Originality and Influence: Charles Gröll’s Role in the Invention of the Double-Action Harp

• Authors: Robert Adelson

Title variants

PL

Oryginalność i zapożyczenia: rola Karola Grölla w wynalezieniu harfy pedałowej o podwójnym wcięciu

Abstracts

PL

Sébastien Erard (1752–1831) jest powszechnie uważany za ojca współczesnej harfy, częściowo z powodu wynalezienia (ok. 1786 r.) widełek, które skracają struny o pół tonu, ale przede wszystkim z powodu stworzenia w 1810 r. harfy pedałowej o podwójnym wcięciu, która pozwoliła harfistom grać we wszystkich tonacjach i jest w użyciu we wszystkich koncertowych harfach pedałowych od ostatnich dwustu lat. Jednak model harfy Erarda był podobny do tego opracowanego przez urodzonego w Warszawie Karola Grölla (1770–1857), który złożył swój patent w 1807 r., a więc prawie trzy lata wcześniej niż Erard. Co więcej, Erard kupił prawa do patentu Grölla przed sfinalizowaniem swojego własnego projektu. Z tych powodów już w XIX w. niektórzy krytycy kwestionowali jego prawa do podwójnego systemu zmiany wysokości dźwięku struny, sugerując, że jego prawdziwym wynalazcą był Gröll. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie roli Grölla przez umieszczenie go w kontekście kształtowania się idei Erarda, co stało się możliwe dzięki licznym źródłom, które niedawno ujrzały światło dzienne. Gröll zawdzięcza więcej wynalazkom Erarda, niż Erard – Gröllowi. Faktycznie jedynym elementem od Grölla, który pozostał w patencie Erarda z 1810 r., są detale, które w zasadzie zostały wynalezione przez Erarda: pedały i widełki. Połączenie między pedałami i widełkami było najsłabszą częścią patentu Grölla, który ewidentnie nie został przejęty przez Erarda, niewątpliwie z powodu nadmiernego tarcia związanego z jego konstrukcją. Patent Erarda z 1810 r. przetrwał, ponieważ okazał się pierwszym satysfakcjonującym, funkcjonalnym systemem. Jednak podwojenie widełek przez Grölla może być postrzegane jako milowy krok w ewolucji systemu podwójnego wcięcia (nie zapominając jednakże, że na wynalazek Grölla złożyły się poszczególne części wymyślone przez innych: podwójny mechanizm przez Cousineau i podstawa z pedałami i widełki Erarda). Podsumowując, jeśli nadal będziemy uważać Erarda za ojca harfy pedałowej o podwójnym wcięciu, możemy przynajmniej pozwolić, by Georges Cousineau był jego duchowym ojcem chrzestnym, a Karol Gröll – jego polskim wujem.

EN

Sébastien Erard (1752–1831) is widely considered the father of the modern harp, in part because of his invention (c. 1786) of the forked discs that shorten the vibrating length of the strings by a semitone, but above all for his 1810 invention of the double action, a mechanical system that allows the harpist to play in all keys and which has been used on virtually all concert pedal harps for the past two centuries. However, Erard’s double-action harp model was similar to that of the Warsaw-born artist and inventor Charles Gröll (1770–1857), who had submitted his patent in 1807, almost three years before Erard. Moreover, Erard bought the rights to Gröll’s patent prior to finalising his own. For these reasons, some critics since the nineteenth century have called into question Erard’s claim to authorship of the double-action harp, suggesting that Gröll was its true inventor. The purpose of the present article is to clarify Gröll’s role by placing it in the context of the evolution of Erard’s ideas, established by a number of sources that have recently come to light. Gröll’s patent is more heavily indebted to Erard’s inventions than Erard’s patent is to Gröll’s. Indeed, the only elements from Gröll’s patent that remained in Erard’s 1810 patent were elements that had in fact been invented by Erard: the double-notched pedal box and the forked discs. The linkage between the pedals and the forked discs was the weakest part of Gröll’s patent, one that was conspicuously not adopted by Erard, undoubtedly due to the excessive friction inherent in its construction. Erard’s 1810 patent has endured because it proved itself to be the first satisfyingly functional double-action system. However, Gröll’s doubling of the forked discs can be seen as a crucial step in the evolution of the double action, as long as one keeps in mind that Gröll’s is a composite invention whose individual parts had all been invented by others: the double mechanism by Cousineau, and the double-notched pedal box and forked disc by Erard. In conclusion, if we continue to consider Erard the father of the double-action harp, we might at least allow for Georges Cousineau to be its spiritual godfather, and for Charles Gröll to be its Polish uncle.

Keywords

PL

Sébastien Erard; Karol Gröll; Georges Cousineau; harfa; instrumenty; Paryż; Londyn

EN

Sébastien Erard; Charles Gröll; Georges Cousineau; harp; instruments; Paris; London

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 3-21

Dates

published

2019

Contributors

author

Robert Adelson

• Conservatoire de Nice

Identifiers

DOI

10.36744/m.246

Biblioteka Nauki

28877420