Problematyka polska w XX-wiecznych operetkach niemieckich

• Authors: Ryszard Daniel Golianek

Title variants

EN

Polish issues in twentieth-century German operetta

Abstracts

EN

Operetta played a major role in bourgeois culture of the late nineteenth and early twentieth centuries, as it developed and promoted national and local self-identification and awareness. Berlin and Vienna became the main centres of German-language operetta – a genre marked by the strong presence of characters and motifs associated with national and ethnic identities. Among the wealth of German operettas composed up to the outbreak of the Second World War, an important place is occupied by works referring to Polish subjects in their plots or featuring Polish characters. The predominant way of presenting Poles in operettas was to compare them with representatives of German (or Austrian) society. The end of the First World War was a watershed for the Polish nation, as the country regained its independence in 1918. It might be assumed that this would alter the way Poles were depicted in German operetta of the post-war period. The proposed comparison of a few pre-war German operettas with Polish themes (Polnische Wirtschaft, 1909; Polenblut, 1913) with post-war works (Die blaue Mazur, 1920; Der letzte Walzer, 1920; Die polnische Hochzeit, 1937) will help to determine whether and how the political changes brought about by the First World War were reflected in the plots, characters and music of German operetta of the inter-war period. These issues are important to our comprehension of how some nations are perceived by others still today. The vitality of operetta as an artistic genre during its heyday stemmed from its documental role, particularly significant before the emergence of modern mass media. The discussed theatrical works, written at the moment of historical change associated with the revival of independent Poland, provide excellent arguments in debate on the impact of these stereotypes on communication between neighbouring nations.

PL

Operetka odegrała ważną rolę w kulturze burżuazyjnej na przełomie XIX i XX wieku, ponieważ rozwinęła i promowała krajową i lokalną samoidentyfikację i świadomość. Berlin i Wiedeń stały się głównymi ośrodkami niemieckojęzycznej operetki - gatunku naznaczonego silną obecnością postaci i motywów związanych z tożsamością narodową i etniczną. Wśród bogactwa niemieckich operetek skomponowanych do wybuchu II wojny światowej ważne miejsce zajmują dzieła nawiązujące do polskich tematów w swoich fabułach lub przedstawiające polskie postacie. Dominującym sposobem prezentowania Polaków w operetkach było porównanie ich z przedstawicielami społeczeństwa niemieckiego (lub austriackiego). Koniec I wojny światowej był przełomem dla narodu polskiego, ponieważ kraj w 1918 r. odzyskał niepodległość. Można przypuszczać, że zmieni to sposób przedstawiania Polaków w niemieckiej operetce okresu powojennego. Proponowane porównanie kilku przedwojennych niemieckich operetek z polskimi tematami (Polnische Wirtschaft, 1909; Polenblut, 1913) z utworami powojennymi (Die blaue Mazur, 1920; Der letzte Walzer, 1920; Die polnische Hochzeit, 1937) umożliwia określenie, czy i jak zmiany polityczne wywołane przez pierwszą wojnę światową znalazły odzwierciedlenie w fabułach, postaciach i muzyce niemieckiej operetki z okresu międzywojennego. Kwestie te są ważne dla naszego zrozumienia tego, jak niektóre narody są postrzegane przez inne nawet do dziś. Żywotność operetki jako gatunku artystycznego w czasach świetności wynikała z jej dokumentalnej roli, szczególnie istotnej przed pojawieniem się nowoczesnych środków masowego przekazu. Omawiane dzieła teatralne, pisane w momencie historycznych zmian związanych z odrodzeniem niepodległej Polski, stanowią doskonałe argumenty w debacie na temat wpływu tych stereotypów na komunikację między sąsiednimi narodami.

Keywords

PL

operetka niemiecka; tematy polskie; XX wiek; stereotypy narodowe

EN

German operetta; Polish themes; 20th century; national stereotypes

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 3
• Pages: 51-68

Dates

published

2019

Contributors

author

Ryszard Daniel Golianek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi

• https://orcid.org/0000000237750732

Identifiers

DOI

10.36744/m.88

Biblioteka Nauki

28408574