Monety odkryte na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Jordanowie, gm. Świebodzin, stan. 7, Nr S-3/112

• Authors: Arkadiusz Tabaka , Magdalena Felis

Title variants

EN

Coins discovered at an early mediaeval cemetery in Jordanowo, Świebodzin municipality, site 7, no. S-3/112

Abstracts

EN

During rescue excavations carried out along the route of the planned S3 expressway, in Jordanowo, Świebodzin municipality, Lubuskie voivodeship, at site 7, within an early mediaeval cemetery, six coins were discovered (2 whole + 4 fragments). They were recorded in the fills of burial pits, located in the north-eastern and south-western parts of the cemetery. Among them were a fragment of an Islamic dirham (dated 961-976), a German coin of Otto and Adelaide (issued ca. 1020-1050), two fragments of type V cross denars minted in Saxony (dated 1050-1070 and 1060-1080), a type VIII cross denar (dated 1080-1105) and a denar of Bolesław IV the Curly (minted before 1173). On the basis of the analysis of the coins recorded in the graves, it may be presumed that the cemetery was probably already in use in the 2nd half of the 11th century and functioned for about 100 years, at least until the end of the reign of Bolesław IV the Curly.

PL

W trakcie ratowniczych prac wykopaliskowych prowadzonych na trasie planowanej drogi szybkiego ruchu S3, w Jordanowie, gm. Świebodzin, woj. lubuskie, na stan. 7, w obrębie cmentarzyska wczesnośredniowiecznego, odkryto sześć monet (2 całe + 4 fragmenty). Zarejestrowano je w wypełniskach jam grobowych, zlokalizowanych w północno-wschodniej i południowo-zachodniej części nekropolii. Wśród nich wystąpiły: fragment dirhama islamskiego (z lat 961-976), niemiecka moneta Ottona i Adelajdy (wyemitowana ok. 1020-1050 roku), dwa fragmenty wybijanych w Saksonii denarów krzyżowych typu V (z lat 1050-1070 i 1060-1080), denar krzyżowy typu VIII (datowany na lata 1080-1105) oraz denar Bolesława Kędzierzawego (wybity przed rokiem 1173). Na podstawie analiz monet zarejestrowanych w grobach można domniemywać, że cmentarz był użytkowany prawdopodobnie już w 2. poł. XI wieku i funkcjonował przez ok. 100 lat, co najmniej do schyłku panowania Bolesława Kędzierzawego.

Keywords

PL

Jordanowo; gm. Świebodzin; wczesneśredniowiecze; cmentarzysko; monety z grobów

EN

Jordanowo; Świebodzin municipality; early Middle Aes; cemetery; coins from graves

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2024
• Issue: 23
• Pages: 277-289

