Pograniczne wymiary wielokulturowości: przypadek Jarosława Iwaszkiewicza

• Authors: Lech Suchomlynow

Abstracts

EN

Kresy was an inexhaustible source of inspiration for a tender artistic sensitivity. Ukrainian topics, "transformed into an infinite number of variants", thus caused some "concerns" in scientific circles. All this is a testimony to the "extraordinary" nature of this phenomenon. The subject of our article refers to works belonging to various periods of the artist's life and work, where Ukraine is constantly present, which, apart from traditional landscapes, has a different level of expression. Iwaszkiewicz's Ukraine often functions as a philosophical and aesthetic concept and derives from the Kiev period. When considering the problem of Ukraine in literary works, one must remember that the world is represented as a product of the imagination and personal experiences of artists who, in turn, represent the collective consciousness of the borderlands. Among other things, the article is devoted to the problems of Iwaszkiewicz's space. Considering space as a phenomenon explainable in the order of the morphology of a literary work, one of the principles of organizing its composition and theme plan is a chronotope of the works of the author of Fame and Glory. The basic types of space: pragmatic, mythical and abstract, have an "artistic bond" with historical time. The subject will also be the heroes of Iwaszkiewicz's works, characters related to Ukraine and the Polish environment inhabiting these areas.

Keywords

EN

Kresy; multiculturalism; borderland; Ukraine; Polish nobility; emigration; nostalgia; aestheticism; literary process; evolution of images

PL

Kresy; wielokulturowość; pogranicze; Ukraina; polska szlachta; emigracja; nostalgia; estetyzm; proces literacki; ewolucja obrazów

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
• Journal: International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture
• Year: 2021
• Volume: 1
• Issue: 3
• Pages: 52-73

