Nieznany polonez Józefa Elsnera z 1821 roku

• Authors: Jakub Chachulski

Title variants

EN

An Unknown Polonaise from 1821 by Józef Elsner

Abstracts

EN

The subject of this report is a Polonaise in C Major, a work unknown until recently, composed by Józef Elsner in 1821 for the name day of Warsaw merchant Józef Dyzmański, for performance by his then eleven-year-old daughter Józefa Dyzmańska, and published by the Warsaw printing house of Ludwik Letronne. Its only copy known to date was purchased for the National Library of Poland in Warsaw in 2016 as part of a large collection of sheet music printed in 1820–29 in Warsaw, bearing the handwritten property note ‘Josephine’. The thus discovered polonaise is one of Elsner’s five late works in this genre (the others were dedicated to Emilia Gumińska and Konstancja Tymowska). They were written after nearly a decade’s break during which the composer did not exhibit interest in this genre. With the other four, the Polonaise in C Major shares such qualities as influences of the stile brillante, as well as a somewhat different approach to the dynamics of form, evident in the blurring of the tripartite structure of the main section, which brings it closer to binary form. 

PL

Przedmiotem komunikatu jest nieznany do niedawna Polonez C-dur Józefa Elsnera, skomponowany w 1821 roku na imieniny warszawskiego kupca Józefa Dyzmańskiego dla wykonania przez jego jedenastoletnią wówczas córkę, Józefę Dyzmańską, i wydany drukiem w warszawskiej oficynie Ludwika Letronne’a. Jedyny znany dziś egzemplarz poloneza wszedł w skład zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie w 2016 roku, zakupiony jako część obszernego zbioru warszawskich druków nutowych z lat 1820-1829 opatrzonych wpisem własnościowym „Josephine”. Odnaleziony utwór jest piątym, obok dedykowanych Emilii Gumińskiej i Konstancji Tymowskiej, z grupy późnych polonezów Elsnera powstałych po niemal dziesięcioletnim okresie braku zainteresowania tym gatunkiem, i dzieli z nimi takie cechy jak wpływy stylu brillant czy nieco inne podejście do dynamiki formalnej, widoczne w zacieraniu trójdzielnej budowy głównej części poloneza przybliżającej ją ku binarnej koncepcji formy.

Keywords

PL

Józef Elsner; Ludwik Letronne; Józef Dyzmański; polonez; drukarstwo muzyczne

EN

Józef Elsner; Ludwik Letronne; Józef Dyzmański; polonaise; music publishing

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2023
• Volume: 68
• Issue: 2
• Pages: 127-141

Dates

published

2023

Contributors

author

Jakub Chachulski

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000000289721490

References

• Bartczakowa, Aldona, Irena Malinowska. Pałac Branickich. Warszawa: PWN, 1974.
• Boretti, Jerzy Maria. „Józefa Karolina Dyzmańska”, http://www.boretti-saga.pl/rodziny/dyzmanscy/jozefa_karolina_dyzmanska.html, dostęp 26 II 2023.
• Bruliński, Michał. „Wybrane polskie podręczniki do nauki gry na fortepianie z I poł. XIX w. perspektywa społecznej historii muzyki”. Muzyka 65, nr 4 (2020): 40–68.
• Burhardt, Stefan. Polonez. katalog tematyczny, red. i uzup. Maria Prokopowicz, Andrzej Spóz. T. 2, 1792–1830. Kraków: PWM, 1976.
• Chachulski, Jakub (opr.). Józef Elsner: Katalog tematyczny utworów. T. 2. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019.
• Demidowicz, Tomasz. „Reforma szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836–1861”. Czasopismo Prawno-Historyczne 62, nr 2 (2010): 145–171.
• Hoesick, Ferdynand. Chopin. Życie i twórczość. T. 1, 1910–1931. Warszawa: Gebethner, 1910.
• Kołodziejczyk, Ryszard. Kształtowanie się burżuazji w Królestwie Polskim 1815–1850. Warszawa: PWN, 1957.
• Morawski, Jerzy. „Wstęp”. W: Józef Elsner, Utwory fortepianowe, wyd. Jerzy Morawski, 15–29. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
• Nowak-Romanowicz, Alina. „Elsner Józef ”. W: Encyklopedia muzyczna PWM, red. Elżbieta Dziębowska. T. 3, 19–32. Kraków: PWM, 1987.
• Nowak-Romanowicz, Alina. Józef Elsner: Monografia. Kraków: PWM, 1957.
• Rzepecki, Karol. Józef Wieniawski (1837–1912) – epoka, człowiek i dzieło. Studium historyczno-muzykologiczne. Rozprawa doktorska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2019. https://repozytorium.kul.pl.
• Sobieszczański, Franciszek Maksymilian. Warszawa: wybór publikacji, red. Konrad Zawadzki. Warszawa: PIW, 1967.
• Tomaszewski, Wojciech. Bibliografia warszawskich druków muzycznych 1801–1850. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1992.

Identifiers

DOI

10.36744/m.1775

Biblioteka Nauki

24265330