„Tam, gdzie nas nie spotkamy, melancholia się nami nie nażre”. Romantyczna antropologia melancholiczna w polskim black metalu

• Authors: Kamil Barski

Title variants

EN

„Where We Don’t Meet Each Other, the Melancholy Won’t Stuff Itself With Us”. Romantic Melancholic Anthropology in Polish Black Metal

Abstracts

EN

Among the many research fields, in terms of which heavy metal (counter)culture (more precisely, in this case, black metal) can be studied, the history of literature has a prominent place. The separation of the lyrics of the song from its musical layer makes it a poem which can be interpreted in various keys. As a result, it can also be established in various literary traditions. In opinion of the author – expressed also in other publications – black metal poetry has a romantic character for many reasons. In this article, literary studies combine with anthropological considerations. There is a specific concept of man that emerges from the interpretation of the lyrics, which makes us consider black metal musicians as “late grandchildren” of Romanticism, and black metal itself – as another incarnation of this movement in the history of culture. It turns out, that the most represented anthropological attitude which occurs in contemporary works of this genre is Romantic melancholy, the various manifestations of which are traced in each lyric.

Keywords

EN

melancholy; black metal; Romanticism; heavy metal

PL

melancholia; black metal; romantyzm; heavy metal

• Publisher: Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
• Journal: Academic Journal of Modern Philology
• Year: 2023
• Issue: 19
• Pages: 9-23

