Utwory literackie w lwowskim „Wieku Młodym” (1893–1904)

• Authors: Piotr Borek , Michał Rogoż

Title variants

EN

Literary Works in the Lviv Wiek Młody (1893–1904)

Abstracts

EN

A quantitative and qualitative analysis was conducted on literary works published in Wiek Młody [The Young Age], a Lviv magazine for children and youth at the turn of the 20th century. It was determined that around 180 active authors hailed not only from Galicia, but also from other partitions or were in exile. The published literature was characterized by a wide variety of genres (novels, short stories, poems, dramatic works). Wiek Młody had a patriotic character. Predominating themes within it were upbringing and history, often regarding current events. The magazine executed the functions of literary initiation, educational and pedagogic function, providing young readers with diverse literary expressions in the positivist convention.

PL

Przeprowadzono analizę ilościową i jakościową utworów literackich publikowanych w „Wieku Młodym” – lwowskim piśmie dla dzieci i młodzieży z przełomu XIX i XX w. Ustalono, że około 180 czynnych autorów pochodziło nie tylko z Galicji, ale także z innych zaborów lub przebywało na emigracji. Publikowana literatura cechowała się dużym zróżnicowaniem gatunkowym (powieści, opowiadania, wiersze, utwory dramatyczne). „Wiek Młody” miał wymowę patriotyczną. Dominowały w nim tematy wychowawcze i historyczne, często nawiązujące do aktualnych wydarzeń. Czasopismo realizowało funkcje inicjacji literackiej, edukacyjną i wychowawczą, dostarczając młodym czytelnikom różnorodnych wypowiedzi literackich w konwencji pozytywistycznej.

Keywords

PL

„Wiek Młody”; czasopismo; dzieci; literatura; autorzy; tematyka

EN

Wiek Młody magazine; children; literature; authors; matters

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Perspektywy Kultury
• Year: 2023
• Volume: 44
• Issue: 1
• Pages: 353-370

Dates

published

2024

Contributors

author

Piotr Borek

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000330317722

author

Michał Rogoż

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000280410610

References

• Adamczewski J., (1996), Mała encyklopedia Krakowa, Kraków, Wanda.
• Boczar E., (2018) Polskie książki dla dzieci i młodzieży wydawane w Galicji Wschodniej w XIX w., Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia nr 16, 3-22. DOI. 10.24917.
• Friedrich A., (2019), „Nie tędy droga Szanowny Panie!”. Kwestia kobieca i krytyka emancypacji na łamach „Roli” Jana Jeleńskiego, repozytorium Uniwersytetu Gdańskiego. Pozyskano z: uwb.edu.pl (dostęp 23.05.2023).
• Gajkowska C., (1989), Rudnicka z Mrozowickich Zofia, [w:] Polski słownik biograficzny, tom XXXII, s. 612 Hutnikiewicz A., (2012), Młoda Polska. Warszawa: PWN.
• Jarowiecki J., (2008), Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku. Kraków-Wrocław: Księgarnia Akademicka, Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja”.
• Kapusta M., Małopolscy bohaterowie niepodległości. Olga Małkowska (1888-1979) – skauting plus niepodległość. Pozyskano z: https://krakow.ipn.gov.pl, (dostep: 30.05.2023).
• Kołodziejska-Smagała Z., (2022), Polish-Jewish female writers and the women’s emancipation movements in the late nineteenth and early twentieth centuries, Aspasia, nr 16, 110-129.
• Kowalczyk J., Czyżów Szlachecki. Pozyskano z: http://powstanie1863 .zsi.kielce.pl/index.php?id=c13 (dostęp: 22.05.2023).
• Kozicka D., (2003), Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży. Kraków: Universitas.
• Kuliczkowska K., Tylicka B. (red.), (1979), Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Łoch E. (red.), (2011), Orient w literaturze i kulturze modernizmu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Markiewicz H., (1999), Pozytywizm. Warszawa: PWN.
• Mikinka A. E. (2020), Jadwiga Chrząszczewska (1853-1935). Wybrane wątki z życia i twórczości, Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Łódź, nr 55, 131-146.
• Moraczewska B. (2015), Prekursorka instytucjonalnego wychowania małych dzieci w Polsce Maria Weryho Radziwiłłowiczowa (1858-1944), Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, nr 12, 215-231.
• Myrdzik B., Morawska I., Latoch-Zielińska M., (2016), Przestrzenie rzeczywiste i wyobrażone. Metodyczny wielogłos o różnych przestrzeniach, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Płońska K., (2020), Pseudonim a autor. Metody ustalania autorstwa niepodpisanych lub sygnowanych pseudonimem utworów literackich, Tekstura. Rocznik Filozoficzno-Kulturoznawczy, nr 9, 9-24. DOI. 10.12775/30752.
• Rogoż M., Kolasa M., (2017), Itineraria i gawędy podróżnicze w lwowskim „Wieku Młodym” (1893-1904), Rocznik Historii Prasy Polskiej, nr 20 (2), 61-72.
• Socha I., (1990), Czasopisma dla młodzieży – literatura piękna – wychowanie literackie (1918-1939), Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1179, s. 171.
• Suchy J., (2018), Kształtowanie się zasad ochrony praw autorskich na gruncie Konwencji Berneńskiej, Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, nr 19 (2), 99-109.
• Szczuka E., (2013), Waleria Marrene-Morżkowska – literatka i feministka, Nowy Wyszkowiak, nr 41, 8-9.
• Urbański P. (red.), (2010), Etos humanistyczny, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Walasek S., (2013), Rodzina i jej obowiązki wobec najmłodszych na łamach prasy przełomu XIX i XX wieku, [w:] Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą XIX i początków XX wieku, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wierzbicki A., Historiografia polska doby romantyzmu, Warszawa: Monografie FNP.
• Woźniakowski K., (2019), Warszawski „Przyjaciel Dzieci” pod redakcją Jana Skiwskiego (lipiec 1892 – marzec 1911). Część 1: Charakterystyka ogólna, teksty literackie. Rocznik Historii Prasy Polskiej, nr 22 (4), 45-77. DOI: 10.24425.
• Zięba N., Miejskie Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim. Pozyskano z: https://www.facebook.com/140717669314091/posts/3233851373334023/, (dostęp 22.05.2023).
• Zyga A., (1983), Krakowskie czasopisma literackie drugiej połowy XIX wieku (1860-1895). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Identifiers

DOI

10.35765/pk.2024.4401.24

Biblioteka Nauki

37517814