Nazwiska z formantem -yk/-czyk na Białostocczyźnie. Uwagi interpretacyjne

• Authors: Michał Mordań

Title variants

EN

Surnames with the formative -yk/-czyk in the Białystok region. Interpretational comments

Abstracts

EN

This paper concerns the interpretation problems accompanying the contemporary surnames with the formative -yk/-czyk (on the example of the Białystok region). Its aim is to present various manners of explaining the origin of anthroponyms with this suffix. As the analysis has shown, the complexity of the problems involved in determining the etymology of the discussed surnames is manifested mainly (Dziemiańczyk, Tomczyk), appellative surnames (Gołowaczyk, Kulawczyk), surnames coined based on expressions indicating a profession or function (Atamańczyk, Tokarczyk), and ones coined based on place names (Majdańczyk, Nurczyk).

Keywords

EN

onomastics; anthroponymy; surnames; Białystok region

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 779
• Issue: 10
• Pages: 61-76

Dates

published

2020

Contributors

author

Michał Mordań

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000257093469

References

• M. Biolik, 2009, Homonimy onomastyczne. Różne sposoby interpretacji [w:] Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii, „Rozprawy Slawistyczne” 22, s. 33–47.
• J. Bubak, 1986, Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego, Kraków.
• J. Bubak, 1993, Księga naszych imion, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• A. Cieślikowa, 1990, Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• A. Cieślikowa, 1994, O motywacji w onomastyce, „Polonica” XVI, s. 193–199.
• A. Cieślikowa, M. Malec, K. Rymut (red.), M. Bobowska-Kowalska (oprac.), 1995, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Część 6. Nazwy heraldyczne, Kraków.
• L. Citko, 2001, Nazewnictwo osobowe północnego Podlasia w XVI w., Białystok.
• H. Fros, F. Sowa, 1997–2007, Księga imion i świętych, t. 1–6, Kraków.
• A. Goral, 2013, Derywacja sufi ksalna osobowych nazw subiektów czynności w języku białoruskim, Lublin.
• S. Grabias, 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.
• R. Grzegorczykowa, J. Puzynina, 1979, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime, Warszawa.
• M. Jaracz, 2001, Nazwiska mieszkańców Kalisza od XVI do XVIII wieku, Bydgoszcz.
• A. Kalėda, B. Kalėdienė, M. Niedzviecka, 1991, Lietuvių-lenkų kalbų žodynas, Vilnius.
• Z. Kaleta, 1998, Teoria nazw własnych [w:] E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia, Warszawa–Kraków, s. 15–36.
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, 1900–1927, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. I–VIII, Warszawa.
• M. Kondratiuk, 2000, Nazwiska pochodzenia bałtyckiego w regionie białostockim, „Acta Baltico-Slavica” 25, s. 123–150.
• D. Kopertowska, 2009, Homonimia onomastyczno-apelatywna zaświadczona w historycznych i współczesnych źródłach kieleckich [w:] Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii, „Rozprawy Slawistyczne” 22, s. 125–143.
• Z. Kowalik-Kaleta, 1981, Staropolskie nazwy osobowe motywowane przez nazwy miejscowe, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• B. Kreja, 2001, Słowotwórstwo polskich nazwisk, Kraków.
• M. Kresa, 2011, Onomastyczne (hipo)tezy – czyli o problemie wielomotywacyjności nazwisk w badaniach antroponimicznych, „Poradnik Językowy” z. 7 (686), s. 72–89.
• M. Magda-Czekaj, 2009, O różnych typach homonimów apelatywno-onimicznych w dobie średniopolskiej [w:] Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii, „Rozprawy Slawistyczne” 22, s. 155–164.
• M. Malec, 1994, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków.
• M. Malec, 1982, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• I. Matusiak-Kempa, 2009, Nazwiska mieszkańców komornictwa jeziorańskiego (XVI–XVII w.), Olsztyn.
