Z historii komunikacji społecznej. Funkcje sygnalizacyjne dzwonu, trąby i bębna w świetle leksyki dawnej polszczyzny

• Authors: Aleksandra Janowska

Title variants

EN

From the history of social communication. Signalling functions of a bell, a trumpet, and a drum in light of the lexis of the Old Polish language

Abstracts

EN

This article is dedicated to sound signalling in the history as one of the ways of non-verbal communication of a community. Due to the extensiveness of the subject matter, the author significantly narrowed down the analysis. She based her description on word formation issues rather than phraseological units, metaphorisations. She endeavoured to demonstrate that the point of view is also important in descriptions of phenomena bordering on language and culture. Her interests include word-formation nests of three instrument names: a bell, a trumpet, and a drum. The analysis concentrated on three fundamental functions of the enumerated instruments, functions displayed by word-formation devices: announcing, publicising information; summoning, gathering, calling people; excluding from the community. The material was collected from old and historical dictionaries, their corpora and files.

Keywords

EN

word-formation; social communication; sound signalling; history of language; historical lexis

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2023
• Volume: 802
• Issue: 3
• Pages: 37-51

Dates

published

2023

Contributors

author

Aleksandra Janowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000165978729

References

• Bartosiewcz, A. 2003. Czas w małych miastach. Studium z dziejów kultury umysłowej późnośredniowiecznej Polski. Warszawa–Pułtusk: Ofi cyna Wydawnicza „Aspra-JR”.
• Guźlak, G. red. 2017. Dzwon w chrześcijańskiej Europie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Hochleitner, J. 2000. Funkcje średniowiecznych dzwonów jako przejaw procesu sakralizacji przestrzeni kulturowej. Studia Warmińskie 37/1, s. 179–192.
• Janowska, A. 2007. Polisemia staropolskich czasowników. Źródła, swoistość, konsekwencje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Janowska, A. 1999. Funkcje przestrzenne przedrostków czasownikowych w polszczyźnie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jelicz, A. 1966. Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kitowicz, J. Opis obyczajów za panowania Augusta III. Online: https://literat.ug.edu.pl/kitowic/index.htm
• Kleszczowa, K. 1989. Verba dicendi w historii języka polskiego. Zmiany znaczeń. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Kutrzeba, J. 2016. Dźwiękowa kreacja średniowiecznego Krakowa w przestrzeni muzealnej Podziemi Rynku. Audiosfera. Koncepcje – Badania – Praktyki 1(3), s. 77–86.
• Maliszewski, K. 2001. Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Murray Schafer, R. 1994. The Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World. Rochester. Online: https://monoskop.org/images/d/d4/Schafer_R_Murray_The_Soundscape_Our_Sonic_Environment_and_the_Tuning_of_the_World_1994.pdf
• Myśliwski, G. 2000. Rola dźwięku w społeczeństwach tradycyjnych. W: Aetas media. Aeta moderna, red. H. Manikowska, A. Bartoszewicz, W. Fałkowski, s. 682– 698. Warszawa: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego.
• Orgelbrand, S. wyd. 1868. Encyklopedia powszechna, t. 28, Warszawa.
• Przegiętka, K. 2017. Dzwon jako element dziedzictwa kulturowego i tradycji. W: Dzwon w chrześcijańskiej Europie, red. G. Guźlak, s. 235–281. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Sieciechowiczowa, L. 1974. Życie codzienne w renesansowym Poznaniu 1518–1619. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Simiński, R. 2011. Życie codzienne mieszczan w średniowiecznych miastach pogranicza Prus i Królestwa Polskiego. W: Życie codzienne w regionie kujawsko-pomorskim, red. W. Rozynkowski i M. Strzelecka, s. 20–46. Toruń: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
• Stępnik, K., Rajewski, M. 2008. Komunikacja i komunikowanie w dawnej Polsce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Szydłowska-Ceglowa, B. 1977. Staropolskie nazewnictwo instrumentów muzycznych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wierzbicka-Piotrowska, E. 2020. Wpływ prefiksacji na walencję polskich czasowników. Prace Filologiczne 75/1, s. 479–500.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2023.3.3

Biblioteka Nauki

6258964