów poznawczych towarzyszących zachowaniom konsumenckim. W szczególności problem ten dotyczy podejmowania decyzji zakupowych w środowisku wirtualnym oraz przeciążenia informacyjnego, które sprzyja zwiększeniu podatności na manipulację ze strony reklamodawców. Poruszona w artykule problematyka została zbadana przede wszystkim na gruncie nauk o zarządzaniu, w tym marketingu, ale także psychologii, w szczególności w subdyscyplinach psychologia poznawcza oraz psychologia społeczna. W niniejszym artykule przedstawiono historię badań nad błędami poznawczymi, wskazano tematy dominujące w tym obszarze, a także zidentyfikowano obecne obszary zainteresowań badaczy. W części empirycznej artykułu autorka przedstawiła wyniki analizy bibliometrycznej publikacji poświęconych tytułowej problematyce, indeksowanych w bazach Scopus oraz Web of Science. W świetle uzyskanych wyników badań można stwierdzić, że wśród analizowanych pozycji literaturowych stosunkowo niewiele pochodziło z obszaru marketingu. Wśród najnowszych publikacji, mających istotny wkład w rozwój nauki (zidentyfikowany przez liczbę cytowań), dominują te poświęcone społecznej odpowiedzialności biznesu, a także psychologicznym uwarunkowaniom podejmowania decyzji.

Keywords

EN

consumer; consumer behaviour; cognitive bias; bibliometric analysis

PL

konsument; zachowania konsumentów; błędy poznawcze; systematyczny przegląd literatury

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Zarządzania i Finansów
• Journal: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów
• Year: 2023
• Issue: 188
• Pages: 63-81

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Sanak-Kosmowska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

