Primum post matricem… Gotycka architektura kolegiaty Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu

• Authors: Adam Kossakowski

Title variants

EN

Primum post matricem... Gothic Architecture of the Collegiate Church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz

Abstracts

EN

The medieval architecture of the second most eminent church in the diocese of Cracow, the collegiate church of the Blessed Virgin Mary in Sandomierz, which owes its Gothic appearance to the foundation of King Casimir the Great, has not yet been satisfactorily studied. The article attempts to present its architecture in relation to 14th-century structures of Central and Eastern Europe. Recent conservation work makes it possible to revise the earlier theories about the stages of the churchs construction. There are many indications that the construction of the hall nave started as early as ca. 1350, founded by King Casimir the Great, and was completed around 1370. This was followed by the upwards extension and vaulting of the rectangular choir, constructed in the second half of the 13th century. The church was consecrated in 1382 by the Bishop of Cracow, Jan of Radliczyce. In the following years, the east wall of the chancel was demolished and replaced with a polygonal apse. Each aisle of the building was originally covered by a separate gabled roof. The closest relative to the collegiate church is the hall nave of the cathedral in Olomouc and the rosette of the western façade is modelled on the window tracery from the transept of the Cistercian church in Zlatá Koruna.

PL

Średniowieczna architektura kolegiaty w Sandomierzu, drugiej pod względem godności świątyni diecezji krakowskiej, nie została jak dotąd satysfakcjonująco opracowana. Artykuł stanowi więc próbę nowego przedstawienia architektury kościoła w genetycznym kontekście czternastowiecznego budownictwa Europy Środkowo-Wschodniej. Przeprowadzone ostatnio prace konserwatorskie pozwalają na zrewidowanie istniejących teorii dotyczących etapów powstawania świątyni. Wiele wskazuje na to, że już około 1350 r., z fundacji Kazimierza Wielkiego, rozpoczęto wznoszenie halowego korpusu, który ukończono około roku 1370. Następnie przystąpiono do nadbudowy i przesklepienia prostokątnego chóru z 2. połowy XIII w., a konsekracji świątyni dokonał w 1382 r. biskup krakowski Jan z Radliczyc. W kolejnych latach rozebrano wschodnią ścianę prezbiterium, zastępując ją poligonalną apsydą. Każda z naw kościoła była oryginalnie nakryta osobnym dachem dwuspadowym. Najbliżej spokrewniony z kolegiatą jest halowy korpus katedry w Ołomuńcu, a wzór dla rozety z fasady zachodniej stanowi maswerk z transeptu kościoła Cystersów w Zlatej Korunie.

Keywords

EN

Sandomierz; collegiate church of the Blessed Virgin Mary; hall church; Gothic architecture; Gothic; 14th century; Middle Ages

PL

Sandomierz; kolegiata Najświętszej Marii Panny; kościół halowy; architektura gotycka; gotyk; XIV wiek; średniowiecze

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2022
• Volume: 84
• Issue: 4
• Pages: 715-763