• J. Matuszewski, 1975, Polskie nazwisko szlacheckie, Łódź.
• A. Naruszewicz-Duchlińska, 2007, Nazwiska mieszkańców komornictwa lidzbarskiego (1500–1772), Olsztyn.
• A. Raszewska-Klimas, 2018, Wieloznaczność nazwisk Polaków, Łódź.
• B. Raszewska-Żurek, 2006, Kształtowanie się nazwisk równych imionom w Polsce (wiek XIII–XVI), Warszawa.
• E. Rudnicka-Fira, 2004, Antroponimia Krakowa od XVI do XVIII wieku. Proces kształtowania się nazwiska, Katowice.
• K. Rymut, 1994, Staropolskie formacje na -czyk [w:] M. Kucała, Z. Krążyńska (red.), Studia historycznojęzykowe I, Kraków, s. 59–64.
• M. Sajewicz, 2002, Derywacja sufiksalna osobowych nazw subiektów w nadnarwiańskich gwarach białoruskich Białostocczyzny, Lublin.
• A. Sieradzki, 2010, Słowotwórstwo nazwisk polskich doby staro- i średniopolskiej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 16, Poznań, s. 259–270.
• E. Smułkowa, 1988, O polsko-białoruskich związkach językowych w aspekcie czasowym i terytorialnym [w:] J. Tomaszewski, E. Smułkowa, H. Majecki (red.), Studia polsko-litewsko-białoruskie, Warszawa, s. 233–248.
• Spis imion prawosławnych w brzmieniu polskim i staro-cerkiewno-słowiańskim, 2011, Warszawa.
• F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski (red.), 1880–1902, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880–1902, t. I–XV, Warszawa; online: http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geografi czny/ [dostęp 10.12.2019].
• W. Taszycki (red.), 1965–1987, Słownik staropolskich nazw osobowych, t. I–VII, Wrocław.
• B. Tichoniuk, 2000, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839, Zielona Góra.
• M. Walczak-Mikołajczakowa, 2000, Słowotwórstwo agentywnych nazw osobowych w języku polskim, rosyjskim i bułgarskim, Poznań.
• S. Warchoł, 1984, Geneza i rozwój słowiańskich formacji ekspresywnych z sufiksalnym -k- i -c-, Warszawa–Łódź.
• E. Wolnicz-Pawłowska, 2009, Homonimia i wielomotywacyjność w nazwach własnych na pograniczach językowych [w:] Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii, „Rozprawy Slawistyczne” 22, s. 253–260.
• M. Wróblewski, 2008, Słownik gwary bielsko-podlaszskiej, Bielsk Podlaski–Studziwody.
• М.В. Бірыла, 1966, Беларуская антрапанімія. Уласныя імёны, імёны-мянушкі, імёны па бацьку, прозвішчы, Мінск [M.V. Bìryla, 1966, Belaruskaâ antrapanìmìâ. Ulasnyâ ìmëny, ìmëny-mânuškì, ìmëny pa bacʹku, prozvìščy, Mìnsk.]
• M.B. Бірыла, 1963, Беларускія антрапанімічныя назвы ў іх адносінах да антрапанімічных назваў іншых славянскіх моў (рускай, украінскай, польскай), Мінск [M.V. Bìryla, 1963, Belaruskìâ antrapanìmìčnyâ nazvy ǔ ìh adnosìnah da antrapanìmìčnyh nazvaǔ ìnšyh slavânskìh moǔ (ruskaj, ukraìnskaj, polʹskaj), Mìnsk.]
• М. Байков, С. Некрашэвіч (рэд.), 1925, Беларуска-расійскі слоўнік, Менск; online: www.slounik.org/ [dostęp 10.12.2019] [M. Bajkov, S. Nekrašèvìč (red.), 1925, Belaruska-rasìjskì sloǔnìk, Mensk; online: www.slounik.org/ [dostęp 10.12.2019].]
• С.А. Кузнецов (ред.), 2001, Большой толковый словарь русского языка, 2001, Москва [S.A. Kuznecov (red.), 2001, Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka, 2001, Moskva.]
• К.К. Атраховіч (рэд.), 1977–1984, Тлумачальны слоўнік беларускай мовы, т. 1–5, Мінск [K.K. Atrahovìč (red.), 1977–1984, Tlumačalʹny sloǔnìk belaruskaj movy, 1977–1984, t. 1–5, Mìnsk.]
• A.K. Усціновіч, 1975, Антрапанімія Гродзеншчыны і Брэстчыны (XIV–XVIII стст.), Мінск. [A.K. Uscìnovìč, 1975, Antrapanìmìâ Grodzenščyny ì Brèstčyny (XIV–XVIII stst.), Mìnsk.]
• A.K. Усціновіч, 2011, Слоўнік асабовых уласных імён, Мінск [A.K. Uscìnovìč, 2011, Sloǔnìk asabovyh ulasnyh ìmën, Mìnsk.]

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.10.5

Biblioteka Nauki

1680302