Homo narrans – wymiar dziecięcego istnienia

• Authors: Justyna Wojciechowska

Title variants

EN

Homo narrans – a Dimension of Childchood Existence

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest omówienie zagadnienia narracji. Podjęto w nim rozważania na temat istoty narracji w perspektywie kulturowej i edukacyjnej oraz rozwojowej dzieci. Zdefiniowano znaczenie obrazowania narracyjnego. Wykorzystano analizę literatury jako materiału źródłowego. Wskazano na ważność zagadnienia, jego rozwój w ostatnich latach oraz istotę pedagogicznego dyskursu kształcenia. Rozważania osadzono w kontekście istoty kultury i edukacji, które ściśle wiążą się ze sobą. Podkreślona została rola języka w życiu człowieka, a także w dyskursie pedagogicznym, jako tym, który kształtuje osobowość i wnętrze młodego pokolenia. Podkreślono fakt, iż zadaniem pedagogicznego dyskursu w całym procesie edukacji jest wykazanie dbałości o poziom kompetencji językowej uczniów, co warunkuje w przyszłości  istnienie człowieka w świecie. W dalszej części tekstu omówiono strukturę narracji wyodrębnioną i nazwaną przez Idę Kurcz. Wskazano również na rolę pedagogów, wychowawców, rodziców, którzy powinni z pełną świadomością i odpowiedzialnością dbać o narracyjny wymiar istnienia dziecka. Jednoznacznie stwierdzono nieodzowność narracji w życiu homo narrans, nie tylko w okresie dzieciństwa, ale również w życiu dorosłym, tym bardziej w czasach dominacji kultury obrazu oraz wzmożonego napływu wielości informacji.

EN

The objective of the article is discussing the issue of narrative. The author considers the essence of narrative in children’s cultural, educational and developmental perspective. She defined the meaning of narrative imaging. The source material was the analysis of literature. The author emphasized its importance, its recent development and the essence of the pedagogical discourse on education. The considerations were  placed  within  the  context  of  culture  and  education  which are strictly connected with each other. The author underlined the meaning of language in human life and in the pedagogical discourse as something that shapes the personality and attitudes of the young generation. It was emphasized that, in the entire process of education, the task of pedagogical discourse is fostering the level of students’ linguistic competence, which influences a person’s future functioning in the world. In the further part of the text the author discussed the structure of narrative that was separated and named by Ida Kurcz. Also, she indicated the role of teachers and parents who should, with full awareness and responsibility, care about the narrative dimension of childhood existence. It was determined that narrative is necessary in the life of homo narrans, not only in people’s childhood, but also in their adulthood. It is all the more important taking into account the current dominance of the culture of image and the increasing inflow of information.

Keywords

PL

obrazowanie narracyjne; dziecko; myślenie; edukacja; kultura; obrazowanie narracyjne; dziecko; myślenie; edukacja; kultura

EN

narrative images; child; thinking; education; culture

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2020
• Volume: 15
• Issue: 2(56)
• Pages: 11-22