Dates

published

2021

Contributors

author

Lech Suchomlynow

• Mariupolski Uniwersytet Państwowy, Mariupol, Ukraina

References

• Bachtin 1975 = Bachtin, Michail. Formy wriemieni i chronotopa w romanie [w:] Woprosy litieratury i etiki, Moskwa, s. 234.
• Chrzanowski 1982 = Chrzanowski, Michał. W Kijowie między „Oktostychy”, „Zdanie”, nr 4, s.54.
• Culler 1998 = Culler, Jonathan. Teoria literatury, Warszawa, s. 79.
• Dąbrowski = Dąbrowski, Mieczysław. Literatura polska 1945 – 1995, Warszawa 1997, s. 24 –25.
• Domański = Domański, Michał. Śladami kresowych dworów, „Rota” 1997, nr 2/3, s. 9.
• Hadaczek = Hadaczek, Bolesław. Kresy w literaturze polskiej XX wieku, Szczecin 1993, s. 59.
• Iwaszkiewicz = Iwaszkiewicz, Jarosław. K. Szymanowski a literatura [w:] J. Rohoziński, Jarosław Iwaszkiewicz, Iwaszkiewicz = Iwaszkiewicz, Jarosław. Księżyc wschodzi, Warszawa 1964, s. 212.
• Iwaszkiewicz = Iwaszkiewicz, Jarosław. Oscar Wilde i modne idee w jego dziełach, „Dialog” 1983, nr 9, s. 84.
• Jedynak = Jedynak Stanisław. „Szkoła ukraińska” w polskim romantyzmie, „Rota” 2/3 1998, s. 63.
• Jędrychowska = Jędrychowska, Maria. Młodzieńcze fascynacje starości, „Twórczość” 1988, nr 2, s. 57.
• Kresy w literaturze. Twórcy dwudziestowieczni, Pod red. E. Czaplejewicza i E. Kasperskiego, Warszawa 1996, s. 13.
• Lichachov, Lichachov, Dmitriy. Poetika chudożestwiennogo prostranstwa [w:] Izbrannyje raboty, t. 7, Leningrad 1987, s.629.
• Łoch = Łoch, Eugenia. Pierwiastki mityczne w opowiadaniach Jarosława Iwaszkiewicza, Rzeszów 1978.
• Łoch = Łoch, Eugenia. Pisarstwo Jarosława Iwaszkiewicza wobec tradycji i współczesności, Lublin 1988, s. 159.
• Mathauzer = Mathauzer, Zdenek. Husserwola fenomenologie a ruska literarni teorie XX stuleci [w:] Ceska slawistika. Ceske przednasky pro XI Mezinarodni Sjezd Slawistu, Slawia 1993, s.371 – 376.
• Paustowskiy = Paustowskiy, Konstantin. Wstriechi s drugom [w:] Wospominaniya o Iwaszkiewichie, Moskwa 1984, s. 6.
• Przybylski = Przybylski, Ryszard Eros i Tanatos. Proza Jarosława Iwaszkiewicza – 1916 – 1938, Warszawa 1970, s. 8.
• Kiersnowski = Kiersnowski, Ryszard. Kresy przez małe i wielkie „K”, [w:] Kresy – pojęcie i rzeczywistość, Pod red. K. Handke, Warszawa 1997, s. 113.
• Ricoeur = Ricoeur, Paul. Egzystencja i hermeneutyka. Rozmowy o metodzie, Wybór, oprac. I posłowie S. Cichowicz, Warszawa 1975, s.137.
• Ritz = Ritz, German. „Brzezina” i „Panny z Wilka” [w:] Miejsce Iwaszkiewicza, Podkowa Leśna 1994, s. 101.
• Ritz = Ritz, German. Podróż i wspomnienia. Opowiadania włoskie i ukraińskie {w:} Almanach Iwaszkiewiczowski, Podkowa Leśna 1995, s.65.
• Ritz = Ritz, German. Przeobrażenia stereotypu Ukraińca u Andrzeja Kuśniewicza i Wilhelma Macha /w:/, O dialogu kultur wspólnot kresowych, Pod red. S. Uliasz, Rzeszów 1998, s. 291.
• Sandauer = Sandauer, Artur. Od estetyzmu do realizmu [w:] Poeci trzech pokoleń, Warszawa 1966, s. 62.
• Sławinski = Sławiński, Janusz. Przestrzeń w literaturze: Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości [w:] Przestrzeń i literatura, Studia pod red. M. Głowińskiego i A. Okopień – Sławińskiej, Wrocław 1978, s. 11.
• Staniukowicz = Staniukowicz, Jadwiga. Jarosław Iwaszkiewicz – prosty i serdeczny [w:] Stawisko. Almanach Iwaszkiewiczowski, Podkowa Leśna 1995, s.148.
• Stoff = Stoff, Andrzej. Studia z teorii literatury i poetyki historycznej, Lublin 1997, s. 219.
• Szydłowska = Szydłowska, Waleria. Ekzystencjalizm w kontekstach polskich, Warszawa 1997, s. 29.
• Święch = Święch, Jerzy. Kresy i centrum [w:] O dialogu kultur wspólnot kresowych, Pod red. S. Uliasza, Rzeszów 1998, s.
• Uliasz = Uliasz, Stanisław. Literatura Kresów. Kresy literatury. Fenomen Kresów Wschodnich w literaturze polskiej dwudziestolecia międzywojennego, Rzeszów 1994, s. 22.
• Uliasz = Uliasz, Stanisław. Obrazy Ukrainy i Ukraińców w literaturze polskiej, Rzeszów 1993, s.18.
• Wapiński = Wapiński, Roman. Polska i małe ojczyzny Polaków, Wrocław 1994. Warszawa 1968, s 95.
• Verves = Verves, Hryhoriy. Pro Iwashkewycha [w:] Czesct’ i slava, t. 3, Kyjiw 1966, s. 348 – 349.
• Zaworska = Zaworska, Helena. Opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, Warszawa 1985, s. 174.

Identifiers

DOI

10.34768/0xf0-m794

Biblioteka Nauki

2033979