Piosenka religijna na festiwalu Sacrosong w latach 1969–1978

• Authors: Barbara Śnieżek

Title variants

EN

Religious Songs at the Sacrosong Festival from 1969 to 1978

Abstracts

EN

The ‘Sacrosong’ Festival of Religious Songs and Hymns (1969–1999) was established at a time when the resolutions of the Second Ecumenical Council of the Vatican were gradually being implemented, including the decision to open the Catholic Church up to new forms of evangelisation. With rock music gaining huge popularity worldwide, it also found enthusiasts among Christian musicians, who employed rock to convey a religious message. The 1960s also saw increased interest in the song genre, represented in the field of sacred music by the French Jesuit Aimé Duval, among others. Despite the difficult social and political situation in communist Poland, the fashion for teenage music and religious songs soon reached that country’s youth. The Sacrosong festival was Poland’s first platform for the presentation of religious repertoire. It was created not only to support the composition and promotion of new works sung in Polish, but also to involve artists and youngsters in religious life and thereby counteract the atheisation of Polish society. Over the thirty years of Sacrosong’s history as a nationwide festival, its repertoire included songs submitted for the festival’s competition, as well as songs, cantatas and oratorios commissioned by the organisers. Musical events were accompanied by theatre shows, exhibitions, poetry evenings, conferences and debates. The competition jury featured celebrities like Wojciech Kilar and Stefan Kisielewski, while the commissioned works were written by such artists as Jerzy Bauer and Marian Sawa (music), Roman Brandstaetter, Ernest Bryll and Revd Jan Twardowski (lyrics). This article discusses Sacrosong’s history and repertoire, as well as its social and cultural role. It also includes reflection on the genre of religious song as the ‘chief protagonist’ of the festival.

PL

Festiwal Pieśni i Piosenki Religijnej Sacrosong (1969–1999) powstał w czasie, gdy stopniowo wchodziły w życie postanowienia Soboru Watykańskiego II, a wśród nich to dotyczące otwierania Kościoła katolickiego na nowe formy ewangelizacji. Równocześnie olbrzymią popularność w świecie zyskiwała muzyka rockandrollowa. Znalazła ona entuzjastów także wśród muzyków chrześcijańskich, którym rockowe brzmienia posłużyły do przekazywania treści religijnych. Lata 60. XX wieku to również czas, w którym znacząco wzrosło zainteresowanie gatunkiem piosenki, której w twórczości religijnej dały wyraz m.in. utwory francuskiego jezuity Aimé Duvala. Pomimo trudnej sytuacji społeczno-politycznej PRL, zarówno moda na muzykę młodzieżową jak i na piosenkarstwo religijne bardzo szybko dotarły do grona zainteresowanych. Pierwszą sceną dla repertuaru religijnego w Polsce był festiwal Sacrosong, który w założeniach miał nie tylko sprzyjać powstawaniu i promocji nowych utworów w języku polskim, lecz również angażować w działalność religijną środowisko artystów i młodzież i w ten sposób przeciwdziałać ateizacji społeczeństwa. W ciągu trzydziestu lat podczas ogólnopolskich Sacrosongów można było usłyszeć zarówno piosenki konkursowe, jak i pieśni, kantaty czy oratoria powstałe na zamówienie organizatorów. Wydarzeniom muzycznym towarzyszyły spektakle teatralne, wystawy, wieczory poezji, konferencje i dyskusje. W jury konkursu zasiadały takie osobistości, jak Wojciech Kilar czy Stefan Kisielewski, muzykę na zamówienie pisali m.in. Jerzy Bauer, Marian Sawa, a teksty – Roman Brandstaetter, Ernest Bryll czy ks. Jan Twardowski. Artykuł porusza zagadnienia dotyczące historii Sacrosongów, repertuaru oraz społecznej i kulturotwórczej roli tego wydarzenia. Całości dopełniają refleksje związane z samym gatunkiem „głównej bohaterki” festiwalu – piosenki religijnej.

Keywords

PL

festiwal; muzyka religijna; piosenka religijna; popularna muzyka chrześcijańska; PRL; Sacrosong; II Sobór Watykański

EN

festival; sacred music; religious song; popular Christian music; Polish People’s Republic; Sacrosong; Second Vatican Council

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Muzyka
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 2
• Pages: 162-176

