Karmelitańskie kapele w Rozdole i Horodyszczu w XVIII wieku

• Authors: Marek Bebak

Title variants

EN

Carmelite Ensembles in Eighteenth-Century Rozdół and Horodyszcze

Abstracts

EN

Library research conducted in the first quarter of 2022 at the Library of the Carmelite Monastery at Piasek in Kraków (within the framework of a project titled ‘Carmelite Musical Culture in the Old Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th–18th Centuries – A Research Reconnaissance’) attracted attention to two previously unresearched historical sources (inventories) which comprise information about the activity of music ensembles at Carmelite churches in Rozdół (now Rozdil) and Horodyszcze (now Horodyshche, both in Ukraine) in the eighteenth century. Previously unknown to scholars, these inventories mention the instruments and music-related sources available to Carmelite musicians in the second half of the eighteenth century. Unfortunately, for the music sources from Rozdół we are only given a list of genres (Masses, litanies, Vespers, symphonies, ‘plancti’, etc.), while from Horodyszcze we have a general remark that ‘music documents of various kinds can be found in a bookcase where the ensemble performs’. We can also learn from these inventories that the ensembles in both places included violins, oboes, trumpets, horns, and keyboard instruments (church organ or positive organ), which made it possible to perform the current repertoire in different genres. The inventories thus contain valuable information about musical life in minor Carmelite centres in the eastern parts of the Old Commonwealth and change our knowledge about Carmelite musical life in that period.

PL

W trakcie kwerendy przeprowadzonej w pierwszym kwartale 2022 roku w Archiwum OO. Karmelitów w Krakowie na Piasku w ramach projektu zatytułowanego „Kultura muzyczna karmelitów w dawnej Rzeczpospolitej (XVII–XVIII w.) – rekonesans badawczy”, zwrócono uwagę na dwa inwentarze – niewykorzystane dotąd źródła historyczne, w których znajdują się informacje na temat działalności kapel muzycznych w kościołach karmelitańskich w Rozdole i Horodyszczu w XVIII wieku. Inwentarze te nie były wcześniej znane badaczom. Odnotowano w nich instrumentarium i muzykalia, jakie mieli do dyspozycji muzycy karmelitańscy w II połowie XVIII wieku. Niestety spis muzykaliów z Rozdołu ogranicza się jedynie do podania gatunków (msze, litanie, nieszpory, symfonie, plankty itd.), natomiast z Horodyszcza przynosi jedynie ogólną informację, że „papiery muzyczne rożne znajdują się w szafie przy kapeli”. Z obu inwentarzy wynika również, że obsada kapel w Rozdole i Horodyszczu obejmowała skrzypce, oboje, trąbki, waltornie, a także instrumenty klawiszowe (organy lub pozytyw). Zespoły te mogły zatem wykonywać bieżący, zróżnicowany gatunkowo repertuar. Inwentarze przynoszą cenne informacje o życiu muzycznym mniejszych ośrodków karmelitańskich, zlokalizowanych na wschodzie dawnej Rzeczpospolitej, i zmieniają naszą wiedzę na temat działalności muzycznej  karmelitów w tym okresie.

Keywords

PL

karmelici; Rozdół; Horodyszcze; kapele muzyczne; XVIII wiek

EN

Carmelites; Rozdół; Horodyszcze; music ensembles; eighteenth century

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2022
• Volume: 67
• Issue: 3
• Pages: 137-150