Dates

published

2022

Contributors

author

Adam Kossakowski

• Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/0000000152137824

References

• Adamski, Jakub. “Biskupi Nanker i Jan Grot a architektoniczna awangarda około roku 1300. Uwagi o chronologii i stylu gotyckiego chóru katedry krakowskiej.” W Działalność fundacyjna biskupów krakowskich, redakcja Marek Walczak, t. 1, 69–83. Kraków: Societas Vistulana, 2016.
• Adamski, Jakub. Gotycka architektura sakralna na Śląsku w latach 1200–1420. Główne kierunki rozwoju. Kraków: Societas Vistulana, 2017.
• Adamski, Jakub. “O znaczeniu czesko-austriackiego kręgu artystycznego dla architektury państwa zakonnego w Prusach w XIV wieku: studium o trzech motywach.” W Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, redakcja Monika Jakubek-Raczkowska i Juliusz Raczkowski, 455–476. Toruń: Wydział Sztuk Pięknych UMK; Warszawa: SHS, 2018.
• Adamski, Jakub. Sklepienia pseudopoligonalne w architekturze gotyckiej. Studium z dziejów architektonicznego iluzjonizmu. Kraków: Societas Vistulana, 2013.
• Adamski, Jakub. “Sklepienie sieciowe w chórze kościoła Dominikanów w Krakowie i jego miejsce w późnogotyckiej architekturze Małopolski.” W Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, redakcja Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, 395–414. Kraków: Esprit, 2013.
• Architecture of the Gothic, redakcja Klára Benešovská et al. Praha: Prague Castle Administration, DaDa, 2001.
• Arszyński, Marian. Organizacja i technika średniowiecznego budownictwa ceglanego w Prusach w kontekście europejskim. Malbork: Muzeum Zamkowe, 2016.
• Benešovská, Klára. “Hlava druhá. 1310–1420.” W Velké dějiny zemí koruny české. Tematická řada. Architektura, redakcja Peter Kratochvíl, 105–216. Praha–Litomyšl: Paseka, 2009.
• Brucher, Günther. Gotische Baukunst in Österreich. Salzburg: Residenz Verlag, 1990.
• Buchinger, Günther, i Doris Schön. “'... jene, die ihre hände hilfreich zum bau erheben... ': Zur zeitlichen Konkordanz von Weihe und Bauvollendung am Beispiel der Wiener Augustinerkirche und Georgskapelle.” Journal of the International Association of Research Institutes in the History of Art 20 (2011): 113–152. https://doi.org/10.11588/riha.2011.0.69099.
• Bureš, Jaroslav. “Postup stavby minoritského kostela v Levoči.” Ars 1, nr 2 (1967): 152–158.
• Chrzanowski, Tadeusz. Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
• Crossley, Paul. Gothic Architecture in the Reign of Kasimir the Great. Church Architecture in Lesser Poland, 1320–1380. Kraków: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, 1985.
• Czyżewski, Krzysztof, i Marek Walczak. “Ślepe maswerki w katedrze krakowskiej.” Studia Waweliana 4 (1995): 13–36.
• Dmochowski, Zbigniew. Dzieła architektury w Polsce. Londyn: The Polish Research Centre, 1956.
• Domasłowski, Jerzy, i Jarosław Jarzewicz. Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1998.
• Donin, Richard Kurt. Die Bettelordenskirchen in Österreich. Zur Entwicklungsgeschichte der österreichischen Gotik. Baden bei Wien: Rudolf M. Rohrer, 1935.
• Eliáš, Jan O. “Minoritský klášter v Brně (Stavebně historický průzkum).” Archaeologia historica 11 (1986): 313–319.
• Emmens, Karel. “The Utrecht Parishes and their Churches.” W Utrecht: Britain and the Continent. Archaeology, art and architecture, redakcja Elisabeth de Bièvre, 112–122. London: British Archaeological Association, 1996.
• Frankl, Paul. Gothic Architecture. Revised by Paul Crossley. New Haven-London: Yale University Press, 2000.
• Frycz, Jerzy. Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795–1918. Warszawa: PWN, 1975.
• Gadomski, Jerzy. “Rzeźba architektoniczna w Małopolsce 1250–1400.” Rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, 1969.
• Gerevich, László. The art of Buda and Pest in the Middle Ages. Budapest: Akadémiai Kiadó, 1971.
• Giergiel, Tomisław, i Jan Ptak. “Fryz heraldyczny odkryty w katedrze sandomierskiej.” Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego 10, nr 21 (2011): 3–38.
• Giergiel, Tomisław, i Jan Ptak. “Heraldyczna interpretacja genezy i funkcji malowideł bizantyńsko-ruskich w prezbiterium kolegiaty sandomierskiej.” Studia i Materiały Lubelskie 19 (2017): 90–113.
