Elementy biografii językowych przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej na pograniczu: Iwano-Frankiwsk (dawny Stanisławów)

• Authors: Olena Pelekhata

Title variants

EN

Elements of language biographies of residents of the Polish national minority on the borderland: Ivano-Frankivsk (formerly Stanisławów)

Abstracts

EN

The paper analyses elements of language biographies of residents of the Polish national minority in Ivano-Frankivsk (formerly Stanisławów). The language biographies of people living on the borderline of cultures in the context of historical and social processes have been divided into four groups. The research was based on linguistic interviews conducted among the inhabitants of Ivano-Frankivsk aged over 70, who used at least two languages in their everyday life. The text describes the vitality and functioning of the Polish language, including Polish organisations.

PL

W artykule poddano analizie elementy biografii językowych przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej w Iwano-Frankiwsku (dawnym Stanisławowie). Biografie językowe osób mieszkających na pograniczu kultur w kontekście procesów historycznych i społecznych podzielono na cztery grupy. Podstawę badań stanowiły wywiady językowe przeprowadzone w środowisku mieszkańców Iwano-Frankiwska w wieku powyżej 70 lat, posługujących się w życiu codziennym co najmniej dwoma językami. W tekście opisano żywotność oraz sfery funkcjonowania języka polskiego, z uwzględnieniem polskich organizacji.

Keywords

PL

język mniejszości narodowej; metoda biografii językowej; pogranicze; żywotność języka polskiego

EN

language of the national minority; method of language biography; borderland; vitality of Polish

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2022
• Volume: 790
• Issue: 1
• Pages: 89-108

Dates

published

2022

Contributors

author

Olena Pelekhata

• Przykarpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka, Iwano-Frankiwsk (Ukraina)