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Bebak

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000188822858

References

• Bebak, Marek. „Karmelitański inwentarz muzyczny z 1739 roku”. Muzyka 67, nr 1 (2021): 149–167.
• Bebak, Marek. „Muzycy w księdze wpisów do Bractwa Szkaplerza Świętego z Archiwum OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie”. Muzyka 59, nr 4 (2014): 117–123.
• Bieńkowska, Irena. „Listy muzyków Stanisława Mateusza Rzewuskiego (1662–1728) do Giovanniego Antonia Ricieriego”. Polski Rocznik Muzykologiczny 15 (2017): 148–167.
• Boyce, James. Carmelite Liturgy and Spiritual Identity. The Choir Books of Kraków, Turnhout: Brepols Publishers, 2008 (= Medieval Church Studies 16).
• Chrzanowski, Tadeusz, Tadeusz Maciejewski, opr. Graduał karmelitański z 1644 o. Stanisława ze Stolca. Warszawa: Instytut Wydawniczy PA X, 1976.
• Ciesielski, Tomasz. „Stan techniczny i wykorzystanie zabudowań po klasztorach skasowanych w guberni wołyńskiej w latach 1832–1853 w świetle raportu wołyńskiego gubernatora cywilnego z 1861 roku”. Echa Przeszłości 20, nr 2 (2019): 163–176.
• Dacevič, Alicja, Laima Budzinauskienė. „Bialyničių senosios regulos karmelitų vokalinės-instrumentinės kapelos veiklos atspindžiai keliuose XVIII a. 2 pusės-XIX a. 1 pusės rankraštiniuose šaltiniuose”. Menotyra 29, nr 3 (2022): 153–175.
• Godek, Andrzej Edward, Piotr Matoga. „Historia organów w krakowskim kościele pw. św. Tomasza w latach 1621–2017”. Nasza Przeszłość 129 (2018): 293–316.
• Gołos, Jerzy. „Muzykalia biblioteki klasztoru Na Piasku w Krakowie”. Muzyka 11, nr 3–4 (1966): 86–97.
• Gołos, Jerzy. „Muzykalia z biblioteki klasztoru karmelitów w Oborach”. Muzyka 14, nr 2 (1969): 101–102.
• Kolak, Wacław. Katalog Archiwum oo. Karmelitów w Krakowie „Na Piasku”. 1398–1945 (1988). Kraków: Zakon oo. Karmelitów, 1997.
• Krasny, Piotr. „Pałac w Rozdole. Rezydencja «niezwykłego wielkiego Pana»”. Foliae Historiae Artium (Seria Nowa) 4 (1998): 15–33.
• Maciejewski, Tadeusz. „Działalność muzyczna Bractwa Szkaplerznego w kościele oo. Karmelitów Trzewiczkowych w Krakowie na Piasku”. Muzyka 23, nr 2 (1978): 59–71.
• Maciejewski, Tadeusz. „Inwentarz muzykaliów kapeli karmelickiej w Krakowie na Piasku z lat 1665–1684”. Muzyka 21, nr 2 (1976): 77–99.
• Maciejewski, Tadeusz. „Kilka uwag o muzyce i muzykach z klasztoru OO. Karmelitów Trzewiczkowych w Trembowli”. W: Musica Galiciana. Kultura muzyczna Galicji w kontekście stosunków polsko-ukraińskich (od doby piastowsko-książęcej do roku 1945), red. Leszek Mazepa. T. 3, 127–137. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1999.
• Maciejewski, Tadeusz. „Muzycy karmeliccy z lwowskiego Conventus Major”. W: Musica Galiciana. Kultura muzyczna Galicji w kontekście stosunków polsko-ukraińskich (od doby piastowsko-książęcej do roku 1945), red. Leszek Mazepa. T. 5, 23–44. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000.
• Maciejewski, Tadeusz. „O Eliaszu karmelicie, Wawrzyńcu Zadorskim – warszawskim organmistrzu i Gabrielu Seneńskim – trębaczu”. Muzyka 22, nr 3 (1977): 111–115.
• Maciejewski, Tadeusz. „Przyczynek do biografii Andrzeja Wołoszki (ca 1700–1757) i historii kapel karmelickich”. Muzyka 20, nr 2 (1975): 73–81.
• Matoga, Piotr. Organy w Bazylice oo. Karmelitów na Piasku w Krakowie. Lublin: Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia, 2014.
• Ostrowski, Jan K. „Kościół i klasztor karmelitów w Rozdole”. Folia Historiae Artium (Seria Nowa) 4 (1998): 35–48.
• Ostrowski, Jan K. „Kościół p.w. Świętej Trójcy i klasztor oo. Karmelitów Trzewiczkowych w Rozdole”. W: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, red. Jan K. Ostrowski. T. 9, 139–155. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2001.
• Skrabski, Józef. „Fundacje artystyczne Sanguszków ze Sławuty”. W: Sztuka kresów wschodnich, red. Andrzej Betlej, Piotr Krasny. T. 6, 164–173. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2006.
• Stecki, Tadeusz Jerzy. Wołyń pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym. T. 1. Lwów: druk i nakł. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1864.
• Szweykowska, Anna. „Mapa muzykowania w Rzeczypospolitej w połowie XVIII wieku”, Muzyka 16, nr 2 (1971): 85–105.
• Wołyniak [Giżycki, Jan Marek Antoni]. Z przeszłości karmelitów na Litwie i Rusi. Cz. 1. Kraków: nakł. OO. Karmelitów na Piasku, 1918.
• Wiśniewski, Piotr. „Processionale z klasztoru oo. Karmelitów w Oborach”. Liturgia Sacra 22, nr 1 (2016): 165–175.
• Wiśniewski, Piotr. „Repertuar liturgiczno-muzyczny w rękopiśmiennym graduale karmelitańskim (b.s.) z Obór”. Roczniki Teologiczne 63, nr 13 (2016): 221–239.
• Wiśniewski, Piotr. „Wersety allelujatyczne w graduale karmelitańskim (b.s.) z Obór”. Warszawskie Studia Pastoralne 11, nr 2 (2016): 21–34.
• Zbiór pamiętników do dziejów polskich, wyd. Włodzimierz Stanisław de Broel-Plater. T. 4. Warszawa: w Dr. Gazety Codziennej, 1859.

Identifiers

DOI

10.36744/m.1407

Biblioteka Nauki

25806568