• Giergiel, Tomisław, i Urszula Stępień. Bazylika Katedralna pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, 2014.
• Goras, Magdalena. Zaginione gotyckie kościoły Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
• Gotika. Dejiny slovenského výtvarného umenia, redakcja Dušan Buran. Bratislava: Slovenská Národná Galéria, 2003.
• Górski, Edward. Przewodnik po Katedrze Sandomierskiej. Sandomierz: Diecezjalny Zakład Graficzno-Drukarski, 1935.
• Grzybkowski, Andrzej. “Małopolskie kościoły XIV wieku.” Recenzja Gothic Architecture in the Reign of Kasimir the Great: Church Architecture in Lesser Poland, 1320–1380, Paul Crossley. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 31, nr 2 (1986): 201–218.
• Grzybkowski, Andrzej. Gotycka architektura murowana w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
• Jakubek-Raczkowska, Monika, i Juliusz Raczkowski. “Nowe ustalenia w zakresie funkcji i wystroju empory kościoła pofranciszkańskiego w Toruniu.” Zapiski Historyczne 85, nr 1 (2020): 163–185.
• Kaczmarczyk, Zdzisław. Monarchia Kazimierza Wielkiego. Organizacja kościoła, sztuka i nauka. Poznań: Księgarnia Akademicka, 1947.
• Kaczmarek, Romuald. "Znaki kamieniarskie w gotyckiej katedrze wrocławskiej." W Katedra wrocławska na przestrzeni tysiąclecia. Studia z historii architektury i sztuki, redakcja Dariusz Galewski, Romuald Kaczmarek, 91–102. Wrocław: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, SHS Oddział Wrocławski, 2016.
• Kahoun, Karol. “Stavebný vývin stredovekej Levoče.” Ars 16, nr 2 (1982): 6–15.
• “Kalendarz krakowski.” W Monumenta Poloniae Historica, wydał August Bielowski, t. 2, s. 905–941. Lwów: nakładem własnym, 1872.
• Kalinowski, Wojciech et.al. Sandomierz. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1956.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 3: Województwo kieleckie, z. 11: Powiat sandomierski, redakcja Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1962.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 8: Miasto Gdańsk, cz. 1: Główne Miasto, redakcja Barbara Roll, Iwona Strzelecka. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006.
• Kębłowski, Janusz. Polska sztuka gotycka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1983.
• Klein, Bruno. “Internationaler Austausch und beschleunigte Kommunikation. Gotik in Deutschland.” W Geschichte der bildenden Kunst in Deutschland, t. 3: Gotik, redakcja Bruno Klein, 9–33. München: Prestel, 2007.
• Krasnowolski, Bogusław. “Przekształcenia urbanistyczne i architektoniczne Sandomierza do najazdu szwedzkiego w 1655 roku.” W Sandomierz. Miasto fascynującej przeszłości, redakcja Feliks Kiryk, Roman Chyła, 135–161. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2019.
• Krassowski, Witold. Dzieje budownictwa i architektury na ziemiach Polski, t. 2: Budownictwo i architektura w warunkach rozkwitu wielkiej własności ziemskiej (XIII w.–trzecia ćwierć XIV w.). Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1990.
• Kroupa, Pavel. “Klášterní kostel v Sedlci u Kutné Hory v kontextu cisterckého stavitelství (dílčí úvaha k problematice gotické architektury).” Průzkumy památek 9, nr 2 (2002): 51–74.
• Kubínová, Kateřina, i Klára Benešovská. “Počátky kláštera a jeho architektura.” W Slovanský Klášter Karla IV: zbožnost, umění, vzdělanost, redakcja Kateřina Kubínová, 11–25. Praha: Artefactum, 2016.
• Kumor, Bolesław. Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 3. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2000.
• Kuthan, Jirí, i Jan Royt. St. Vitus Cathedral at Prague Castle. Praha: Karolinum Press, 2017.
• Kuthan, Jiří. Česká architektura v době posledních Přemyslovců. Města–hrady–kláštery–kostely. Vimperk: TINA, 1994.
• Lepiarczyk, Józef. “Fazy budowy kościoła Mariackiego w Krakowie (wieki XIII–XV).” Rocznik Krakowski 34 (1957-1959): 180–252.
• Líbal, Dobroslav. Katalog gotické architektury v České republice do husitských válek. Praha: Unicornis, 2001.
• Łoziński, Jerzy Z., i Adam Miłobędzki. Atlas zabytków architektury w Polsce. Warszawa: Polonia, 1967.
• Łoziński, Jerzy Z. Pomniki Sztuki w Polsce, t. 1: Małopolska. Warszawa: Arkady, 1985.
• Makarewicz, Stanisław. “Fundacja i założenia programowe polichromii bizantyńskiej z Bazyliki Katedralnej w Sandomierzu.” Studia Theologica Varsaviensia 13, nr 2 (1975): 117–148.
