Opera „Der Weisse Adler” Raoula Madera jako przykład transkrypcji muzyki Fryderyka Chopina uwikłanej w polską tematykę narodowowyzwoleńczą

• Authors: Barbara Literska

Title variants

EN

Raoul Mader’s opera 'Der weisse Adler' as an example of transcriptions of Fryderyk Chopin’s works related to Polish national liberation themes

Abstracts

EN

The process of transcribing Fryderyk Chopin’s music by other composers and performers (instrumentalists, singers) began still in the Polish master’s lifetime (in 1830). Among the enormous number of Chopin arrangements, however, we only find two operas: Giacomo Orefice’s Chopin (1901) and Raoul Mader’s Der Weisse Adler (1917). The present paper is an attempt at a comprehensive characterization of the latter piece of music. The author describes the available sources, the reasons for the opera’s composition, and its successive performances, as well as the libretto and the music. She focuses in particular on two aspects: 1) the Polish national liberation themes, which were highly topical at the time when the opera was written (1917, directly before Poland regained independence), and 2) the various ways in which Chopin’s music was transcribed specifically for the needs of an operatic spectacle. The former topic is discussed in the form of a detailed analysis of the libretto, as compared to historical facts. Based on this analysis, the author concludes that the opera emphasizes the national liberation themes. It underlines Tadeusz Kościuszko’s achievements during the Kościuszko uprising of 1794, and places the national symbol – the white eagle – in the very title. Such themes are also present in the graphics found on the score cover and in the text of the opera’s leitmotiv hymn. The latter question – that of the ways in which Chopin’s music was arranged in the opera – is examined using Maciej Gołąb’s (2003) classification of Chopin transcriptions. The author defines the types of transcriptions found in Mader’s piece on the basis of a detailed comparison of the opera numbers with Chopin’s originals. In the conclusion of the paper, the author outlines the possibilities for further research and emphasizes that Mader’s opera is a document of Chopin's music reception in the artistic circles, and of the figure of Tadeusz Kościuszko in early 20th-century Vienna.

PL

Jeszcze za życia Fryderyka Chopina, bo w roku 1830 rozpoczął się proces transkrybowania jego muzyki przez innych kompozytorów i wykonawców (instrumentalistów i śpiewaków). W olbrzymiej liczbie powstałych opracowań znajdujemy jedynie dwie opery: Chopin autorstwa Giacomo Orefice (1901) oraz Der weisse Adler Raoula Madera (1917). Pierwsza z nich jest powszechnie znana, natomiast druga dopiero dzisiaj (po 102 latach od prapremiery) zostaje przywrócona naszej świadomości. Tekst artykułu stanowi pierwsza próbę kompleksowej charakterystyki drugiego z tych utworów. Autorka opisuje dostępne źródła, wskazuje na powody powstania opery oraz na jej kolejne wykonania, omawia warstwę słowną i muzyczną. Szczególną uwagę zwraca na dwa aspekty: 1) polską narodowowyzwoleńczą tematykę niezwykle aktualną w momencie powstania dzieła, w 1917 r. (tuż przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości), 2) rodzaje muzycznych transkrypcji muzyki Chopina wynikające ze sposobów jej opracowania na potrzeby spektaklu operowego. Pierwsze zagadnienie opiera się na szczegółowej analizie treści libretta i jego porównania z faktami historycznymi. Na tej podstawie wysnuwa wniosek o narodowowyzwoleńczym nacechowaniu utworu: podkreślenie dokonań Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku. Argumentem wzmacniającym ten przekaz jest symbol Orła Białego zawarty w tytule opery, elementach wizualnych widniejących na okładce partytury oraz w treści przewodniego hymnu opery. Zagadnienie drugie odnosi się do problematyki transkrypcji Chopinowskiej muzyki. Narzędziem metodologicznym jest tutaj klasyfikacja transkrypcji muzyki Chopina autorstwa Macieja Gołąba (2003). Na podstawie wniosków ze szczegółowej porównawczej analizy muzycznej zawartości opery z oryginałami Chopina autorka definiuje rodzaje muzycznych transkrypcji. W konkluzji autorka sygnalizuje perspektywy dalszych badań, podkreślając, że opera Madera jest dokumentem artystycznej recepcji muzyki Chopina oraz postaci Tadeusza Kościuszki w Wiedniu w początkach XX wieku.

Keywords

PL

Fryderyk Chopin; opera; Tadeusz Kościuszko; transkrypcje muzyczne; recepcja Chopina

EN

Frederic Chopin; opera; musical transcription; Chopin's reception; Thaddeus Kosciuszko

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 3
• Pages: 34-50

Dates

published

2019

Contributors

author

Barbara Literska

• Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000163289401

Identifiers

DOI

10.36744/m.41

Biblioteka Nauki

28877326