Dates

published

2023

Contributors

author

Kamil Barski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

• https://orcid.org/0000000219715300

References

• Apatheia (2018a) „Odmetnia”. [W:] Apatheia. Konstelacja dziur. Godz ov War Productions [album muzyczny].
• Apatheia (2018b) „Zludzenie zycia”. [W:] Apatheia. Konstelacja dziur. Godz ov War Productions [album muzyczny].
• Baudelaire, Charles ([1869] 1993) [„Enivrez-vous”]. „Upijajcie sie”. [W:] Charles Baudelaire [Le Spleen de Paris. Petits poèmes en prose. Paris: Calmann-Lévy]. Na jezyk polski przelozyl Ryszard Engelking. Paryski splin. Poematy proza. Lódz: Klio; 149.
• Byron, George Gordon ([1813–1814] 1960) [“Journal: November 14th 1813–April 19th 1814”] „Dziennik: 14 listopada 1813–19 kwietnia 1814”. Na jezyk polski przelozyl Henryk Krzeczkowski. [W:] George Gordon Byron Listy i pamietniki [Letters and Journals]. Na jezyk polski przelozyli Zygmunt Kubiak, Stanislaw Krynski, Bronislaw Zielinski, Henryk Krzeczkowski, Maria Skroczynska. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy; 434–435.
• Chateaubriand, François-René de ([1805] 1964) [René. [W:] Atala. René. Paris: Chez Le Normant]. Przelozyl na jezyk polski Tadeusz Boy-Zelenski. Opracowala Anna Tatarkiewiczowa. René. Wroclaw: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Cień (2017) „Okowy szalenstwa”. [W:] Cien. Fate. Old Temple [album muzyczny].
• Furia (2007) „Idzie zima”. [W:] Furia. Martwa polska jesien. Death Solution [album muzyczny].
• Morowe (2010) „Tylko pieklo, labirynty i diably”. [W:] Morowe. Pieklo.Labirynty.Diably. Witching Hour Productions [album muzyczny].
• Odraza (2014a) „Niech sie dzieje”. [W:] Odraza. Esperalem tkane. Arachnophobia Records [album muzyczny].
• Odraza (2014b) „Tam, gdzie nas nie spotkamy”. [W:] Odraza. Esperalem tkane. Arachnophobia Records [album muzyczny].
• Ortsul (2019) [informacje o zespole na fanpage’u]. [Na:] https://tinyurl.com/ksw4xnej [data dostepu: 7.05.2019] [album muzyczny].
• Ortsul (2018) „Czwarta rano”. [W:] Ortsul. Robactwem oblazlem. Wydawnictwo niezalezne [album muzyczny].
• Plaga (2013). „Smierc cieplna wszechswiata”. [W:] Plaga. Magia gwiezdnej entropii. Societas Oculorum Arcanorum [album muzyczny].
• „Apatia” (2012). [W:] Lidia Drabik (red.) Slownik wyrazów obcych PWN. Z przykladami i poradami. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe; 57.
• Barański, Jarosław (2000) „Melancholia – miedzy dewiacja psychiczna a nastrojem intelektualnym”. [W:] Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne, 5; 13–24.
• Barski, Kamil (2019) „Black metal okiem filologa – próba językoznawczego zdefiniowania pojęcia”. [W:] Kwartalnik Młodych Muzykologów, 4. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 144–148.
• Barański, Jarosław (2000) „Melancholia – między dewiacją psychiczną a nastrojem intelektualnym”. [W:] Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne, 5; 13–24.
• Barski, Kamil (2020) „Znam tylko wolność pomiędzy dobrem a złem – o podmiocie blackmetalowym jako romantycznym buntowniku”. [W:] Czas Kultury, 2. Poznań: Stowarzyszenie Czasu Kultury; 122–129.
• Barski, Kamil (2021a) „Diabeł mi zabrał mieszczański raj – wędrówka przez obszary romantycznego niepokoju w polskim black metalu”. [W:] Barbara Zwolińska, Krystian Tomala (red.) (Nie)pokój w tekstach kultury XIX–XXI wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; 287–301.
• Barski, Kamil (2021b) „Dlaczego black metal jest romantyczny? Próba odnalezienia korzeni gatunku”. [W:] Teksty Drugie, 6. Warszawa, IBL PAN; 253–274.
• Bielik-Robson, Agata (2003) Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków: Universitas.
• Bielik-Robson, Agata (2004) Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia. Kraków: Universitas.
• Bieńczyk, Marek (1990) Czarny człowiek. Krasiński wobec śmierci. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
• Bieńczyk, Marek (2012) Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty. Warszawa: Świat Książki.
• Bieńczyk, Marek (2002) Oczy Dűrera. O melancholii romantycznej. Warszawa: Sic!
• Bittner, Ireneusz (2002) Romantyczna idea „odnajdywania siebie” i jej wyraz w korespondencji Zygmunta Krasińskiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bizior-Dombrowska, Magdalena (2016) Romantyczna nuda. Wielka nostalgia za niczym. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Cioran, Emil ([1934] 1992) [Pe culmile disperării. București: Fundația pentru literatură și artă „Regele Carol II”]. Na język polski przełożył Ireneusz Kania Na szczytach rozpaczy. Kraków: Oficyna Literacka.
• Freud, Sigmund ([2000] 2009) [„Trauer und Melancholie”. Studienausgabe, Vol. 3: Psychologie des Unbewussten. Francofurti ad Moenum: Fischer Taschenbuch-Verlag]. „Żałoba i melancholia”. [W:] Sigmund Freud Psychologia nieświadomości. Na język polski przełożył Robert Reszke. Warszawa: KR; 148–159.