• Makarewicz, Stanisław. “Artyści i rzemieślnicy sandomierskiej kolegiaty.” W Studia Sandomierskie 2 (1981): 239–264.
• Makarewicz, Stanisław. Bazylika katedralna w Sandomierzu. Przewodnik. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne, 1976.
• Mencl, Václav. “Gotická stavebná kultúra Spiša.” Vlastivedný časopis 17, nr 1 (1968): 3–14.
• Miłobędzki, Adam. “Późnogotyckie typy sakralne w architekturze ziem polskich.” W Późny gotyk. Studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowych. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław 1962, redakcja Jan Białostocki, 83–112. Warszawa: PWN, 1965.
• Miłobędzki, Adam. Zarys dziejów architektury w Polsce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1963.
• Mrozowski, Przemysław. “Polskie tablice erekcyjne z wieków XIV i XV.” Studia źródłoznawcze 32–33 (1990): 77–112.
• Oleś, Andrzej. “Zachodnia fasada katedry w Sandomierzu. Odkrycia konserwatorskie.” Ochrona Zabytków Sztuki 1-4, cz. 1 (1930-1931): 217–219.
• Opačić, Zoë. “Bohemia after 1300: Reduktionsgotik, the Hall Church, and the Creation of a New Style.” W The year 1300 and the creation of a new European architecture, redakcja Alexandra Gajewski, Zoë Opačić, 163–175. Turnhout: Brepols, 2007.
• Pajor, Piotr. “Co wiemy o pierwszym gotyckim kościele Mariackim? Rekonstrukcja, fazy budowy, styl.” W Jako serce pośrodku ciała: kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie, redakcja Marek Walczak, Agata Wolska, 115–126. Kraków: Societas Vistulana, 2021.
• Pajor, Piotr. O budowaniu królestwa. Książęce i królewskie fundacje architektoniczne w Małopolsce jako środek reprezentacji władzy 1243–1370. Kraków: Societas Vistulana, 2020.
• Pietraszewski, Józef. Ilustrowany przewodnik po Sandomierzu. Sandomierz: Nakładem sandomierskiego oddziału P.T.K., 1930.
• Pietrusiński, Jerzy. “Sztuka średniowieczna w Sandomierzu XII–XV wieku.” W Dzieje Sandomierza, t. 1: Średniowiecze, redakcja Stanisław Trawkowski, 137–167. Warszawa: Polskie Towarzystwo Historyczne, 1993.
• Polanowski, Leszek. “Kolegiata sandomierska. Kilka uwag na temat jej architektury i wystroju w okresie średniowiecza.” Zeszyty Sandomierskie 32 (2011): 11–19.
• Pomfyová, Bibiana. “Sakrálna architektúra a sochárstvo. Vrcholnegotická architektúra na Spiši.” W Gotika. Dejiny slovenského výtvarného umenia, redakcja Dušan Buran, 97–109. Bratislava: Slovenská Národná Galéria, 2003.
• Prix, Dalibor. “Hlava první. 796–1310.” W Velké dějiny zemí koruny české. Tematická řada. Architektura, redakcja Peter Kratochvíl, 7–104. Praha–Litomyšl: Paseka, 2009.
• Raczkowski, Juliusz. “Nowatorstwo kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu w pierwszej połowie XIV wieku na tle architektury franciszkanów prowincji saskiej.” W Novitas versus auctoritas w sztuce średniowiecznej. Studia dedykowane Profesorowi Piotrowi Skubiszewskiemu w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin, redakcja Jakub Adamski, Juliusz Raczkowski, 73–96. Toruń, Warszawa: SHS, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2022.
• Richter, Václav. Raněstředověká Olomouc. Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1959.
• Rokoszny, Józef. “Przed restauracją Katedry sandomierskiej.” Kronika Diecezji Sandomierskiej 5, nr 9 (1912): 305–310.
• Rokoszny, Józef. Przewodnik po Sandomierzu. Sandomierz: Druk Synów St. Niemiry, 1909.
• Różycka-Bryzek, Anna. “Cykl maryjny we freskach 'graeco opere' fundacji Władysława Jagiełły w katedrze sandomierskiej.” Modus. Prace z historii sztuki 7 (2006): 33–52.
• Schwarz, Mario. Die Baukunst des 13. Jahrhunderts in Österreich. Wien-Köln-Weimar: Böhlau Verlag, 2013.
• Skibiński, Szczęsny. “Architektura.” W Sztuka polska, t. 2: Gotyk, redakcja Szczęsny Skibiński, Katarzyna Zalewska-Lorkiewicz, 17–279. Warszawa: Arkady, 2010.
• Smorąg-Różycka, Małgorzata. “Bizantyńskie freski w sandomierskiej katedrze: królewski dar na chwałę Bożą czy odblask idei unii horodelskiej?” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 141, nr 2 (2014): 235–255.
• Smorąg-Różycka, Małgorzata. “Bizantyńskie malowidła w prezbiterium katedry pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu – odkrycia niespodziewane i doniosłe.” Modus. Prace z historii sztuki 12-13 (2013): 53–71.
