PL
Za cel artykułu obrano ocenę roli ludności rdzennych w ochronie zasobów naturalnych. Regionem szczególnie narażonym na antropopresję, przede wszystkim ze względu na bogactwo surowców mineralnych i drewna, a zamieszkałym przez ponad 2 miliony rdzennych plemion, jest Amazonia. W obliczu zagrożeń dla równowagi ekologicznej tego biomu, związanych z eksploatacją gospodarczą, w artykule postanowiono zweryfikować hipotezę, że pełna ochrona naturalnego dziedzictwa oraz efektywna polityka klimatyczna nie są możliwe bez zaangażowania rdzennej ludności. Rozważania rozpoczęto od wskazania usług ekosystemowych Amazonii dla człowieka i innych żywych organizmów. Następnie postawiono dwa pytania badawcze: (1) Jakie prawa istotne z punktu widzenia ochrony środowiska zagwarantowano ludności rdzennej w systemie prawnym Brazylii? oraz (2) Jakie działania podejmuje rdzenna ludność w celu ochrony zasobów przyrodniczych? Próbę odpowiedzi na wskazane pytania podjęto przy wykorzystaniu metody analizy instytucjonalno-prawnej oraz analizy przypadków.
EN
The article aimed to assess the role of Indigenous peoples in conserving natural resources. It focused on the Amazon, a region inhabited by more than 2 million Indigenous people and highly vulnerable to human pressure due to its mineral and timber wealth. In light of the threats to the ecological balance of this biome caused by economic exploitation, the article sought to verify the hypothesis that the full protection of natural heritage and effective climate policies are impossible without the involvement of Indigenous peoples. The discussion began by identifying the ecosystem services provided by the Amazon to humans and other living organisms. Two research questions were posed: (1) What environmentally relevant rights are guaranteed to Indigenous peoples under the Brazilian legal system? and (2) What actions do Indigenous peoples take to protect natural resources? The questions were addressed through institutional-legal analysis and case studies.