Zestawienia bliźniacze w języku powieści Drzewiej Władysława Orkana jako gry leksykalno-semantyczne

• Authors: Krzysztof Waśkowski

Abstracts

EN

The object of this paper is compounds found in the novel Drzewiej (In the Old Days) by Władysław Orkan, such as przerwa-potok, that is pairs of hyphenated lexemes. I assume that the concentration of this type of linguistic means, elements of the artistic expression in a text with clearly modernistic linguistic and literary characteristics is a manifestation of a lexical and semantic game played consciously by the text sender and recipient. As a result of the analysis of the contexts in which individual compounds occur, semantics of the lexical units building structures, and with the use of the category of language-game, which was introduced to linguistics by Ludwig Wittgenstein and popularised, among others, by Ewa Jędrzejko, I made an attempt to identify the writer’s motivation to use such expressions. The interpretation of the linguistic material permitted the generalisation providing that compounds were applied for the purpose of building the mood and emotionality of the text, enriching the descriptions of the represented world, characterisation, and his text-forming strategies.

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2019
• Volume: 767
• Issue: 8
• Pages: 93-109

Dates

published

2019

Contributors

author

Krzysztof Waśkowski

References

• A. Brückner, 1980, Mitologia słowiańska i polska, wstęp i oprac. S. Urbańczyk, Warszawa.
• E. Chrzanowska-Kluczewska, 1997, „Gry językowe” w teoriach naukowych [w:] E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa, s. 9–16.
• J. Dużyk, 1980, Władysław Orkan, Warszawa.
• B. Faron, 1997, Stanisław Pigoń o Władysławie Orkanie, Rzeszów.
• B. Faron, 1998, Pisarz chłopski wobec wielkiej wojny, Warszawa.
• B. Faron, 2012, Władysław Orkan: rozszerzony, Kraków.
• B. Faron (red.), 2015, Władysław Orkan: piewca Gorców i Podhala, Kraków.
• B. Faron, A. Ogonowska (red.), 2011, Wokół Władysława Orkana. Aspekty literackie, kulturowe, Kraków.
• J. Gąssowski, 1988, Kult religijny [w:] L. Leciejewicz (red.), Mały słownik kultury dawnych Słowian, Warszawa, s. 574–587.
• A. Gieysztor, 1986, Mitologia Słowian, Warszawa.
• M. Hulewiczowa, 1960, Komentarz [w:] W. Orkan, Drzewiej, Kraków, s. 199–225.
• E. Jędrzejko, 1997, Strategia tekstotwórcza a gry językowe w literackich nazwach własnych [w:] E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa, s. 65–75.
• E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk, 1997, O pojęciu gra i jego leksykalnych wykładnikach w aspekcie składni semantycznej [w:] E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk, Gry w języku, literaturze i kulturze, Warszawa, s. 121–127.
• S. Jodłowski, 1962, Zestawienia bliźniacze, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. XX1, s. 49–60.
• Kartoteka Słownika Gwar Polskich Polskiej Akademii Nauk, http://rcin.org.pl/publication/37156 [data dostępu: 19.09.2018].
• J. Kobylińska, 1972, Funkcja stylistyczna zestawień bliźniaczych w utworach Władysława Orkana [w:] J. Zaleski (red.), Symbole Polonicae in honorem Stanislai Jodłowski, Wrocław, s. 75–85.
• J. Kobylińska, 1990, Gwara w utworach Władysława Orkana, Kraków.
• J. Kobylińska, 1997, Świat językowy Władysława Orkana. Słowa i stereotypy, Kraków.
• G. Lakoff, M. Johnson, 1980/2010, Metafory w naszym życiu, Chicago–Warszawa.
• T. Linkier, 2011, Słowiański mit w Drzewiej i Czantorii Władysława Orkana [w:] B. Faron (red.), Wokół Władysława Orkana, współudz. A. Ogonowska, Kraków, s. 71–87.
• R. Nycz, 1997/2013, Język modernizmu, Toruń.
• M. Madejowa, W. Kudyba, A. Mlekodaj (red.), 2003, Orkan czytany dzisiaj, Nowy Targ.
• S. Pigoń, 1958, Władysław Orkan. Twórca i dzieło, Kraków.
• M. Podraza-Kwiatkowska, 1975, Próby przełamania konwencji językowej [w:] tejże, Symbolizm i symbolika poezji Młodej Polski. Teoria i praktyka, Kraków, s. 299–308.
• M. Podraza-Kwiatkowska, 1973, Somnambule (O młodopolskiej konwencji onirycznej), „Teksty” nr 2 (8), s. 64–79.
• SDor: W. Doroszewski (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego, Warszawa.
• SSWoL 2000: R. Cudak, M. Pytasz (red.), 2000, Szkolny słownik wiedzy o literaturze, Katowice.
• I. Stein, 1903, O piękności języka, „Poradnik Językowy” z. 9, s. 142–145.
• SW: J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki (red.), 1900–1927, Słownik języka polskiego, Warszawa.
• K. Waśkowski, w druku, Przyczyny i konsekwencje heterogeniczności gatunkowej Listów ze wsi Władysława Orkana.
• L. Wittgenstein, 1972, Dociekania fi lozofi czne, Warszawa.
• F. Ziejka, 2003, Orkan dzisiaj [w:] M. Madejowa, W. Kudyba, A. Mlekodaj (red.), Orkan czytany dzisiaj, Nowy Targ, s. 9–28.
• F. Ziejka, 1977, Motywy prasłowiańskie [w:] M. Podraza-Kwiatkowska (red.), Młodopolski świat wyobraźni, Kraków, s. 191–230.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2019.8.7

Biblioteka Nauki

2083611