• Giddens, Anthony ([1991] 2007) [Modernity and Self-Identity. Self and Society in the Late Modern Age. Stanford: Stanford University Press]. Na język polski przełożyła Alina Szulżycka Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
• Janion, Maria (1986) „Marzący: jest tam, gdzie go nie ma, a nie ma go tu, gdzie jest”. [W:] Maria Janion, Maria Zielińska (red.) Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje: sympozjum, Warszawa 6–7 grudnia 1982 r. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy; PIW: Warszawa 1986; 303–337.
• Janion, Maria (1972) Romantyzm, rewolucja, marksizm. Colloquia gdańskie, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
• Janion, Maria (2007b), Żyjąc tracimy życie. Niepokojące tematy egzystencji, W.A.B., Warszawa 2007.
• Janion, Maria (2007a) Gorączka romantyczna. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
• Janion, Maria, Maria Żmigrodzka (1995) „Romantyczne tematy egzystencji”. [W:] Dorota Siwicka, Marek Bieńczyk (red.) Nasze pojedynki o romantyzm. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; 9–25.
• Kaftański, Wojciech (2019) „Rozpacz jako życie w śmierci w myśli Sørena Kierkegaarda”. [W:] Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein, No. 9. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM; 81–95.
• Krasiński, Zygmunt (1980) [list do Henryka Reeve’a z 28 maja 1831 r.]. [W:] Zygmunt Krasiński Listy do Henryka Reeve’a, t. 1. Na język polski z rękopisów autora przełożyła Aleksandra Olędzka-Frybasowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy; 196–197.
• Kucner, Andrzej (2013) Nietzsche i romantyczne antycypacje nihilizmu. [W:] Michał Kruszelnicki, Wojciech Kruszelnicki (red.) Nietzsche i romantyzm. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej; 50–68.
• Maryjka, Mateusz (pseud. Stawrogin) (2014a) Odraza: „Spektakularnie pokonujemy drogą od stanu, gdy alkohol pozwala być wszystkim do momentu, gdy możemy być co najwyżej nikim”. Rozmowę przeprowadził Oracle. [Na:] https://tinyurl.com/ypaaae2u [data dostępu: 8.05.2019].
• Maryjka, Mateusz (pseud. Stawrogin) (2014b) [wywiad z: Stawrogin z zespołu „Odraza”]. Rozmowę przeprowadził Grzegorz Pindor. [Na:] https://tinyurl.com/yep3zrvz [data dostępu: 7.05.2019].
• Maryjka, Mateusz (pseud. Stawrogin) (2018) Stawrogin: „Wypowiadanie pewnych rzeczy kosztuje”. Rozmowę przeprowadziła Magdalena Dalmata. [Na:] https://tinyurl.com/3jebnufc [dostęp: 30.03.2023].
• Napierała, Anita (2018) Funkcje cierpienia w antropologii romantycznej. Wizje i diagnozy Zygmunta Krasińskiego. Poznań: Instytut Historii UAM.
• Orbitowski, Łukasz (2020) Łukasz Orbitowski: Chciałbym zostać zapamiętany jako pisarz, a nie metal. Rozmowę przeprowadził Rafał Krause. [Na:] https://tinyurl.com/ysua5p68 [dostęp: 22.04.2022].
• Piwińska, Marta (2005) Złe wychowanie. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
• Siwiec, Magdalena (2013) Marionetki, maski i sny. Wokół romantycznej nicości. [W:] Ruch Literacki, 6. Kraków: Komisja Literacka PAN, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 607–624.
• Sontag, Susan ([1978] 1984) [Illness as Metaphor. New York: Farrar, Straus and Giroux]. Na język polski przełożył Jarosław Anders „Choroba jako metafora”. [W:] Maria Janion, Stanisław Rosiek (red.) Osoby. Transgresje 3. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie; 212–240.
• Stępień, Sylwia (2015) „Romantyczna nuda i nowoczesna świadomość. Adam Mickiewicz – George Gordon Byron. Próba paraleli”. [W:] Wiek XIX, 8. Warszawa: Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza; 237–250.
• Szwed, Antoni (1999) Między wolnością a prawdą egzystencji. Studium myśli Sørena Kierkegaarda. Kęty: Antyk.
• Śniedziewski, Piotr (2011) Melancholijne spojrzenie. Kraków: Universitas.
• Taylor, Charles ([1989] 2012) [Sources of the Self: The Making of Modern Identity. Cambridge: Harvard University Press]. Na język polski przełożyli Mariusz Gruszczyński, Mariusz Gruszczyński, Adam Lipszyc, Marcin Rychter, Olga Latek, Agnieszka Michalak, Agnieszka Rostkowska, Łukasz Sommer Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
• Trogan, Christopher (2019) „Suicide and Moral Freedom: Kant and Schiller”. [W:] The International Journal of Literary Humanities, 1. Champaign: CG Scholar; 31–46.
• Weiss, Tomasz (1974) Romantyczna genealogia polskiego modernizmu. Rekonesans. Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy.
• Wyka, Kazimierz (1968) Modernizm polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Ziomek, Jerzy (1986) „Epoki i formacje w dziejach literatury polskiej”. [W:] Pamiętnik Literacki, 4. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk; 23–54.

Identifiers

DOI

10.34616/ajmp.2023.19.1

Biblioteka Nauki

27307330