Koncept CUDZOZIEMCA w filmie milicyjnym. Przyczynek do badań nad dyskursem ludyczno-propagandowym PRL-u

• Authors: Jakub Bobrowski

Title variants

EN

Concept of FOREIGNER in the militia film. A contribution to the research on ludic and propaganda discourse in the Polish People’s Republic

Abstracts

EN

An increasing interest in the popular culture of the Polish People’s Republic has been noticeable in recent years. The author believes that the ludic and propaganda discourse, which combines entertainment and persuasive functions, has a major part in it. This is evidenced by numerous multi modal texts, including crime stories, the so-called militia crime stories. They provide an interesting research material for the contemporary media linguistics. This article presents a media linguistic reconstruction of the discursive image of a foreigner in militia cinema. The tool applied in the analytical procedure is the cognitive definition model. The analysis has proved that the image of foreigners is dominated by negative evaluation, which concerns Germans and Americans in particular. In the author’s opinion, developing this type of research will contribute to broadening the knowledge of persuasion mechanisms and Polish cultural memory.

PL

W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania kulturą popularną PRL-u. Autor sądzi, że ważną jej część stanowi dyskurs ludyczno-propagandowy, łączący funkcje rozrywkowe i perswazyjne. Jego dokumentami są liczne teksty multimodalne, w tym filmy kryminalne, tzw. kryminały milicyjne. Stanowią one interesujący materiał badawczy dla współczesnej mediolingwistyki. W artykule autor przedstawia mediolingwistyczną rekonstrukcję dyskursywnego obrazu cudzoziemca w kinie milicyjnym. Narzędziem wykorzystanym w procedurze analitycznej jest model definicji kognitywnej. Analiza dowiodła, że obraz cudzoziemców zdominowany jest przez wartościowanie negatywne, dotyczy to zwłaszcza Niemców i Amerykanów. Zdaniem autora rozwijanie tego rodzaju badań przyczyni się do poszerzenia wiedzy o mechanizmach perswazji i polskiej pamięci kulturowej.

Keywords

PL

mediolingwistyka; polszczyzna w filmie; dyskursywny obraz świata; stereotypy etniczne; kino milicyjne

EN

media linguistics; Polish language in film; discursive worldview; ethnic stereotypes; militia cinema

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2023
• Volume: 805
• Issue: 6
• Pages: 36-49

Dates

published

2023

Contributors

author

Jakub Bobrowski

• Instytut Języka Polskiego, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000000210964677

References

• Barańczak, S. 1975. Polska powieść milicyjna. Dominacja funkcji perswazyjnej a problemy gatunkowe. W: W kręgu literatury Polski Ludowej, red. M. Stępień, s. 270-316. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bartmiński, J. 1988. Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji słowa. W: Konotacja, red. J. Bartmiński, s. 169-183. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Bartmiński, J. 1994. Jak zmienia się stereotyp Niemca w Polsce?. „Przegląd Humanistyczny” 38, nr 5, s. 81-101.
• Bartmiński, J. 2014. Narracyjny aspekt definicji kognitywnej. W: Narracyjność w języku i kulturze, red. D. Filar, D. Piekarczyk, s. 99-115. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• DFD – Das Digitale Familiennamenwörterbuch Deutschlands. Online: www.namenforschung.net [dostęp: 02.03.2023].
• Dudziński, R. 2018. Produkcje sensacyjno-kryminalne Telewizji Polskiej 1965-1989 Konwencje – motywy – konteksty. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Eisler, J. red. 2016. Co nam zostało z tych lat. Dziedzictwo PRL. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hanks, P. red. 2006. Dictionary of American Family Names. Oxford: Oxford University Press. DOI: 10.1093/acref/9780195081374.001.0001.
• Helman, A. 1990. Film gangsterski. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• HoF, House of Names. Online: www.houseofnames.com [dostęp: 02.03.2023].
• Internet Movie Cars Database. Online: www.imcdb.org [dostęp: 02.03.2023].
• Labocha, J. 2008. Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Loewe, I. 2018. Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Niebrzegowska-Bartmińska, S. 2018. O różnych wariantach definicji leksykograficznej – od taksonomii do kognitywizmu. „Etnolingwistyka” 30, s. 259-284.
• Pisarkowa, K. 1976. Konotacja semantyczna nazw narodowości. „Zaszyty Prasoznawcze” 17, nr 1, s. 5-26.
• Skowronek, B. 2020. Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Skotarczak, D. 2011. Film fabularny jako źródło do badań historii PRL. W: Wizualizacja wiedzy. Od Biblia Pauperum do hipertekstu, red. M. Kluza, s. 208-218. Lublin: Portal WiE.
• Skotarczak, D. 2019. Otwierać, milicja! O powieści kryminalnej w PRL. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
• Stańczak-Wiślicz, K. red. 2012. Kultura popularna w Polsce w latach 1944-1989. Problemy i perspektywy badawcze. Warszawa: Fundacja „Akademia Humanistyczna” i Instytut Badań Literackich PAN.
• Stańczak-Wiślicz, K. red. 2015. Kultura popularna w Polsce 1944–1989. Między projektem ideologicznym a kontestacją. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• WSJP PAN – Żmigrodzki, P. red. 2007–. Wielki słownik języka polskiego PAN. Online: https://wsjp.pl/.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2023.6.2

Biblioteka Nauki

28763641