„Panie szukają problemów”. Próba rekonstrukcji dramatu „Dzieci nie chcą żyć” Marceliny Grabowskiej oraz jego inscenizacji i recepcji w ramach wytwarzania feministycznego archiwum

• Authors: Marcelina Obarska

Title variants

EN

‘Ladies looking for problems.’ An attempt to reconstruct Marcelina Grabowska’s drama Children Don’t Want to Live and its staging and reception as part of the creating of a feminist archive

Abstracts

EN

The paper is an attempt to reconstruct the content of the drama Dzieci nie chcą żyć (Children Don’t Want to Live) by Marcelina Grabowska as well as its staging and reception. Using the methodology from the field of philosophy of history (Benjamin), theory of performance (Rebecca Schneider) and anthropology of memory (Michel-Rolph Trouillot), the authoress analyses the collected archival material. She thus problematizes the notion of a silent archive and an archival gap. The archives concerning probably the first and only staging of Grabowska’s play (May 1938) and the sociopolitical reality turn out to be the subject of reflection upon the materiality of history and recurrence of time. The crisis of psychological support for children and adolescents of the 1930s comes into dialogue with the (re)current appearance of this issue that happened during the pandemic. The paper contributes to the feminist archive production as a consciously political and architectural gesture that supports non-hegemonic narratives of the history of Polish theatre.

Keywords

EN

feminist archive; interwar period; historical materialism; silent archives; Polish drama

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2023
• Issue: 178
• Pages: 62-89

Dates

published

2023

Contributors

author

Marcelina Obarska

• Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/000000034996273X

References

• Adamiecka-Sitek, Agata, Homosocial Relations and Feminist Transgressions: Theatre and Patriarchy, przeł. P. Vickers, [w:] A History of Polish Theatre, red. K. Fazan, M. Kobiałka, B. Lease, Cambridge 2021.
• Benjamin, Walter, O pojęciu historii, przeł. K. Krzemieniowa, [w:] Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty, red. H. Orłowski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996.
• Benjamin, Walter, Eduard Fuchs – zbieracz i historyk, przeł. K. Krzemieniowa, [w:] Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty, red. H. Orłowski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996.
• Broncel, Zdzisław, Dzieci nie chcą żyć: sztuka – recenzja teatralna, „Kronika Polski i Świata: ilustrowane pismo tygodniowe” 1938 nr 20.
• Dworak, Tadeusz, Dzieci chcą żyć, „Pro Christo: wiarą i czynem!”, 1938 nr 11.
• Fischer, Mark, Capitalist Realism, John Hunt Publishing, London 2009.
• Grabowska, Marcelina, Nad czym pracują scenopisarze polscy?, „Teatr: wydawnictwo Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej w Polsce”, 1937 nr 5.
• Grabowska, Marcelina, O zmianę polityki teatralnej, „Pion: tygodnik literacko-społeczny” 1935 nr 18.
• Hernik Spalińska, Jagoda, Socfeminizm w teatrze polskim, [w:] Inna scena. Kobiety w historii i współczesności teatru polskiego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2006.
• Irzykowski, Karol, Pisma teatralne. Tom 4: 1934-1939, oprac. J. Bahr, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1995.
• Irzykowski, Karol, O współczesnej dramaturgii w Polsce, „Ateneum” 1939 nr 3.
• Irzykowski, Karol, Recenzje teatralne. Wybór, Warszawa 1965, cyt. za: Krystyna Duniec, Dwudziestolecie. Przedstawienia, Warszawa 2017.
• Jamrożek, Wiesław, Ogólnopolski Kongres Dziecka z 1938 roku – niedoceniane wydarzenie pedagogiczne Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Pedagogiczny” 2012 nr 1.
• Kołoniecki, Roman, „Pion” 1938 nr 22 (243).
• Korzeniewski, Bohdan, Spory o teatr, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1966.
• Krakowska, Joanna, PRL. Przedstawienia, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016.
• Majdański, Walenty, Polska kwitnąca dziećmi, Wydawnictwo Klasztoru Niepokalanów, Paprotnia 1947.
• Majewska, Ewa, Feministyczne archiwum – słaby opór, deheroizacja i codzienność w działaniu, [w:] Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa 2018.
• Michalczyk, Barbara, Sprawy polsko-niemieckie wokół „Sprawy Jakubowskiego” Eleonory Kalkowskiej, [w:] Teatr zaangażowany w Polsce i na świecie, red. M. Gołaczyńska, J. Kowal, P. Rudzki, Universitas, Kraków 2021.
• Niziołek, Grzegorz, Bezwstyd. Gejowski performans Jana Peszka, [w:] Teatr brzydkich uczuć, red. M. Kwaśniewska, K. Waligóra, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2021.
• Parandowski, Jan, Warsztat teatralny, „Gazeta Polska” 1938 nr 141.
• Poskuta-Włodek, Diana, Zmowa kobiet? Inscenizacje feministyczne w polskim teatrze dwudziestolecia międzywojennego, „Przestrzenie Teorii” 2015 nr 23.
• Ruszel, Kinga; Dubel, Robert; Czekaj, Aleksandra; Namroży, Natalia; Dubel, Julia; Piecewicz-Szczęsna Halina, Wpływ pandemii Covid-19 na zamachy samobójcze wśród dzieci i młodzieży – porównanie statystyk z lat 2013-2021. Profilaktyka zachowań suicydalnych wśród dzieci i młodzieży, „Journal of Education, Health and Sport” 2022 nr 12, s. 357-365.
• Schneider, Rebecca, Pozostaje performans, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2020.
• S. P. O. [Stefania Podhorska-Okołów], Z teatrów. Dzieci nie chcą żyć, „Bluszcz” 1938 nr 24.
• Trouillot, Michel-Rolph, Silencing the Past: Power and the Production of History, Beacon Press, Boston 1995.
• Wilski, Zbigniew, Warsztat Teatralny Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej 1936-1939, „Pamiętnik Teatralny” 1971 z. 3-4.
• Winklowa, Barbara, Nad Wisłą i nad Sekwaną. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1998.
• Żeleński-Boy, Tadeusz, Czy nie za gorliwie?, „Kurier Poranny”, 23.04.1938.
• Żeleński-Boy, Tadeusz, Uchylenie zakazu przez cenzurę, [w:] tenże, 1001 noc teatru. Wrażeń teatralnych seria osiemnasta, PIW, Warszawa 1975.

Identifiers

DOI

10.34762/ae1s-fh45

Biblioteka Nauki

27177607