«Rozsiani i rozrzuceni» («Cezejt un ceszprejt») Szolem Alejchema w Warszawie (1905 i 1910)

• Authors: Chone Szmeruk

Title variants

EN

Sholem Aleichem’s «Tsezeyt Un tseshpreht» [Scattered and Dispersed] in Warsaw (1905 and 1910)

Abstracts

EN

The article reconstructs the history of Sholem Aleichem’s forgotten play Tsezeyt Un tseshpreht [Scattered and Dispersed], which, since its publication in the weekly Jidisze Folkscajtung (1903) and performances in theatres from Kovel to New York (1903–1905), was regarded as reflecting current social, national and cultural tendencies. The Jewish community received it enthusiastically. It was performed in Yiddish, Polish, Russian, and Hebrew, in professional and amateur theatres. After the First World War, it disappeared from the stages. It had several authorized versions. Its theme is the generational conflict between parents and children; after a small-town family moves to a city, the children all too soon succumb to city life’s temptations and become involved in political activities. The family disintegrates and the comedy turns into a tragicomedy. The reception of the play is also discussed at length in the context of the relations between Warsaw Jews and the Polish theatre.

PL

Historia zapomnianej sztuki Szolema Alejchema Rozsiani i rozrzuceni, która od publikacji w tygodniku Jidisze Folkscajtung (1903) i realizacji na scenach teatrów od Kowla do Nowego Jorku (1903–1905) była uznawana za odzwierciedlenie aktualnych prądów społecznych, narodowych i kulturowych. Społeczność żydowska przyjęła ją entuzjastycznie. Grano ją w języku jidysz, po polsku, rosyjsku i hebrajsku na scenach zawodowych i amatorskich. Po pierwszej wojnie światowej zniknęła z repertuarów. Miała kilka wersji autorskich. Jej tematem jest konflikt pokoleniowy między rodzicami a dziećmi, które po przeprowadzce rodziny z małego do dużego miasta zbyt szybko ulegają wielkomiejskim pokusom i angażują się w działalność polityczną. Rodzina się rozpada, komedia przekształca się w tragikomedię. Recepcja sztuki zostaje szeroko omówiona również w kontekście kontaktów między warszawskimi Żydami a polskim teatrem.

Keywords

EN

Sholem Aleichem; Jewish theater in Warsaw; Jewish audience; Marek Arensztejn; Summer Theater

PL

Szolem Alejchem; teatr żydowski w Warszawie; publiczność żydowska; Marek Arensztejn; Teatr Letni

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 1992
• Volume: 41
• Issue: 1/4
• Pages: 253-272

Dates

published

1992

Contributors

author

Chone Szmeruk

• Hebrew University of Jerusalem (Israel)

References

• Gnessin, Menahem. Darki im ha-Te'atron ha-Ivri, 1905–1926 [My Career in the Hebrew Theater]. Tel Awiw, 1946.
• Król-Kaczorowska, Barbara. Teatry Warszawy: Budynki i sale w latach 1748-1975. Warszawa: PIW, 1986.
• Pryłucki, Noach. Jidiszteater: 1905–1912. Białystok, 1921.
• Szmeruk, Chone. Peretses Yiesh-Vizy. New York: YIVO, 1971.
• Zilbercwaig, Zahnen. „Goldfaden na polskiej scenie”. Pamiętnik Teatralny 41, z. 1/4 (1992): 211–216.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1466

Biblioteka Nauki

30146922