• Szczur, Stanisław. “W sprawie sukcesji andegaweńskiej w Polsce.” Roczniki Historyczne 75 (2009): 61–104.
• Szydłowski, Tadeusz. Pomniki architektury epoki piastowskiej w województwach krakowskim i kieleckim. Kraków: Gebethner i Wolff, 1928.
• Szydłowski, Tadeusz. Ruiny Polski. Opis szkód wyrządzonych przez wojnę w dziedzinie zabytków sztuki na ziemiach Małopolski i Rusi Czerwonej. Kraków: [s. n.], 1919.
• Szyma, Marcin. Kościół i klasztor Dominikanów w Krakowie. Architektura zespołu klasztornego do lat dwudziestych XIV wieku. Kraków: Universitas, 2004.
• Tuszyńska-Szczepaniak, Olga. “Nowa perspektywa w badaniach architektury i rzeźby kolegiaty w Sandomierzu.” W Między architekturą nowoczesną a tradycją [...] między konstrukcją a formą. Prace naukowe dedykowane Profesorowi Krzysztofowi Stefańskiemu, redakcja Piotr Gryglewski, Tadeusz Bernatowicz, Daria Rutkowska-Siuda, 316–333. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
• Tuszyńska-Szczepaniak, Olga. “Architektura i rzeźba kolegiaty w Sandomierzu.” Rozprawa doktorska, Uniwersytet Łódzki, Instytut Sztuki PAN, 2021.
• Walczak, Marek. “Działalność fundacyjna biskupa krakowskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego.” Folia Historiae Artium 28 (1992): 57–73.
• Walczak, Marek. “O nekropoliach rodów rycerskich w kościołach Sandomierza.” W Katedra, ratusz, dwór. Wielkie miasta a władza świecka i kościelna w kulturze średniowiecznej Europy. Materiały XXXIII Seminarium Mediewistycznego im. Alicji Karłowskiej-Kamzowej, 29 listopada – 1 grudnia 2012 w Poznaniu, redakcja Jacek Kowalski, Tomasz Ratajczak, 293–315. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2014.
• Walczak, Marek. “On the Necropolises of Chivalric Clans at Sandomierz. Remarks on the Popularity of Memorial Inscriptions in Fourteenth-Century Mural Painting in Central Europe.” Epigraphica et Sepulcralia 5 (2014): 253–277.
• Walczak, Marek. “Z najnowszych odkryć gotyckiego malarstwa ściennego (prezbiterium katedry w Sandomierzu i kościół parafialny w Lubecku).” W Imagines pictae: studia nad gotyckim malarstwem w Polsce, redakcja Wojciech Walanus, Marek Walczak, 187–207. Kraków: Societas Vistulana, 2016.
• Walczak, Marek. Kościoły gotyckie w Polsce. Kraków: Wydawnictwo M, 2015.
• Walczak, Marek. Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego. Kraków: Universitas, 2006.
• Warszycki, Andrzej. “Katedra w Sandomierzu.” Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego 7 (1970): 99–110.
• Węcławowicz, Tomasz. “Fazy budowy kościoła Mariackiego. Modele rekonstrukcyjne dla Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.” Krzysztofory 28, nr 2 (2010): 65–76.
• Węcławowicz, Tomasz. “Małopolska i Ziemie Ruskie Korony.” W Architektura gotycka w Polsce, redakcja Teresa Mroczko, Marian Arszyński, t. 1, 61–81. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1995.
• Wiśniewski, Jan. Dekanat sandomierski. Radom: Druk i Lit. "Jan Kanty Trzebiński”, 1915.
• Wiśniewski, Jan. Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 roku tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r. Radom: S. Nowakowski, 1926.
• Witkowska, Aleksandra. Titulus Ecclesiae. Wezwania współczesnych kościołów katedralnych w Polsce. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1999.
• Wódz, Bożena Ewa. Sendomiria: Sandomierz w nowożytnym dziele "Civitates orbis terrarum.” Sandomierz: Muzeum Okręgowe, 2019.
• Wójcik, Walenty. “Rękopisy biblioteki kapitulnej w Sandomierzu.” Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 36 (1978): 79–103.
• Wyrobisz, Andrzej. Budownictwo murowane w Małopolsce w XIV i XV wieku. Wrocław-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PAN, 1963.
• Wyrozumski, Jerzy. “Kościół kolegiacki Najświętszej Panny Marii w Sandomierzu fundacji Kazimierza Wielkiego.” Zeszyty Sandomierskie 18, nr 32 (2011): 2–6.
• Zachwatowicz, Jan. “Architektura.” W Historia sztuki polskiej, t. 1: Sztuka średniowieczna, redakcja Tadeusz Dobrowolski, Władysław Tatarkiewicz, 215–282. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1962.
• Žáry, Juraj. Dvojloďové kostoly na Spiši. Bratislava: Tatran, 1986.
• Zub, Jerzy. Sandomierz. Katedra. Tarnobrzeg: Wydawnictwo “ABC”, 2005.

Identifiers

DOI

10.36744/bhs.1253

Biblioteka Nauki

15597783