• https://orcid.org/0000000251422137

References

• G. Augustyniak-Żmuda, 2019, Biografie językowe przesiedleńców ze wschodnich województw II Rzeczypospolitej mieszkających w regionie lubuskim,praca doktorska afiliowana przy Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, dostępna w siedzibie IS PAN.
• G. Augustyniak-Żmuda, 2019a, Biografia językowa. Przykład południowej części Bukowiny Karpackiej, „Zeszyty Łużyckie” t. 53: Małe języki w poszukiwaniu tożsamości, s. 9–23.
• G. Augustyniak-Żmuda, 2020, Przełączanie kodów (code switching) w mowie przesiedleńców z województwa tarnopolskiego i stanisławowskiegomieszkających w regionie lubuskim, „Socjolingwistyka ’’ t. 34, s. 261–273.
• E. Babbie, 2009, Podstawy badań społecznych, tłum. W. Betkiewicz, Warszawa.
• P. Bourdieu, 1991, Language and Symbolic Power, Cambridge.
• B. Busch, 2013, Mehrsprachigkeit, Wien.
• S. Dubisz, 2015, Sytuacja języka polskiego na Litwie, Ukrainie i Białorusi [w:] I. ,Bundza, J. Kowalewski, A. Krawczuk, O. Sływyński (red.), Język polski i polonistyka w Europie Wschodniej: Przeszłość i współczesność, praca zbiorowa z okazji dziesięciolecia Katedry Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki, Lwów, s. 42–54.
• S. Dubisz, 2016, Języki zbiorowości polonocentrycznych w świecie a kontakty międzyjęzykowe [w:] W. Miodunka, A. Seretny (red.), Język, literatura i kultura polska w świecie, Kraków, s. 229–239.
• E. Dzięgiel, 2003, Polszczyzna na Ukrainie: Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich, Warszawa.
• E. Dzięgiel, 2017, Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukraine, „LingVaria” nr 2 (24), https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.24.13 [dostęp: 10.04.2021].
• M. Głuszkowski, 2011, Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń.
• B. Glaser, A. Strauss, 2009, Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, tłum. M. Gorzko, Kraków.
• A. Kłoskowska, 2012, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.
• H. Krasowska, 2012, Mniejszość polska na południowo-wschodniej Ukrainie, Warszawa.
• H. Krasowska, M. Pokrzyńska, L.A. Suchomłynow, 2018, Świadectwo zanikającego dziedzictwa: Mowa polska na Bukowinie: Rumunia–Ukraina, Warszawa.
• Z. Kurzowa, 2006, Polszczyzna Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich do 1939 roku, Kraków.
• Z. Kurzowa, 2007, O sytuacji społeczno-językowej Polaków na Wschodzie [w:] Z. Kurzowa, Ze studiów nad polszczyzną kresową. Wybór prac, Kraków, s. 81–94.
• P. Levchuk, 2020, Trójjęzyczność ukraińsko-rosyjsko-polska Ukraińców niepolskiego pochodzenia, Kraków.
• E. Lipińska, A. Seretny, 2012, Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago, Kraków.
• K. Meng, 2004, Russlanddeutsche Sprachbiographien – Rückblick auf ein Projekt [w:] R. Franceschini, J. Miecznikowski (red.), Leben mit mehreren Sprachen. Sprachbiographien / Vivre aves plusieurs langues. Biographies langagieres, Bern–Berlin, s. 97–117.
• K. Meng, E. Protassova, 2016, Deutsch und Russisch: Herkunftssprachen in russlanddeutschen Aussiedlerfamilien, https://iiif.deutsche-digitale-bibliothek.de/binary/fcfc30b0-b3b3-4d6d-8381-2e96d7c8a0a8 [dostęp: 10.04.2021].
• O. Pelekhata, 2020, The current status of the Polish language in Ivano-Frankivsk (formerly Stanislaviv), „Cognitive Studies. Études Cognitives” nr 20, https://doi.org/10.11649/cs.2272 [dostęp: 10.04.2021].
• J. Rieger, 2002, Język mniejszości w otoczeniu obcym, Warszawa.
• J. Rieger, 2019, Język polski na Kresach, Warszawa.
• J. Smolicz, 1990, Język jako wartość podstawowa kultury [w:] W. Miodunka (red.), Język polski w świecie, Warszawa, s. 23–38.
• B. Walczak, 2009, Język jako składnik tożsamości narodowej [w:] G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska (red.), Język. Religia. Tożsamość, t. III, Gorzów Wielkopolski, s. 9–18.
• A. Zielińska, 2013, Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Warszawa.
• A. Zielińska, 2018, Biografie językowe osób bilingwalnych z polsko-niemieckiego pogranicza [w:] Z. Greń (red.), „Z polskich studiów slawistycznych. Prace na XVI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Belgradzie”, seria 13, t. 2, s. 359–368.
• Закон України Про ратифікацію Європейської хартії регіональних мов або мов меншин (2003), http://mincult.kmu.gov.ua/control/uk/publish/article?art_id=%20244987130&cat_id=244950582http://mincult.kmu.gov.ua/control/uk/publish/article?art_id= 244987130&cat_id=244950582 [dostęp: 10.04.2021].
• E. Земская, 2004, Язык как деятельность, Москва.
• M. Зелінська, 2018, Комунікативна компетенція молодих носіїв польської мови західних областей України, Дрогобич.
• B. Кубійович, 1983, Етнічні групи південно-західної України (Галичини) на 1.1.1939, Wiesbaden.
• П. Левчук, 2015а, Мотивація мовної поведінки особистості в умовах українсько-польського білінгвізму (на підставі анкетних досліджень) [w:] В. Лучик (red.), Мови і культури: Між Сходом і Заходом, Київ, s. 166–172.
• П. Левчук, 2015b, Українсько-польський білінгвізм: Соціолінгвістичний аспект [w:] О. Гнатюк (red.), Полоністичні студії: VIII-й конкурс ім. Єжи Гедройця, Київ, s. 164–177.
• P. Лозинський, 2011, Етнічний склад населення Івано-Франківська у другій половині ХХ ст. (історико-географічний аналіз). Вісник Львівського національного університету імені Івана Франка, Серія: Географія, 39, s. 231–236.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2022.1.5

Biblioteka Nauki

2147583