Rola pamięci i opowieści w kształtowaniu tożsamości i wychowaniu aksjologicznym dziecka. Pedagogiczne refleksje na temat spektaklu Opowieści z niepamięci.

• Authors: Anna Sanecka

Title variants

EN

The Role of Memory and Stories in Shaping a Child’s Identity and Axiological Education. Pedagogical Reflections on the Theatre Performance: Stories from Oblivion

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest prezentacja spektaklu teatralnego dla dzieci Opowieści z niepamięci jako narzędzia kształtowania tożsamości kulturowej dziecka oraz wprowadzenia najmłodszej widowni w tematykę pamięci jako kategorii etycznej. W badaniu wykorzystano analizę treści spektaklu i zinterpretowano go w kontekście filozoficznych rozważań Paula Ricoeura dotyczących opowieści, czasu, pamięci i zapominania. Poszczególne części artykułu dotyczą: pedagogicznej roli pamięci; mi- tologii słowiańskiej; opowieści jako gatunku narracyjnego; pamięci i zapominania oraz ich społecznych skutków; tożsamości i jej kształtowania; wychowawczych wartości prezentowanego przedstawienia. Opierając się na przekonaniach Ricoeura dotyczących opowieści, pamięci i zapominania, oraz poglądach pedagogicznych B. Milerskiego, stwierdzono, że treść omawianego spektaklu i sposób poruszania w nim wspomnianej tematyki mogą być przykładami wychowania do pamięci oraz uznania opowieści za znaczące narzędzie w procesie kształtowania tożsamości.

EN

The aim of the article is to present the theatrical performance for children entitled Stories from Oblivion as a tool for shaping the cultural identity of a child and introducing the youngest audience to the subject of memory as an ethical category. In the research, the analysis of the content of the play is used and interpreted in the context of philosophical considerations of Paul Ricoeur concerning stories, time, memory and forgetting. Particular parts of the article concern: the pedagogical role of memory; Slavic mythology; stories as a narrative genre; memory and forgetting and their social consequences; identity and its shaping; educational values of the presented performance. Based on P. Ricoeur’s opinion on stories, memory and forgetting, as well as on B. Milerski’s pedagogical views, it was concluded that the content  of  the  analysed  performance  and  the  way  it  deals  with the above mentioned subjects can be an example of upbringing for memory and recognizing a story as a significant educational tool in the process of identity formation.

Keywords

PL

opowieść; mitologia; pamięć; zapominanie; przedstawienie teatralne; tożsamość; opowieść; mitologia; pamięć; zapominanie; przedstawienie teatralne; tożsamość

EN

story; mythology; forgetting; performance; identity

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2020
• Volume: 15
• Issue: 2(56)
• Pages: 95-108

Dates

published

2020-07-16

Contributors

author

Anna Sanecka

References

• Cukras-Stelągowska J. (2016). Słowo wstępne, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Czeremski M. (2011). Oswojenie bajki. Morfologia Władimira Proppa, [w:] W. Propp, Morfologia bajki magicznej, Kraków: Nomos.
• Erikson E. H. (2002). Dopełniony cykl życia, tłum. A. Gomola, Poznań: Rebis.
• Erwin E. (red). (2002). The Freud Encyclopedia. Theory, Therapy, and Culture. New York &London: Routledge.
• Girard R. (1987). Kozioł ofiarny, tłum. M. Goszczyńska, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
• Hiuzinga J. (1949). Homo Ludens. A Study of the Play-Element in Culture, London, Boston and Henley: Routledge & Kegan.
• John R. (2004). Problem uznania w procesie kształtowania współczesnej tożsamości, „Dialogi Polityczne. Polityka – Filozofia – Społeczeństwo – Prawo: Polityczność nad Sekwaną”, nr 3-4, s. 193-197.
• Jung C. G. (2010). Four Archetypes. From Vol. 9, Part 1 of the Collected Works of C. G. Jung, Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Le Goff J. (2015). Historia i pamięć, tłum. A. Gronowska, J. Stryjczyk, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Milerski B. (2016). Pamięć jako element kształcenia humanistycznego, [w:] J. Cukras--Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Milerski B., Śliwerski B. (red). (2000). Leksykon PWN. Pedagogika, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Młynarska-Sobaczewska A. (2009). Dobro wspólne jako kategoria normatywna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Juridica”, Vol. 69, s. 61-72.
• Nikitorowicz J. (2016). Wartość dziedzictwa kulturowego w procesie ustawicznego kształtowania się tożsamości, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Piechowiak M. (2003). Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, „Kwartalnik Filozoficzny”, T. XXXI, Z. 2, s. 5-35.
• Propp W. (2000). Nie tylko bajka, tłum. D. Ulicka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ricoeur P. (2008a). Czas i opowieść. Tom 1. Intryga i historyczna opowieść, tłum. M. Frankiewicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ricoeur P. (2008b). Czas i opowieść. Tom 2. Konfiguracja w opowieści fikcyjnej, tłum. J. Jakubowski, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ricoeur P. (2008c). Czas i opowieść. Tom 3. Czas opowiadany, tłum. U. Zbrzeźniak, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ricoeur P. (2006). Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański, Kraków: Universitas.
• Sacks J. (2019). Polityka pamięci [komentarz do parszy Ekew], <https://chidusz.com/komentarze-biblia-tora-talmud-stary-testament-rabin-jonathan-sacks-parsza-parasza--paraszat-eikev-ekew-zydzi-judaizm-kazanie-5779-szabat-pamiec-solidarnosc-cywili-zacja/> (dostęp: 29.03.2020).
• Sławiński J. (red). (1989). Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Suchocka A., Królikowska I. (2014). Kreowanie tożsamości kulturowej jako wyzwanie XXI wieku, „Colloquium. Kwartalnik”, Nr 4, s. 73-88.
• Surma B. (2016). Pamięć i narracja w kształtowaniu tożsamości kulturowej w pedagogice Marii Montessori, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Zych P., Vargas W. (2018). Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach, Olszanica: Bosz.
• Yerushalmi Y.H. (1999). Zakhor, Jewish History and Jewish Memory, Seattle: University of Washington Press.
• https://teatranimacji.pl/edukacja-nauczyciele/ (dostęp: 15.02.2020). https://teatranimacji.pl/spektakl/opowiesci-z-niep/ (dostęp: 06.02.2020).

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2020.1556.07