Ofiary czy bohaterowie? Dzieci w narracji wystawy o Holokauście w Muzeum Żydowskim w Wilnie

• Authors: Marcin Zaborski

Title variants

EN

Victims or heroes? Children in the narrative line of Holocaust exhibition at the Jewish Museum in Vilnius

Abstracts

EN

The author analyses the permanent exhibition devoted to the Holocaust at the Vilna Gaon State Jewish Museum (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus). He tries to find out what the place of the youngest victims of the Holocaust is in the narrative line of the exhibition. He asks whether there are separate elements of the permanent exhibition devoted to them or the children's fates are "inscribed" in the general message about the events documented there. Are the creators of the museum focused on the tragic dimension of children's fates or do they present them through the prism of heroic deeds showing the individuals who performed them? Thus – is the death of the victims or the death of the heroes at the centre of the message? And finally – is there a place to present the Survivors? The research, the results of which are presented in the paper, is also an aim to answer whether the narrative line of the museum is devoted to specific individuals or to a community of anonymous participants of war events. The central point is also if the museum's message focuses just on presenting facts or goes beyond this area and includes the space for promoting specific values. In other words: is there a place for axiological elements in addition to the cognitive sphere? Is the goal just education focused on passing on reliable knowledge or on the process of socio-political education, the aim of which is to create specific moral attitudes?

PL

Autor analizuje stałą wystawę poświęconą Holokaustowi, prezentowaną w Muzeum Żydowskim w Wilnie (Vilniaus Gaono žydų Istorijos muziejus/Vilna Gaon State Jewish Museum). Sprawdza, jakie miejsce zajmują najmłodsze ofiary Zagłady w linii narracyjnej tej ekspozycji? Pyta, czy poświęcone są im odrębne elementy stałej wystawy, czy raczej dziecięce losy są „wpisane” w ogólny przekaz dotyczący dokumentowych tutaj wydarzeń? Czy twórcy placówki skupili się na tragicznym wymiarze dziecięcych losów czy raczej zaprezentowali je przez pryzmat bohaterskich czynów i dokonujących ich postaci? A zatem – czy w centrum przekazu znalazła się śmierć ofiar czy śmierć bohaterów? I wreszcie – czy jest tu miejsce na prezentowanie Ocalonych? Badania, których efekty prezentowane są w artykule, dotyczą również tego, czy narracja w muzeum jest poświęcona konkretnym, indywidualnym postaciom czy raczej społeczności anonimowych uczestników wojennych wydarzeń. W centrum zainteresowania znajduje się również pytanie o to, czy muzealny przekaz zatrzymuje się na poziomie prezentacji faktów, czy wychodzi poza ten obszar i obejmuje również przestrzeń promowania określonych wartości. Innymi słowy – czy obok sfery kognitywnej jest tu także miejsce dla elementów aksjologicznych? Czy celem jest jedynie edukacja skupiona na przekazywaniu rzetelnej wiedzy – czy raczej proces kształcenia społeczno-politycznego, którego celem staje się kreowanie określonych postaw moralnych?

Keywords

EN

Holocaust; museum; children; Lithuania; Vilnius

PL

Holokaust; muzeum; dzieci; Litwa; Wilno

• Publisher: Instytut Studiów Politycznych PAN
• Journal: Kultura i Społeczeństwo
• Year: 2022
• Volume: 66
• Issue: 1
• Pages: 101-121

Dates

published

2022

Contributors

author

Marcin Zaborski

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny

• https://orcid.org/0000000197469670

References

• A Speech by Algirdas Brazauskas, President of the Republic of Lithuania, 2006, w: Joseph Levinson (ed.), The Shoah (Holocaust) in Lithuania, The Vilna Gaon Jewish State Museum, Vilnius, s. 470-474.
• Bubnys Arūnas, 2010, Eksterminacja żydów wileńskich i dzieje getta wileńskiego (1941-1944), „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 2, s. 229-272.
• Catalogue of the Holocaust Exhibition, 2011, Vilna Gaon State Jewish Museum, Vilnius.
• Ganor Solly, 1995, Light One Candle. A Survivor’s Tale from Lithuania to Jerusalem, Kodansha International, New York.
• If I Forget thee… Exhibition Catalogue, 2009, Vilna Gaon Jewish State Museum, Vilnius.
• Miller Hilary, 2018, A Litany of Violence in Lithuania: Understanding the Mass Death of Litvaks during the Holocaust, „Towson University Journal of International Affairs”, Number 1, s. 61-70.
• Music of the Holocaust, https://www.yadvashem.org/yv/en/exhibitions/music/shtiler-shtiler.asp [13.04.2022].
• Rescued Lithuanian Jewish Child Tells about Shoah. Booklet, http://rescuedchild.lt/content.php?id=62 [12.04.2022].
• Rhodes Richard, 2008, Mistrzowie śmierci. Einsatzgruppen, przeł. Maciej Urbański, Bellona, Warszawa.
• Rudashevski Yitskhok, 1973, The Diary of the Vilna Ghetto: June 1941 – April 1943, Ghetto Fighters’ House, Tel Aviv.
• Snyder Timothy, 2015, Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie, przeł. Bartłomiej Pietrzyk, Znak Horyzont, Kraków.
• Venclova Tomas, Jews and Lithuanians, 2006, w: Joseph Levinson (ed.), The Shoah (Holocaust) in Lithuania, The Vilna Gaon Jewish State Museum, Vilnius, s. 443-450.
• Voren van Robert, 2011, Undigested Past. The Holocaust in Lithuania, Editions Rodopi, Amsterdam – New York.
• Wette Wolfram, 2011, Karl Jäger. Mörder der litauischen Juden, Fischer Verlag, Frankfurt am Main.
• Wight Alexander Craig, Lennon J. John, 2007, Selective interpretation and eclectic human heritage in Lithuania, „Tourism Management”, nr 28, s. 519-529.
• Winstone Martin, 2017, Miejsca Holocaustu w Europie, przeł. Michał Kompanowski, Bellona, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.35757/KiS.2022.66.1.5

Biblioteka Nauki

15012824