«Do nieba? Bluźnisz daremnie»: Faust – Marlowe – Grotowski

• Authors: Dariusz Kosiński

Title variants

EN

«To Heaven? That is Just Blaspheming in Vain»: Faustus-Marlowe-Grotowski

Abstracts

EN

This article deals with the production of The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus after Christopher Marlowe directed by Jerzy Grotowski and put on by the Laboratory Theatre in Opole (premiered on 23 April 1963). The show became famous mostly for Zbigniew Cynkutis’ outstanding performance in the title role and Jerzy Gurawski’s stage set. It was also the first of Grotowski’s productions that garnered international acclaim. Until now, however, not enough attention has been paid to its dramaturgy and overall significance as an autonomous piece of artistic expression; instead, it has been viewed mostly as a step on the way to Grotowski’s more mature theatre. By reconstructing and recounting the particular scenes in chronological order the author presents his own interpretation of each of them and of the performance as a whole. Through this process, almost scandalous associations of great historical and ethical themes (e.g. theology after the Holocaust) with personal struggles with private inhibitions and intimate experiences can be found. It is through such associations that The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus was named "a mystery of awe and wonder."

PL

Artykuł omawia spektakl Tragiczne dzieje doktora Fausta według Christophera Marlowe'a w reżyserii Jerzego Grotowskiego wystawiony w Teatrze Laboratorium w Opolu (premiera 23 kwietnia 1963 roku). Spektakl zasłynął przede wszystkim za sprawą wybitnej kreacji Zbigniewa Cynkutisa w roli tytułowej, a także scenografii Jerzego Gurawskiego. Był to również pierwszy spektakl Grotowskiego, który zdobył międzynarodowe uznanie. Do tej pory jednak nie poświęcono wiele uwagi jego dramaturgii i znaczeniu jako autonomicznego dzieła artystycznego, zamiast tego postrzegano go głównie jako krok na drodze do bardziej dojrzałego teatru Grotowskiego. Rekonstruując i opowiadając poszczególne sceny w porządku chronologicznym, autor przedstawia własną interpretację każdej z nich oraz spektaklu jako całości. W tym procesie można odnaleźć niemal skandaliczne skojarzenia wielkich tematów historycznych i etycznych (np. teologii po Holokauście) z osobistymi zmaganiami z prywatnymi zahamowaniami i intymnymi doświadczeniami. To właśnie dzięki takim skojarzeniom Tragiczne dzieje doktora Fausta zostały nazwane "misterium zgrozy  i urzeczenia".

Keywords

PL

Christopher Marlowe; Jerzy Grotowski; Teatr Laboratorium; teatr polski po 1945

EN

Christopher Marlowe; Jerzy Grotowski; The Laboratory Theatre; Polish theater after 1945

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 1/2
• Pages: 5-49

Dates

published

2016

Contributors

author

Dariusz Kosiński

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000185028827

References

• Adamiecka-Sitek, Agata. „Grotowski, kobiety i homoseksualiści: Na marginesach «człowieczego dramatu»”. Didaskalia. Gazeta Teatralna, nr 112 (2012).
• Barba, Eugenio. „«Tragiczne dzieje doktora Fausta»”. Tłumaczenie Grzegorz Ziółkowski. W: Jerzy Grotowski, Ku teatrowi ubogiemu. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2007.
• Cieślak, Ryszard. „Szaleństwo Benwolia”. Notatnik Teatralny, nr 10 (1995).
• Cynkutis, Zbigniew. „Notatnik-pamiętnik”. Notatnik Teatralny, nr 20/21 (2000).
• Flaszen, Ludwik. „Ostatnie spotkanie”. W: Grotowski & Company. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2014.
• Flaszen, Ludwik. „«Tragiczne dzieje doktora Fausta»: Komentarz do przedstawienia”. W: Misterium zgrozy i urzeczenia: Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium, redakcja Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2006.
• Grotowski, Jerzy. „Reżyser jako zawodowy widz”. W: Teksty zebrane. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2012.
• Gurawski, Jerzy. „Grotowski miał sześć palców”. Notatnik Teatralny, nr 4 (1992).
• Kosiński, Dariusz. Grotowski: Profanacje. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2015.
• Niziołek, Grzegorz. „Demontaż widzenia”. W: Polski teatr zagłady. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2013.
• Prus, Maciej. „I dystans do tego świata nie pozwalał mi tam zostać…”, rozmawiała Agnieszka Wójtowicz. Pamiętnik Teatralny 50, z. 1/2 (2001).
• Wójtowicz, Agnieszka. „«Proszę pana, czy ten teatr jest jeszcze teatrem?»: «Tragiczne dzieje doktora Fausta» według Christophera Marlowe”. W: Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie»: Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004.

Identifiers

DOI

10.36744/pt.1939

Biblioteka Nauki

29519776