Czy Jan Kochanowski miał kogoś lub coś w nienawiści? Użycia słów z gniazda w tekstach autora Trenów na tle ich znaczeń w XV i XVI wieku

• Authors: Radosław Pawelec

Abstracts

EN

This paper presents an analysis of the usages of words from the nest (hatred) in the works by Jan Kochanowski against the semantic development of these words in Polish. Their original etymological meaning is related to seeing someone unwillingly, disliking someone. In the Old and Middle Polish periods, they were used fairly often, but the usages were different from the present ones: many of them had a less negative meaning than they do in Modern Polish. It was shaped after the 16th century, yet the beginnings of the process are assumed to go back to the century of the last Jagiellons. The author formulates a hypothesis that Jan Kochanowski, who noticed the trend in the semantics of the words from the nest , restricted their usage in his works only to the translations of the Old Testament psalms, consciously not referring them to the contemporary interpersonal relationships.

Keywords

EN

history of language; lexicography; etymology; artistic language; semantic evolution of lexical units; emotional markedness of vocabulary; nest <nienawiść> (hatred)

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 770
• Issue: 1
• Pages: 92-103

Dates

published

2020

Contributors

author

Radosław Pawelec

References

• W. Boryś, 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
• D. Buttler, 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa.
• W. Doroszewski (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego, Warszawa.
• Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, sxvii.pl, dostęp: maj 2019 r.
• Elektroniczny słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, sciprores.pl/elexicon, dostęp: maj 2019 r.
• K. Górski, S. Hrabec (red.), 1962–1983, Słownik języka Adama Mickiewicza, t. 1–11, Wrocław [SMick].
• J. Kochanowski, 1982, Dzieła wszystkie, część 1: Psałterz Dawidów, Wrocław.
• J. Kochanowski, 1989, Dzieła polskie, Warszawa.
• M. Kucała (red.), 1994–1998, Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, t. 1–2, Kraków [SKoch].
• S.B. Linde, 1807–1814, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa (przedruk, Warszawa 1951).
• M.R. Mayenowa (red.), 1966–2001, Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–33, Wrocław–Warszawa–Kraków [SXVI].
• H. Sienkiewicz, 2006, Krzyżacy, Kraków, s. 106.
• L. Staff, 1955, Wiersze zebrane 4, Warszawa.
• S. Urbańczyk (red.), 1953–2002, Słownik staropolski, t. 1–11, Wrocław–Warszawa–Kraków [SStp].

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.1.7

Biblioteka Nauki

2084349