Kim są Białorusini? Kształtowanie się mentalności ludu białoruskiego w przeszłości i współcześnie

• Authors: Alicja Joanna Siegień-Matyjewicz

Title variants

EN

Who are the Belarusians? the formation of the Belarusian nation’s mentality in the past and present

Abstracts

EN

The article discusses the issue of individual mentality and mechanisms that affect its formation based on the example of Belarusian mentality. It also discusses ideas on the formation of Belarusian mentality, its roots in pagan and Christian times, he people’s religious identification, territorial identification, dependence on nature and observance of established social norms. It also presents a contemporary image of Belarusian society.

PL

W artykule wyjaśniono, czym jest mentalność jednostki, jakie mechanizmy kształtują mentalność Białorusinów. Poruszono również kwestie związane z formowaniem się mentalności Białorusinów w czasach pogaństwa i chrześcijaństwa, ich identyfikacją religijną, identyfikacją terytorialną, ich zależnością życia od przyrody oraz przestrzeganiem przez nich ustalonych norm społecznych. Przedstawiono także współczesny obraz białoruskiego społeczeństwa.

Keywords

PL

Białorusini; mentalność; narodowość; religia; język; tożsamość

EN

Belarusians; mentality; nationality; religion; language; identity

• Publisher: Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
• Journal: Forum Oświatowe
• Year: 2019
• Volume: 31
• Issue: 1(61)
• Pages: 23-38

Dates

published

2019

Contributors

author

Alicja Joanna Siegień-Matyjewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000314983418

