Leksyka ekonomiczna w polszczyźnie: dynamika rozwoju i zakres wpływu języków niesłowiańskich

• Authors: Irena Szczepankowska

Title variants

EN

Economic lexis in the Polish language: development dynamics and extent of the influence of non-Slavic languages

Abstracts

EN

 The subject of the observation on is the Polish economic lexis used in the discourse on economy: agriculture, industry, trade, and financial operations. Its present composition, with a considerable share of borrowings from English, is an effect of the development of the capitalist socioeconomic formation. New symbols have layered on top of the abundant lexical substratum composed of native units as well as Germanisms and Latinisms, including those of Greek provenance, which has been gradually enriched over the centuries. The aim of the analysis is to identify the development trends in the lexical layer that have evolved into the current Polish economic discourse, with a particular focus on the dynamics, extent, and nature of foreign-language influences. The statistical comparison of the lexical resource of three journalistic texts of similar volumes, representative of successive periods of the development of the economic discourse in the Polish language, permits the ascertainment that the broadest assimilation of non-Slavic components into the Polish economic lexis took place in the 19th century.

PL

Przedmiotem obserwacji jest polska leksyka ekonomiczna, używana w dyskursie o gospodarce: rolnictwie, przemyśle, handlu i operacjach finansowych. Jej obecny kształt ze znaczącym udziałem zapożyczeń z języka angielskiego jest wynikiem rozwoju kapitalistycznej formacji społeczno-ekonomicznej. Nowe symbole nawarstwiły się na obfity, wzbogacany przez wieki substrat leksykalny, złożony z jednostek rodzimych oraz germanizmów i latynizmów, także tych o greckiej proweniencji. Celem analizy jest wskazanie tych tendencji rozwojowych w warstwie leksykalnej, których rezultatem jest obecny kształt polskiego dyskursu ekonomicznego, ze szczególnym uwzględnieniem dynamiki, zakresu i charakteru wpływów innojęzycznych. Porównanie statystyczne zasobu leksykalnego trzech tekstów publicystycznych o porównywalnym rozmiarze, reprezentatywnych dla kolejnych okresów rozwoju dyskursu ekonomicznego w polszczyźnie, pozwala stwierdzić, że najszersza asymilacja niesłowiańskich elementów w polskiej leksyce ekonomicznej miała miejsce w XIX wieku.

Keywords

PL

język polski; ewolucja leksyki ekonomicznej; wpływy obcojęzyczne

EN

Polish language; evolution of economic lexis; foreign-language influences

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2023
• Volume: 806
• Issue: 7
• Pages: 7-16

Dates

published

2023

Contributors

author

Irena Szczepankowska

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/000000031056606X

References

• Chlebda, W. 2003. Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
• Dubisz, S. 2015. Rozwój słownictwa w dziejach języka polskiego – zarys problematyki. Poradnik Językowy 4, s. 7–28.
• Młynarczyk, E. 2010. Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg praw miejskich i lustracji królewszczyzn). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.
• Mańczak-Wohlfeld, E. 2006. Angielsko-polskie kontakty językowe. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Nowowiejski, B. 1996. Zapożyczenia leksykalne z języka niemieckiego w polszczyźnie XIX wieku. Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW.
• Pihan-Kijasowa, A. 2012. Słownictwo z zakresu handlu w prozie Bolesława Prusa (na tle XIX-wiecznej leksyki handlowej): studia. Poznań: Wydawnictwo Sorus.
• SEJP – Boryś, W. 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• SJPDor – Doroszewski, W. red. 1958–1969. Słownik języka polskiego, t. 1–11. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• SL - Linde, S. B. 1807–1814. Słownik języka polskiego, t. 1–6. Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów.
• Sstp – Urbańczyk, S. red. 1953–2002. Słownik staropolski, t. 1–11. Wrocław–Warszawa–Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
• SW – Karłowicz, J. i in. 1900–1927. Słownik języka polskiego (tzw. Słownik warszawski), t. 1–8, Warszawa: Nakł. prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego.
• SWO – Sobol, E. red. 1996, Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szczepankowska, I. 2004. Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego, cz. I: Pojęcia prawne, cz. II: Wypowiedzi normatywne. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Szczepankowska, I. 2019. Internacjonalne kolokacje jako składniki dyskursu kapitalistycznego i ich recepcja we współczesnej polszczyźnie. Poradnik Językowy 5, s. 7–19.
• Szczepankowska, I. 2020. Zapożyczenia leksykalne z języków romańskich w polskiej publicystyce ekonomicznej drugiej połowy XIX wieku. Białostockie Archiwum Językowe 20, s. 317–331.
• Walczak, B. 1986. Galicyzmy w polszczyźnie na tle historii związków polsko-francuskich. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 32, s. 291–297.
• Zajda, A. 1979. Nazwy staropolskich powinności feudalnych danin i opłat (do 1600 roku). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• DzHE – Dziennik Handlowy y Ekonomiczny: Zawieraiący w sobie wszystkie okoliczności, Pisma, Uwagi, y Myśli Patryotyczne do Handlu Fabryk i Ekonomiki ściągaiące się; wyd. w Warszawie w latach 1786–1791. Online: https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/323822 [dostęp 22. 03. 2020].
• Mer – Merkury: dodatek tygodniowy do Ekonomisty, wyd. w Warszawie w latach: 1865–1871. Online: https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/504973 [dostęp: 30.11.2018]
• Raport 2021 – Zieliński, M. 2021. Raport FOR: Przekształcenie OFE doprowadzi do ucieczki kapitału z polskiej giełdy? Online: https://biznes.interia.pl/raporty/raport-ofe/aktualnosci/news-raport-for-przeksztalcenie-ofe-doprowadzi-do-ucieczki-kapita,nId,5166704 [dostęp: 15. 04. 2021]

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2023.7.1

Biblioteka Nauki

28763646