Morfologia „rytmów polskich” w „Mazowszu Polnym” Oskara Kolberga w świetle badań z zastosowaniem Music Information Retrieval

• Authors: Ewa Dahlig-Turek

Title variants

EN

The Morphology of 'Polish Rhythms' in Oskar Kolberg’s 'Mazowsze Polne', in the Light of Research Using Music Information Retrieval

Abstracts

EN

The aim of this paper is to present the results of research into ‘Polish rhythms’, that is, triple-time ‘descending’ rhythms, in traditional music from volumes 24 and 25 (Mazowsze Polne [‘Field’ Mazovia]) of Oskar Kolberg’s Dzieła Wszystkie (Complete works). Research into part of that material, confined to mazurka rhythms, with up to four or five syllables per measure, was carried out in 1959–60 by Jan Stęszewski (cf. ‘Morfologia rytmów mazurkowych na Mazowszu Polnym. Studium analityczne’ [The morphology of mazurka rhythms in ‘field’ Mazovia: an analytic study], part I Muzyka 4/4 (1959), pp. 147–159; part II Muzyka 5/2 (1960), pp. 29–53). That excellent study, based on analysis of song material, presents a comprehensive overview of mazurka rhythms in relation to the texts’ metrical structure. However, the limitations of manual data processing meant that the research was only applicable to that particular set of data; a different subject would require preparing the material from scratch. Modern methods of analysing and processing collections using digital technology (Music Information Retrieval) open up broad perspectives for working on large repositories of material. Hence the second aim of this paper is to give representative examples of the use of the WebEsAC application, designed for working with the EsAC (Essener Assoziativ Code) in which all the works contained in Kolberg’s regional monographs have been transcribed (a project financed by the grant ‘Preparing music records from Oskar Kolberg’s Collected Works in Music Information Retrieval mode and making them available for scientific research’, no. 0238/NPRH4/H1a/83/2015). WebEsAC-based statistics of ‘Polish rhythms’ in Kolberg’s Mazowsze Polne complement the picture of triple-time rhythms in that region presented by Jan Stęszewski, and at the same time foreshadow future research, which, if applied to Kolberg’s entire collection, will make it possible to map the rhythmic properties of Polish musical folklore. Thanks to the possibility of filtering and searching through the musical material, the WebEsAC app may prove to be a valuable tool not only for ethnomusicologists, but also for music historians studying references to traditional music in the output of selected composers.

PL

Celem opracowania jest przedstawienie wyników badań nad „rytmami polskimi, tj. trójmiarowymi rytmami descendentalnymi w zapisach muzycznych z tomów Mazowsze Polne Oskara Kolberga (Dzieła Wszystkie 24 i 25). Badania nad tym materiałem, ograniczone do rytmów mazurkowych, tj. o zagęszczeniu rytmu do 4 (maksymalnie 5) sylab w takcie, przeprowadził w latach 1959–1960 Jan Stęszewski („Morfologia rytmów mazurkowych na Mazowszu Polnym. Studium analityczne”, cz. I Muzyka 4 (1959) nr 4, s. 147–159; cz. II Muzyka 5 (1960) nr 2, s. 29–53). To znakomite studium, oparte na analizie materiału pieśniowego, wszechstronnie ukazuje rytmikę mazurkową w powiązaniu ze strukturą wersyfikacyjną tekstu. Z uwagi na ograniczone możliwości ręcznego przetwarzania danych, badanie miało charakter jednostkowy: podjęcie innego zagadnienia wymagałoby ponownego przygotowania materiału. Dostępne współcześnie metody opracowywania i przetwarzania zbiorów z zastosowaniem technologii informatycznych (Music Information Retrieval) otwierają szerokie perspektywy pracy na wielkich repozytoriach. Dlatego też drugim celem artykułu jest ukazanie przykładowych zastosowań aplikacji WebEsAC, przeznaczonej do pracy z kodem EsAC (Essener Assoziativ Code), w którym zapisane zostały wszystkie utwory zawarte w monografiach regionalnych Kolberga (grant ,,Opracowanie zapisów muzycznych z Dzieł Wszystkich Oskara Kolberga w trybie Music Information Retrieval i ich udostępnienie do badań naukowych” nr 0238/NPRH4/H1a/83/2015). Przeprowadzone z wykorzystaniem tej aplikacji obliczenia statystyczne morfologii „rytmów polskich” w tomach Mazowsze Polne Kolberga dopełniają obraz rytmiki trójmiarowej w tym regionie przedstawiony przez Jana Stęszewskiego, a zarazem są zapowiedzią dalszych badań, które - jeśli zrealizować je na całym zbiorze Kolberga – umożliwią „mapowanie” właściwości rytmicznych polskiego folkloru muzycznego. Dzięki możliwościom filtrowania i przeszukiwania materiału muzycznego, aplikacja WebEsAC może stać się wartościowym narzędziem nie tylko dla etnomuzykologów, ale także dla historyków muzyki badających nawiązania do muzyki tradycyjnej w twórczości wybranych kompozytorów.

Keywords

PL

Oskar Kolberg; rytmy mazurkowe; polskie rytmy; komputerowa analiza rytmu; Music Information Retrieval

EN

Oskar Kolberg; mazurka rhythms; Polish rhythms; digital rhythm analysis; Music Information Retrieval

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 4
• Pages: 37-59

Dates

published

2021

Contributors

author

Ewa Dahlig-Turek

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000000318958594

References

• Bielawski, Ludwik. Rytmika polskich pieśni ludowych. Kraków: PWM, 1970.
• Dahlig, Ewa. „Możliwości muzycznych baz danych w Instytucie Sztuki PAN ”. W: Muzykologia u progu trzeciego tysiąclecia. Teoria i praktyka, red. Ludwik Bielawski, Katarzyna Dadak-Kozicka, Agnieszka Leszczyńska, 243–253. Warszawa: Akademia Muzyczna im. F. Chopina, 2000.
• Dahlig-Turek, Ewa. Rytmy polskie w muzyce XVI–XIX wieku. Studium morfologiczne. Warszawa: Instytut Sztuki PAN , 2006.
• Dahlig-Turek, Ewa. „Music Information Retrieval we współczesnych badaniach nad muzyką ludową”. Muzyka 59, nr 3 (2014): 167–174.
• Kolberg, Oskar. Dzieła Wszystkie. T. 18‒19, Kieleckie. Wrocław–Poznań: PWM, 1963.
• Kolberg, Oskar. Mazowsze. Obraz etnograficzny. T. 1–2, Mazowsze Polne. Kraków: Zapomoga Kasy im. J. Mianowskiego [W.L. Anczyc], 1885–1886.
• Kolberg, Oskar. Dzieła Wszystkie. T. 24–25, Mazowsze. Wrocław–Poznań: PWM, 1963.
• Stęszewski, Jan. „Morfologia rytmów mazurkowych na Mazowszu Polnym. Studium analityczne”. Muzyka 4, nr 4 (1959): 147–159; Muzyka 5, nr 2 (1960): 29–53.

Identifiers

DOI

10.36744/m.1067

Biblioteka Nauki

26047461