• https://orcid.org/0000000337018899

References

• Aria M., Cuccurullo C. [2017], Bibliometrix: An R-Tool for Comprehensive Science Mapping Analysis, „Journal of Informetrics”, 11(4), https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Bartosik-Purgat M. [2012], Czynniki kulturowe a zachowania konsumentów. Ujęcie modelowe w świetle badań międzynarodowych, „Marketing i Rynek”, nr 10.
• Battaglio J., Paul R., Belardinelli P., Belle N., Cantarelli P. [2018], Behavioral Public Administration Ad Fontes: A Synthesis of Research on Bounded Rationality, Cognitive Biases, and Nudging in Public Organizations, „Public Administration Review”, 79, https://doi.org/10.1111/puar.12994
• Bazerman M.H., Moore D.A. [2013], Judgment in Managerial Decision Making, John Wiley & Sons, Hoboken.
• Beckwith N.E., Kassarjian H., Lehmann D.R. [1978], Halo Effects in Marketing Research: Review and Prognosis, „NA – Advances in Consumer Research”, 5.
• Blumenthal-Barby J.S., Krieger H. [2015], Cognitive Biases and Heuristics in Medical Decision Making: A Critical Review Using a Systematic Search Strategy. Medical Decision Making: An International, „Journal of the Society for Medical Decision Making”, 35(4), https://doi.org/10.1177/0272989X14547740
• Czakon W. [2011], Metodyka systematycznego przeglądu literatury, „Przegląd Organizacji”, nr 3.
• Dobelli R. [2011], The Art of Thinking Clearly, Harper Paperbacks, New York.
• Ferrari G., Pezzuolo A., Nizami A.S., Marinello F. [2020], Bibliometric Analysis of Trends in Biomass for Bioenergy Research, „Energies”, 13(14), https://doi.org/10.3390/en13143714
• Fidel R. [2012], Human Information Interaction: An Ecological Approach to Information Behavior, MIT Press, Cambridge, MA.
• Folkes V.S. [1988], The Availability Heuristic and Perceived Risk, „Journal of Consumer Research”, 15(1).
• Howard D.J., Barry T.E. [1994], The Role of Thematic Congruence between a Mood-Inducing Event and an Advertised Product in Determining the Effects of Mood on Brand Attitudes, „Journal of Consumer Psychology”, 3(1), https://doi.org/10.1016/S1057-7408(08)80026-5
• Jegadeesh N., Titman S. [1993], Returns to Buying Winners and Selling Losers: Implications for Stock Market Efficiency, „The Journal of Finance”, 48, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1993.tb04702.x
• Kahneman D. [2013], Thinking, Fast and Slow, Farrar, Straus and Giroux, New York.
• Kahneman D., Slovic P., Tversky A. (eds.) [1982], Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases, Cambridge University Press, https://doi.org/10.1017/CBO9780511809477
• Katona G. [2013], Psychological Analysis of Economic Behavior, „Econometrica”, 20, https://doi.org/10.2307/1907857.
• Koźmiński A.K., Piotrowski W. [2013], Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kruglanski A.W., Ajzen I. [1983], Bias and Error in Human Judgment, „European Journal of Social Psychology”, 13(1), https://doi.org/10.1002/ejsp.2420130102.
• Lenart-Gąsiniec R. [2021], Systematyczny przegląd literatury w naukach społecznych, Wydaniwctwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Lis A., Sudolska A., Tomanek M. [2020], Mapping Research on Sustainable Supply-Chain Management, „Sustainability”, 12(10).
• Nazlan N.H., Tanford S., Montgomery R. [2018], The Effect of Availability Heuristics in Online Consumer Reviews, „Journal of Consumer Behaviour”, 17, https://doi.org/10.1002/cb.1731
• Orłowska A., Mazur Z., Łaguna M. [2017], Systematyczny przegląd literatury: Na czym polega i czym różni się od innych przeglądów?, „Ogrody Nauk i Sztuk”, 7, https://doi.org/10.15503/onis2017.350.363
• Pritchard A. [1969], Statistical Bibliography or Bibliometrics, „Journal of Documentation”, 25.
• Rabin B.A., Cakici J., Golden C.A. i in. [2022], A Citation Analysis and Scoping Systematic Review of the Operationalization of the Practical, Robust Implementation and Sustainability Model (PRISM), „Implementation Science”, 17.
• Rekowski M. [2009], Mikroekonomia, Wydawnictwo Wrokopa SA spółka z o.o., Poznań.
• Saposnik G., Redelmeier D., Ruff C.C., Tobler P.N. [2016], Cognitive Biases Associated with Medical Decisions: A Systematic Review, „BMC Medical Informatics and Decision Making”, 16(1), https://doi.org/10.1186/s12911-016-0377-1
• Schmutte J., Duncan J.R. [2014], Making Independence Decisions under the Code of Professional Conduct: Understanding and Controlling Common Cognitive Biases, „The CPA Journal”, 10(2).
• Senda J. [1998], Podstawowe aspekty racjonalności zachowań konsumenckich, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 2.
• Simonson I., Drolet A. [2004], Anchoring Effects on Consumers’ – Willingness-to-Pay and Willingness-to-Accept, „Journal of Consumer Research”, 31(3), https://doi.org/10.1086/425103
• Szczepański J. [1981], Konsumpcja a rozwój człowieka: Wstęp do antropologicznej teorii konsumpcji, PWE, Warszawa.
• Tversky A., Kahneman D. [1992], Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty, „Journal of Risk and Uncertainty”, 5(4), http://www.jstor.org/stable/41755005
• Wilke A., Mata R. [2012], Cognitive Bias, w: Encyclopedia of Human Behavior, red. V.S. Ramachandran, vol. 1. A–D, Academic Press, London.
• Zhao X., Lynch J.G., Chen J.Q. [2010], Reconsidering Baron and Kenny: Myths and Truths about Mediation Analysis, „Journal of Consumer Research”, 37(2), https://doi.org/10.1086/651257
• Zupic I., Cater T. [2015], Bibliometric Methods in Management and Organization, „Organizational Research Methods”, 18(3)

Identifiers

DOI

10.33119/SIP.2023.188.4

Biblioteka Nauki

18055589