Innowacyjność współczesnych teorii demokracji w perspektywie historycznej

• Authors: Iwona Barwicka-Tylek

Title variants

EN

Innovativeness of contemporary democratic theory in a historical perspective

Abstracts

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to introduce a metatheoretical framework that allows to discuss contemporary theories of democracy and identify the limitations of democratic innovation. THE RESEARCH PROBLEM AND SCIENTIFIC METHODS: The main research problem is the identification of the intellectual source of the so-called “paradox of democracy” (Ch. Mouffe) related to the inconsistency of the “liberal” (represented by B. Constant) and the “democratic” (Rousseau) approach to values such as freedom and equality. It is suggested that this source is the private-public division exposed by T. Hobbes and radicalized in many ways later on. The tool of analysis is the three-level model of the political system as described by C. Offe. RESEARCH RESULTS: The analysis leads to the conclusion that contemporary democratic innovations can be placed between the extremes determined by procedural democracy on the one hand and illiberal democracy on the other. That is, however, what puts their innovative character into question. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The main part of the article is historical and philosophical analysis. The limitations of the modern political language in respect to the notion of democracy are presented. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The article advocates understanding democracy as the limit of the European political experience.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest zaproponowanie schematu metateoretycznego, pozwalającego uporządkować współczesne teorie demokracji i wskazać na ich wewnętrzne ograniczenia związane z przejęciem Hobbesowskiej matrycy pojęć. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem głównym jest identyfikacja intelektualnego źródła, które wpłynęło na opisywany m.in. przez Ch. Mouffe „paradoks demokracji” powiązany z niespójnością „liberalnego” (patronuje mu w artykule B. Constant) i „demokratycznego” (Rousseau) stosunku do wartości, takich jak wolność i równość. Przyjęta hipoteza głosi, że źródłem tym jest dokonany przez T. Hobbesa i zradykalizowany na wiele sposobów podział prywatne–publiczne. Narzędziem analizy jest propozycja rozumienia systemu politycznego autorstwa D. Eastona w wersji przypomnianej przez C. Offe. PROCES WYWODU: Zasadnicza część argumentacji ma charakter historyczno-filozoficzny. Przedstawia ona wpływ dominującego w nowożytności języka politycznego na rozumienie demokracji. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Badania prowadzą do wniosku, że współczesne teorie i innowacje demokratyczne umieścić można pomiędzy skrajnościami wyznaczonymi przez tzw. proceduralne ujęcie demokracji z jednej, a demokrację nieliberalną z drugiej strony. To jednak sprawia, że ich rzeczywista „innowacyjność” jest mocno ograniczona. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W konkluzji autor artykułu wskazuje możliwość postrzegania demokracji jako granicy europejskiego doświadczenia politycznego.

Keywords

PL

teorie demokracji; liberalizm; wolność i równość; Tomasz Hobbes

EN

democratic theory; liberalism; freedom and equality; Thomas; Hobbes

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2022
• Volume: 13
• Issue: 44
• Pages: 71-84

Dates

published

2022

Contributors

author

Iwona Barwicka-Tylek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000000344829243

References

• Constant, B. (1992). O wolności starożytnych i nowożytnych. Arka, 42 (6), 73–85.
• Crick, B. (2004). W obronie polityki. Warszawa: PWN.
• Elliot, J.E. (1994). Joseph A. Schumpeter and The Theory of Democ-racy. Review of Social Economy, 52/4, 280–300.
• Garver, E. (2014). Aristotle’s Politics. Living Well and Living Together. Chicago: Chicago University Press.
• Hansen, M.H. (1998). Polis and City-State An Ancient Concept and its Modern Equivalent. Copenhagen: Munksgaard.
• Hobbes, T. (2009). Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa ko-ścielnego i świeckiego. Warszawa: Aletheia.
• Krzynówek-Arndt, A. (2016). Suwerenność i zwierzchnictwo ludo-we: egzystencja prywatna i egzystencja polityczna. Horyzonty Polityki, 7(18), 53–71.
• Letwin, S.R. (2005). On the History of the Idea of Law. Cambridge: Cambridge University Press.
• Locke, J. (1992). Dwa traktaty o rządzie. Warszawa: PWN.
• Mouffe, Ch. (2005). Paradoks demokracji. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DWSE.
• Offe, C. (1997). Varieties of Transition: The East European and East German Experience. Cambridge (Mass.): MIT Press.
• Olender, K. (2021). Globalne procesy erozji demokracji w perspektywie czynników politycznych, społecznych i medialnych. Horyzonty Polityki, 12 (39), 89 104.
• Rassekh, F. (2017): Four Central Theories of the Market Economy. Lon-don-New York: Routledge.
• Ribeiro, G. de Almeida (2019). The Decline of Private Law. A Philosophical History of Liberal Legalism. Oxford: Hart Publis-hing.
• Rousseau, J.-J. (1948). Umowa społeczna czyli zasady prawa polityczne-go. Łódź: Księgarnia Wydawnictw Prawniczych i Naukowych.
• Rousseau, J.-J. (1956). Trzy rozprawy z filozofii społecznej. Warszawa: PWN.
• Rousseau, J.-J. (1967). Przechadzki samotnego marzyciela. Warszawa: Czytelnik.
• Rousseau, J.-J. (2001). Szkic o pochodzeniu języków. Kraków: Aureus.
• Saward, M. (2000). Democratic Innovation. W M. Saward (Red.), Democratic Innovation: Deliberation, representation and association (s. 3–13). London–New York: Routledge.
• Saward, M. (2021). Democratic Design. Oxford: Oxford University Press.
• Schmitt, C. (2000). Pojęcie polityczności. Idem, Teologia polityczna i inne pisma (s. 191–250). Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Ba-torego.
• Starobinski, J. (2000). Jean-Jacques Rousseau – przejrzystość i przeszkoda. Warszawa: Wydwanictwo KR.
• Sulikowski, A. (2017). Konstytucjonalizm wobec „zemsty postmo-dernizmu”. Acta Universitatis Wratislaviensis, 3791, Przegląd Prawa i Administracji, CX, 95–106. DOI: 10.19195/0137-1134.110.
• Swanson, J. A. (2019). The Public and the Private in Aristotle’s Political Philosophy. Ithaca, New York: Cornell University Press.
• Taylor, Ch. (2010). Nowoczesne imaginaria społeczne. Kraków: Znak.
• Tocqueville, A. de (1996a). O demokracji w Ameryce: T. 1. Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Tocqueville, A. de (1996b). O demokracji w Ameryce: T. 2. Kraków: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Weber, M. (1998). Polityka jako zawód i powołanie. Kra-ków–Warszawa: Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Zmierczak, M. (2019). Demokracja a liberalizm – uwagi z perspektywy XXI w. Annales Universitatis Mariae Cu-rie-Skłodowska, LXVI (1), 465–474.

Identifiers

DOI

10.35765/hp.2294

Biblioteka Nauki

2231690