Dates

published

2024

Contributors

author

Arkadiusz Tabaka

• Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

• https://orcid.org/0000000332024309

author

Magdalena Felis

• Muzeum Archeologiczne w Poznaniu

• https://orcid.org/0009000948240920

References

• Butent-Stefaniak B. 2012. Z badań nad wczesnośredniowiecznymi skarbami Śląska i Wielkopolski, [w:] Pieniądz i banki na Śląsku, Studia nad Dziejami Pieniądza i Bankowości w Polsce, t. 2, red. W. Garbaczewski, R. Macyra, Poznań, s. 131-146.
• Butent-Stefaniak B. 2020. Wczesnośredniowieczne monety z X i XI w. w zbiorach Ossolineum. Coins of the 10thand 11th Centuries in the Collection of the Ossolinski National Institute (Ossolineum), „Wiadomości Numizmatyczne”, R. LXIV, z. 208, s. 213-230.
• Felis M., Tabaka A. 2010. Pozostałości cmentarzyska wczesnośredniowiecznego i struktur towarzyszących, [w:] Jordanowo st.7, gm. Świebodzin, S-3:112. Opracowanie wyników badań, red. P. Osypiński, t. 3, rozdz. 5 (maszynopis opracowania w archiwum Fundacji Patrimonium w Poznaniu).
• Gumowski M. 1939. Corpus Nummorum Poloniae. Zeszyt 1., Monety X i XI w., Kraków.
• Hatz V. 1961. Zur Frage der Otto-Adelheid-Pfennige. Versuch einer Systematiesierung auf Grund des achwedischen Fundmaterials, [w:] Comentationes de nummis saeculorum IX-XI in Suecia repertis, I, red. N.L. Rasmusson, L.O. Lagerqvist, B. Malmer, Stockholm, s. 105-144.
• Kędzierski A. 2002. Denary krzyżowe z przedstawieniem głowy ze skarbu ze Słuszkowa. Uwagi na temat pochodzenia, [w:] Moneta Mediaevalis. Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65. rocznicę urodzin, red. R. Kiersnowski, S.K. Kuczyński, M. Męclewska, M. Mielczarek, B. Paszkiewicz, Warszawa, s. 399-405.
• Kędzierski A. 2021. Skarb Słuszków I. Denary krzyżowe z przełomu XI i XII wieku, Warszawa.
• Kubiak S. (przy współudziale B. Paszkiewicza). 1998. Znaleziska monet z lat 1146-1500 z terenu Polski. Inwentarz, Poznań.
• Kurnatowscy Z. i S. 2002. „Obol zmarłych” w wielkopolskich zwyczajach pogrzebowych, [w:] Moneta Mediaevalis. Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65. rocznicę urodzin, red. R. Kiersnowski, S.K. Kuczyński, M. Męclewska, M. Mielczarek B. Paszkiewicz, Warszawa, s. 129-136.
• Kopicki E. 1995. Ilustrowany skorowidz pieniędzy polskich i z Polską związanych, Warszawa.
• Miechowicz Ł. 2019. „Obol zmarłych” w średniowiecznej i nowożytnej Europie Wschodniej, „Wiadomości Numizmatyczne”, R. LXIII, z. 207, s. 35-62.
• Murawska A., Tabaka A. 2010. Skarby średniowieczne Wielkopolski, Lednica.
• Nakielski W. 2012. Propozycja nowej atrybucji monet śląskich z przełomu XI i XII wieku w świetle depozytu z miejscowości Kopacz, gm. Złotoryja, [w:] Pieniądz i banki na Śląsku, Studia nad Dziejami Pieniądza i Bankowości w Polsce, t. 2, red. W. Garbaczewski, R. Macyra, Poznań, s. 147-184.
• Nakielski W. 2017. Wrocławskie denary krzyżowe z głową św. Jana Crzciciela, [w:] Numni et Humanitas. Studia ofi arowane profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 80. rocznicę urodzin, red. M. Bogucki, W. Garbaczewski, G. Śnieżko, Warszawa, s. 385-416.
• Osypiński P. (red.). 2010. Jordanowo stan. 7, gm. Świebodzin, S-3:112. Opracowanie wyników badań 1-3, (maszynopis w archiwum Fundacji Patrimonium w Poznaniu).
• Osypiński P. 2010. W cieniu Paradisus Matris Die – zapomniane dziedzictwo, „Z Otchłani Wieków”, R. 65, nr 1-4, s. 211-219.
• Slaski J., Tabaczyński S. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały, Polskie Skarby Wczesnośredniowieczne, T. 1, Warszawa-Wrocław.
• Stronczyński K. 1847. Pieniądze Piastów od czasów najdawniejszych do roku 1300. Rozbiorem źródeł współczesnych i wykopalisk, oraz porównaniem typów menniczych objaśnione, Warszawa.
• Stronczyński K. 1884. Dawne monety polskie dynastyi Piastów i Jagiellonów. Część II. Monety pierwszych czterech wieków w porządek chronologiczny ułożone i opisane, Piotrków.
• Suchodolski S. 1973. Mennictwo polskie w XI i XII wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Suchodolski S. 1998. Początki obola zmarłych w Wielkopolsce, [w:] Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum, red. H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński, Poznań, s. 496-504.
• Suchodolski S. 2016. Obol zmarłych (monety i pieniądz kruszcowy) na cmentarzysku w Dziekanowicach, stan. 22, [w:] Nummus bonum fragile est. Groby z monetami wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach, red. J. Wrzesiński, Biblioteka Studiów Lednickich, seria B1. Fontes, t. 7:1, Lednica, s. 157-195.
• Suchodolski S. 2017. Chronologia monet Władysława II i Bolesława Kędzierzawego, [w:] Moneta polska i obca w średniowieczu. Wybór prac, Collectio archaeologica historica et ethnologica, t. 6, Warszawa, s. 77-96.
• Szczurek T., Paszkiewicz B., Tabaka A., Bogucki M., Ilisch P., Malarczyk D. [FMP I]. 2017. Frühmittelalterliche Münzfunde aus Grosspolen, [w:] Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar I, red. M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski, Warszawa.
• Tabaka A. 2008. Analiza monet odkrytych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Jordanowie, gm. Świebodzin, stan. 7, Nr S-3/112, (maszynopis w archiwum Fundacji Patrimonium w Poznaniu).
• Tabaka A. 2013. Katalog, [w:] Monety i biżuteria z Ostrowa Lednickiego i okolicy, red. A. Tabaka, A. M. Wyrwa, Biblioteka Studiów Lednickich, seria B1, t. 5, Lednica, s. 42-140.
• Tabaka A. 2022. Nowe znaleziska skarbów i monet wczesnośredniowiecznych pozyskane w trakcie badań powierzchniowych prowadzonych w pobliżu Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie”, t. 21, s. 165-237.
• Tabaka A. 2024. Wczesnośredniowieczny skarb monet z Jordanowa, gm. Świebodzin, „Slavia Antiqua”, t. LXV, s. 217-246.
• Wrzesiński J. 2016. Archeologia dziekanowickich grobów z monetami, [w:] Nummus bonum fragile est. Groby z monetami wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Dziekanowicach, red. J. Wrzesiński, Bibloteka Studiów Lednickich, seria B1, t. 7:1, Lednica, s. 13-95.

Identifiers

DOI

10.34698/sl.23.2024.06

Biblioteka Nauki

58661457