Dates

published

2021

Contributors

author

Barbara Śnieżek

• Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk

• https://orcid.org/0000000153928951

References

• „Barka – ulubiona pieśń Jana Pawła II, historia pieśni”. Rozmowa z ks. Stanisławem Schmidtem, http://www.kuria.pijarzy.pl/polecamy/w_wolnym_czasie/czy_wiesz_ze.../%22barka%22_-_ulubiona_piesn_jana_pawla_ii,_historia_piesni_d7353_pol.html, dostęp 18 I 2021.
• Bauer, Jerzy. „Katalog utworów”, http://jerzybauer.com/pl/katalog-utworow/, dostęp 15 I 2021.
• Blachnicki, Franciszek. „Piosenka religijna a ewangelizacja”. Katecheta 14, nr 5 (1970): 195–199.
• Danielewicz, Małgorzata. „Oazowa piosenka religijna. Struktura, funkcja, ideologia”. Praca magisterska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, 1991.
• Głuchowski, Piotr i Jacek Hołub. Ojciec Tadeusz Rydzyk. Imperator. Warszawa: Agora, 2013.
• Gołubiew, Antoni. „Święto stworzenia świata”. Tygodnik Powszechny 12, nr 7 (1958): 1–2.Góra, Jan. „Historia moich starań o to, by lud śpiewał”, https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/by_lud_spiewal.html, dostęp 6 XI 2020.
• Gradowski, Mariusz. Big beat. Style i gatunki polskiej muzyki młodzieżowej (1957–1973). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2018.
• Kantorski, Leon. „Beat w parafii”. Znak 192, nr 6 (1970): 759–765. Kolasa, Krzysztof. „Festiwal Piosenki Religijnej «Sacrosong ’69» w Łodzi «na cenzurowanym»”. W: W kręgu kultury PRL. T. 3, Muzyka. Rodzaje i style, red. Karolina Bittner, Dorota Skotarczak, 149–164. Poznań: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Historii UAM, 2017.
• Małachowska, Ewelina. „Sacrosong ‘71”. CzasyPismo O historii Górnego Śląska 5, nr 1 (2014): 22–29.
• Mazurczyk, Bogumił. „Śląski Sacrosong”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 27/28 (1994–95): 415–424.
• Palusiński, Jan. „Sacrosong. Festiwal – święto – obrzęd”. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL 6, nr 3 (1993): 248–261.
• Poźniak, Grzegorz. „Msza beatowa «Pan przyjacielem moim» Katarzyny Gärtner w kontekście swojej epoki”. W: Unisono w wielogłosie. T. 2,W kręgu nazw i wartości, red. Radosław Marcinkiewicz, 227–236. Sosnowiec: Wydawnictwo GAD Records, 2011.
• Poźniak, Grzegorz. „Piosenka religijna w badaniach muzykologicznych w Polsce”. W: Konteksty piosenki religijnej. Norbert Blacha in memoriam, red. Grzegorz Poźniak, 11–20. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2013.
• Poźniak, Grzegorz. „Popularna muzyka chrześcijańska. Próba zdefiniowania”. Liturgia Sacra. Liturgia – Musica – Ars 14, nr 1 (2008): 127–134.
• Poźniak, Grzegorz. Popularna muzyka chrześcijańska w Polsce. Teologiczno-muzykologiczne spojrzenie. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2009.
• Przybysz, Milena. Wyspy wolności. Duszpasterstwo akademickie w Łodzi 1945–1989. Łódź: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2008.
• Ruchlewski, Przemysław. „Działania Służby Bezpieczeństwa podczas toruńskiego festiwalu «Sacrosong 73»”. W: Diecezja Chełmińska w czasach komunizmu (1945–1990), red. Wojciech Polak, Waldemar Rozynkowski, Jan Sziling. T. 1, 309–338. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 2008.
• Szarek, Jarosław. „Służba Bezpieczeństwa wobec IV Festiwalu Piosenki Religijnej «Sacrosong-72»”. W: Kościół w godzinie próby (1945–1989). Nieznane dokumenty i świadectwa, red. Tomasz Balon-Mroczka, Jarosław Szarek, 341–353. Kraków: Rafael, 2006.
• Tracz, Bogusław. „O związkach Kościoła katolickiego z twórcami kultury w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zapis wykładu Eryka Sztekkera wygłoszonego 24 X 1985 roku na kursie dla dyrektorów wydziałów do spraw wyznań”. Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej 33, nr 1 (2019): 494–521.
• Trzciński, Tomasz. „Krótka historia chrześcijańskiej muzyki rockowej – czyli od psychodelii do Chrystusa”, http://meakultura.pl/artykul/krotka-historia-chrzescijanskiej-muzyki-rockowej-czyli-od-psychodelii-do-chrystusa-2284, dostęp 10 XI 2020.
• Turner, Steve. Głód niebios. Rock & roll w poszukiwaniu zbawienia, przekł. Tomasz Bieroń. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1997.
• Wiśniewski, Piotr. „Piosenka religijna”. W: Encyklopedia katolicka, red. Edward Gigilewicz. T. 15, 621–622. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2011.
• Wojczuk, Grażyna. „Sacrosong jako nowe zjawisko w polskiej kulturze religijnej ostatnich dziesięcioleci”. W: Dramat i teatr sakralny, red. Irena Sławińska, Wojciech Kaczmarek, Waldemar Sulisz, Maria Barbara Stykowa, 209–217. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988.
• Wojczuk, Grażyna. „Sacrosong. Geneza i rozwój na przykładzie dwóch wybranych Sacrosongów: łódzkiego i krakowskiego”. Roczniki Humanistyczne 31, nr 1 (1983): 85–208.
• Ziemiański, Stanisław. „Kompozytor i nowa pieśń kościelna”. W: Śpiew wiernych w odnowionej liturgii, red. Remigiusz Pośpiech, Piotr Tarlinski. Opole: Wydawnictwo św. Krzyża, 1993.
• Ziemiański, Stanisław. „Pieśni i piosenki religijne”. W: Polska muzyka religijna – między epokami i kulturami, red. Krystyna Turek, Bogumiła Mika, 114–130. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006.

Identifiers

DOI

10.36744/m.911

Biblioteka Nauki

26731702