References

• Aleksiejewicz, S. (2014). Czech J. (tłum.). Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Barszczeuski, L., Pomorski, A. (red.). (2008). Bortnowska, K. i in. (tłum.). Nie chyliłem czoła przed mocą. Antologia poezji białoruskiej od XV do XX wieku. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
• Broda, M. (2007). Mentalność, tradycja i bolszewicko-komunistyczne doświadczenie Rosji. Łódź: Wydawnictwo Ibidem.
• Chomik, P., Głogowska, H., Iwaniuk, S., Łatyszonek, O., Mironowicz, E., Misiuk, Z., Siemianczuk, H. (2016). Historia Białorusinow Podlasia. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne.
• Czykwin, E. (2010). Białoruska mniejszość narodowa. Problem asymilacji w kontekście stygmatu społecznego. W: T. Zaniewska (red.), Białorusini (s. 29–46).Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• de Lazari, A. (red.). (1995). Mentalność rosyjska. Słownik. Katowice: „Śląsk”.
• Дубянецкі, Э. (b.d.). Адукацыя. Культура. Адраджэнне. Беларускi нацыянальны характар: спроба даследавання. Pobrane z: http://2article.ru/belaruski-natsyiyanalnyi-haraktar/
• Дубенецкий, Э. (1993). „…Понемногу исчезают следы рабства”. Менталитет Белорусов: попытка историко-психологического анализа. Беларуская думка. № 6.
• Дубянецкі, Э. (1994). Унiкaльны менталiтэт Белaрусaў. Беларуская думка. № 12.
• Faryno, J. (1995). Mentalitiet. W: A. de Lazari (red.), Mentalność rosyjska. Słownik. Katowice: „Śląsk”.
• Federowski, M. (1897). Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materjały do etnografji słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1905. Wiara, wierzenia i przesądy z okolic Wołkowyska, Słonima, Lidy i Sokółki, t. I. Kraków: Wydawnictwo Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności.
• Federowski, M. (1902). Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materjały do etnografji słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1905. Baśnie, przypowieści i podania ludu z okolic Wołkowyska, Słonima, Lidy, Nowogrodka i Sokółki, cz. 1: Baśnie fantastyczno-mityczne, t. II. Kraków: Wydawnictwo Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności.
• Federowski, M. (1903). Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materjały do etnografji słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1905. Baśnie, przypowieści i podania ludu z okolic Wołkowyska, Słonima, Lidy, Nowogrodka i Sokółki, cz. 2: Tradycye historyczno-miejscowe, oraz powieści obyczajowo-moralne, t. III. Kraków: Wydawnictwo Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności.
• Federowski, M. (1935). Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materjały do etnografji słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1905. Przysłowia, żarciki, wyrażenia stałe oraz zagadki ludu, mieszczan i zagrodowców z okolic Grodna, Sokółki, Białegostoku, Bielska, Wołkowyska, Słonima, Nowogrodka, Słucka, Lidy, Wilejki, Święcian i Oszmiany, t. IV. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
• Federowski, M. (1960). Lud białoruski na Rusi Litewskiej. Materjały do etnografji słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1905. Pieśni, t. VI. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Guziuk, M. (2004). Mentalność. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III (s. 149). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Guziuk-Tkacz, M., Siegień-Matyjewicz, A. J. (2016). Leksykon diagnostyki (psychopedagogika, pedagogika transkulturowa). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• http://tekstypl.eu/sociologija/70796-Problema-mentaliteta-belorusov.html
• http://www.mish.uw.edu.pl/~ksmish/pdf.php?pdfid=38
• http://www.newsweek.pl/swiat/bialorusini-czuja-sie-sowietami,96306,1,1.html
• Kaczor, S. (2004). Miejsce edukacji dorosłych w przemianach mentalności Polaków. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 1.
• Kalczyńska, A. (2004). Mentalność jako bariera rozwoju społeczeństwa informacyjnego. W: K. Pająk, A. Zduniak (red.), Podmiotowość w edukacji ery globalnego społeczeństwa informacyjnego, cz. 1 (s. 204–211). Poznań – Warszawa: „Elipsa”.
• Kłoskowska, A. (1973). Kulturowe uwarunkowania postaw. W: S. Nowak (red.), Teorie postaw (s. 260). Warszawa: PWN.
• Konwicki, T. (1977). Kalendarz i klepsydra. Warszawa: „Czytelnik”.
• Koralewicz, J., Ziółkowski, M. (2003). Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988–2000. Warszawa: „Scholar”.
• Kosman, M. (1979). Historia Białorusi. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Lalak, D. (red.). (2008). Dom i Ojczyzna. Dylematy wielokulturowości. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. Międzykulturowe Centrum Adaptacji Zawodowej.
• Leciejewicz, L. (red.). (1990). Mały słownik kultury dawnych Słowian. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Łatyszonek, O., Mironowicz, E. (2002). Historia Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku. Białystok: Związek Białoruski w Rzeczypospolitej Polskiej, Katedra Kultury Białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku.
• Mironowicz, E. (1993). Białorusini w Polsce 1944–1949. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mironowicz, E. (1999). Białoruś. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Mironowicz, E. (2010). Białorusini w Polsce (1919–2009) W: T. Zaniewska (red.), Białorusini (s. 9–28). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Mironowicz, E., Tokć, S., Radzik, R. (2005). Zmiana struktury narodowościowej na pograniczu polsko-białoruskim w XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Muszyński, W., Sikora, E. (red.). (2009). „Pod wielkim dachem nieba”. Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Nikitorowicz, J. (2001). Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok: „Trans Humana”.
• Nowak, S. (red.). (1973). Teorie postaw. Warszawa: PWN.
• Nuss, B. (1995). Syndrom Fausta. Próba opisania mentalności Niemców. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ossowski, S. (1967). Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzna. W: idem, Dzieła: Z zagadnień psychologii społecznej, t. III (s. 210). Warszawa: PWN.
• Ossowski, S. (1967). Dzieła: Z zagadnień psychologii społecznej, t. III. Warszawa: PWN.
• Pająk, K., Zduniak, A. (red.). (2004). Podmiotowość w edukacji ery globalnego społeczeństwa informacyjnego, cz. 1. Poznań – Warszawa: „Elipsa”.
• Pilch, T. (red.). (2004). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Sahanowicz, H. (2002). Historia Białorusi od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
• Sańko, Z., Sawierczanka, I. (2002). 150 pytań i odpowiedzi z historii Białorusi. Wilno.
• Cepжпyтoўcкi, A. K. (1930). Пpымхi i зaбaбoны Бeлapycaў – Пaлeшyкoў. Miнcк.
• Siegień-Matyjewicz, A. J. (2009). Podlaskie szeptuchy – ludzie „pogranicza światów”. W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), „Pod wielkim dachem nieba”. Granice, migracje i przestrzeń we współczesnym społeczeństwie (s. 347–358). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Siegień-Matyjewicz, A. J. (2008). Ziemia ojczysta w świadomości młodzieży pochodzenia białoruskiego. W: D. Lalak (red.), Dom i Ojczyzna. Dylematy wielokulturowości (s. 267–276). Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. Międzykulturowe Centrum Adaptacji Zawodowej.
• Siegień-Matyjewicz, A. J. (2007). Poczucie tożsamości narodowej młodzieży pochodzenia białoruskiego. Olsztyn – Warszawa: Wydawnictwo Białoruskie Zrzeszenie Studentów.
• Siegień-Matyjewicz, A. J. (2017). Przesłanie symboliki liczby dwa w kulturze ludowej Białorusinów. W: M. Guziuk-Tkacz, A. J. Siegień-Matyjewicz, M. Matyjewicz (red.)., Oblicza etnopedagogiki i transkulturowości. Dyskursy teorii i praktyki edukacyjnej (s. 123, 124, 128). Olsztyn: Wydawnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• Słownik wyrazów obcych. (2007). Warszawa: PWN.
• Smolski, R., Smolski, M., Stadtmüller, E. H. (1999). Słownik encyklopedyczny – edukacja obywatelska. Wrocław: „Europa”.
• Šybeka, Z. (2002). Historia Białorusi 1795–2000. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
• Tитoвeц, A. B. (red.). (2013). Традиционная культура Белорусов во времени и пространстве. Mинcк.
• Толстой, Н. И. (red.). (1999). Cлaвянcкиe дpeвнocти. Этнoлингвиcтичecкий словарь, t. 2 (Д–К). Mocквa.
• Zaniewska, T. (red.). (2010). Białorusini. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Жыцця aдвeчны лaд: бeлapycкiя нapoдныя пpыкмeты i пaвep’i. (1999). У. Baciлeвiч (yклад., пepaклад., бiбл.). Кнiгa 2. Miнcк.

Identifiers

DOI

10.34862/fo.2019.1.2

Biblioteka Nauki

2139312