Dates

published

2020-07-16

Contributors

author

Justyna Wojciechowska

References

• Arendt H. (1991). Myślenie, tłum. H. Buczyńska-Garewicz, Warszawa: Czytelnik.
• Baluch A. (1992). Archetypy literatury dziecięcej, Kraków: Prace Monograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, nr 152.
• Baluch A. (1994). Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice literatury dziecięcej, Wrocław: Wydawnictwo Wacław Bagiński i Synowie.
• Baluch A. (2005). Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków: UNIVERSITAS.
• Bernstein B. (1991). Odtwarzanie kultury, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Boniecka B. (2010). Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Borzęcka A. (2019). Arteterapia wsparciem edukacji uczniów niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębszym, [w:] E. Kochanowska, R. Majzner (red.), Granice wolności w sztuce i edukacji. Wybrane konteksty, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.
• Bruner J. (2006). Kultura edukacji, Kraków: UNIVERSITAS.
• Denzin N.K. (2006). Foreword, [w:] M. Andrews i in. (red.), Lines of Narrative: Psychosocial Perspectives, London–New York: Routledge, s. 1-10.
• Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) (2009). Metody badań jakościowych, Tom I, II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dołęga Z. (2003). Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Dunaj B. (2001). Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa: Readers Digest Przegląd Sp. z o.o.
• Grossberg S. (1992). Cultural Studies: An Introduction, [w]: S. Grossberg, C. Nelson, P. Treichler (red.), Cultural Studies, New York: Routledge.
• Kaja B. (2010). Psychologia wspomagania rozwoju. Zrozumieć świat życia człowieka, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Kielar-Turska M. (1989). Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kielar-Turska M. (2018). Refleksja nad istotą narracji w kontekście badań z zakresu psychologii rozwoju człowieka, „Horyzonty Wychowania”, 17 (42), s. 71-84, DOI: 10.17399/HW.2018.174205.
• Kłoskowska A. (2011). Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kurcz I. (2000). Psychologia języka i komunikacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Leech E. (2010). Kultura i komunikowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Leszczyński G., Zając M. (2013). Książka i młody czytelnik. Zbliżenia. Oddalenia. Dialogi. Studia i szkice, Warszawa: SBP.
• Majzner R. (2019). Preferencje nauczycieli edukacji elementarnej w zakresie percepcji muzyki w zmediatyzowanej przestrzeni życia, [w:] E. Kochanowska, R. Majzner (red.), Granice wolności w sztuce i edukacji. Wybrane konteksty, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.
• Maslow A.H. (2004). W stronę psychologii istnienia, tłum. T. Wyrzykowska, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Melosik Z., Szkudlarek T. (2009). Kultura, tożsamość i edukacja. Migotanie znaczeń, Kraków: Oficyna Wydawnicza IMUPLS.
• Mitchell T. (1981). On Narrative, Chicago: University of Chicago Press Journals.
• Nowak Z. (2019). Piękne, bo dobre i pożyteczne, [w:] E. Kochanowska, R. Majzner (red.), Granice wolności w sztuce i edukacji. Wybrane konteksty, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.
• Ochs E. (1998). Narrative, [w:] T. van Dijk (red.), Discourse as Structure and Process, London: Sage Publications.
• Piaget J. (1972). Strukturalizm, tłum. S. Cichowicz, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Rice M. (2007). Poznawcze aspekty rozwoju komunikacyjnego, [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, tłum. E. Haman, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Rosner K. (2006). Narracja, tożsamość i czas, Kraków: Universitas.
• Schafer H.R. (2007). Psychologia dziecka, tłum. A. Wojciechowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• ---
• Soroko E. (2010). Określanie wad i zalet metod generowania autonarracji, [w:] M. Straś--Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii, Warszawa: ENETEIA.
• Stemplewska-Żakowicz K., Zalewski B. (2010). Czym jest dobra narracja? Struktura narracji z perspektywy badaczy i klinicystów, [w:] M. Straś-Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii, Warszawa: ENETEIA.
• Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (red.). (2010). Badania narracyjne w psychologii, Warszawa: ENETEIA.
• Szuścik U. (2006). Znak werbalny a znak plastyczny w twórczości rysunkowej dziecka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Trzebiński J. (2002). Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Wasilewska A. (2013). Archetypy świata dziecięcego. Światy wyobraźni w narracjach dzieci, Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Wojciechowska J. (2013). Codzienne doświadczenia w narracji ucznia – potoczność jako kategoria opisu, „Świat i Słowo”, nr 1 (20), s. 271- 281.
• Wojciechowska J. (2014). Społeczne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością – tożsamość wyrażona w komunikowaniu, [w:] G. Gunia, D. Baraniewicz (red.), Teoria i praktyka oddziaływań profilaktyczno-wspierających rozwój osób z niepełnosprawnością, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 48-57.
• Woźniak T. (2005). Narracja w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wygotski L.S. (2002). Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie, tłum. A. Brzezińska et al.,A. Brzezińska, M. Marchow (red.), Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Zawada E. (2019). Granice wolności w sztuce. Wychowawcze aspekty sztuk wizualnych, [w:] E. Kochanowska, R. Majzner (red.), Granice wolności w sztuce i edukacji. Wybrane konteksty, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2020.1556.01