Nieważność czynności prawnej z perspektywy systemów prawnych common law

• Authors: Piotr Skorupa
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł opisuje złożoną problematykę nieważności czynności prawnej w jurysdykcjach common law. W ramach oceny najnowszych tendencji dotyczącej proporcjonalnego i nowoczesnego modelu normatywnego sankcji nieważności bezwzględnej szczególną uwagę zwraca się na ustawową sankcję sędziowską ( structured discretion ) zaproponowaną w związku z reformą instytucji illegality i immorality w prawie umów (i innych czynności prawnych). Wpływ propozycji sankcji sędziowskiej na prawo polskie został ukazany na tle prac nad reformą sankcji illegality w niektórych krajach common law. Prace te wraz z bardzo cennymi materiałami zgromadzonymi w trakcie konsultacji miały także wpływ na kształt sankcji i jej proporcjonalizacji podczas opracowywania Common Frame of Reference. Przeanalizowano m. in. konieczne do poczynienia postępu w tej dziedzinie odejście od naturalistycznego postrzegania sankcji nieważności bezwzględnej w prawie prywatnym i rezygnacji z dogmatów wypracowanych jeszcze w czasach tzw. wielkich kodyfikacji XIX w. Dorobek nauki prawa i judykatury common law pokazuje jednoznacznie, że lakoniczna terminologia w normatywnych modelach sankcji nieważności bezwzględnej w kręgu ius civile wywarła negatywny wpływ na skuteczność i efektywność prawa.

EN

The article describes the complex institution of invalidity of juridical acts in common law jurisdictions. As a part of the assessment of the latest tendencies regarding proportional and modern normative model of such nullity, special attention is paid to the statutory sanctions (structured discretion) proposed to establish the legal effects of illegal and immoral contracts. The impact of the sanctions on Polish law has been presented in the context of the reform of effects of illegality in some common law countries. These findings together with very valuable materials collected during the consultations process had also an impact on the shape of the sanction and its proportionality in the Common Frame of Reference. It was examined and analyzed that there is a need to move forward away from a naturalistic perception of invalidity in private law and to resign from the dogmas developed in the so-called the great codifications of the nineteenth century. The achievements of courts and juris prudence in common law clearly showed that laconic terminology in normative models of absolute sanctions in the ius civile legal systems had very negative impact on the effectiveness and efficiency of the law.

Keywords

PL

nieważność czynności prawnej; sankcja sędziowska; normy sprzężone; norma sankcjonująca; efekt nielegalności; model normatywny nieważności; sankcja nieważności bezwzględnej; Common Frame of Reference; skuteczność i efektywność prawa systemu sankcji wadliwych czynności prawnych; invalidity; a juridical acts; nullity of the juridical act; the sanction of nullity; void and voidable contracts; structured discretion; illegality and immorality of the contract; the operation of illegality; unenforceable contracts; the law of restitution; enforceability; proportionality of sanction; draft Polish Civil Code in 2015; effectiveness and efficiency of the private law; nieważność czynności prawnej; sankcja sędziowska; normy sprzężone; norma sankcjonująca; efekt nielegalności; model normatywny nieważności; sankcja nieważności bezwzględnej; Common Frame of Reference; skuteczność i efektywność prawa systemu sankcji wadliwych czynności prawnych; invalidity; a juridical acts; nullity of the juridical act; the sanction of nullity; void and voidable contracts; structured discretion; illegality and immorality of the contract; the operation of illegality; unenforceable contracts; the law of restitution; enforceability; proportionality of sanction; draft Polish Civil Code in 2015; effectiveness and efficiency of the private law

EN

invalidity; a juridical acts; nullity of the juridical act; the sanction of nullity; void and voidable contracts; structured discretion; illegality and immorality of the contract; the operation of illegality; unenforceable contracts; the law of restitution; enforceability; proportionality of sanction; draft Polish Civil Code in 2015; Common Frame of Reference; effectiveness and efficiency of the private law

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Studia Prawnicze
• Year: 2018
• Issue: 4 (216)
• Pages: 7-88

Dates

published

2018-01-13

Contributors

author

Piotr Skorupa

References

• Andrews N., Arbitration and Contract Law, Cham 2015.
• Atiyah P.S., Adams J.N., MacQueen H.L., Sale of Goods, wyd. 11, Harlow 2005.
• Baloch T.A., Unjust Enrichment And Contract, Oxford 2009.
• Beatson J. , Anson’s Law of Contract, wyd. 27, Oxford 1998.
• Bebchuk L.A., Ben-Shahar O., Precontractual Reliance, „The Journal of Legal Studies”2001, vol. 30, nr 6.
• Beckmann R.M., Nichtigkeit und Personenschutz. Parteibezogene Einschränkung der Nichtigkeit von Rechtsgeschäften, Tübingen 1998.
• Bierć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2012.
• Birks P., Recovering Value Transferred Under an Illegal Contract, „Theoretical Inquiriesin Law” 2000.
• Burrows A., A Restatement of The English Law of Contract, Oxford 2016.
• Casebook On the Common Law of Europe. Contract Law, red. H. Beale, D. Tallon,L. Bernardeau, R. Williams, Oxford 2002.
• Chen-Wishart M., The Nature of Vitiating Factors in Contract Law [w:] Philosophical Foundations of Contract Law, red. P. Saprai, G. Klass, G. Letsas, Oxford 2014.
• Cheshire G.C., Fifoot C.H., Furmston M., Law of Contract, wyd. 11, London 1986.
• Chitty on Contracts, vol. 1, General Principles, pod red. H.G. Beale’a, wyd. 31, London2014.
• Corbin A.L., Corbin on contracts. One volume edition, St. Paul 1952.
• Corrin Care J. , Contract Law in the South Pacific, Cavendish 2001.
• Cumyn M., Nullity of Contracts in Québec Law, An Overview And Comparison WithThe Common Law of Illegal Contracts, Saskatchewan 2004, http://www.ulcc.ca.
• Drobnig U., General Principles of European Contract Law [w:] International Sale of Goods: Dubrovnik Lectures, red. P. Sarcevic, P. Volken, Oceana 1986, http://www.cisg.law.pace.edu.
• Erbacher S., Australian Restitution Law, wyd. 2, Cavendish 2002.
• European Contract Law, Materials for a Common Frame of Reference: Terminology,Guiding Principles, Model Rules, red. B. Fauvarque-Cosson, D. Mazeaud,München 2008.
• Gallagher E.G., The Law of Suretyship, Chicago 2000.
• Gerven W. van, The Concept of Provisional Validity. The Doctrine of Nullity Refined[w:] Ius Privatum Gentium, Festschrift für Max Rheinstein, t. II, red. E. vonCaemmerer, M. Rheinstein, S. Mentschikoff, K. Zweigert, Tübingen 1969.
• Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, wyd. 2, Warszawa 2017.
• Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, wyd. 4, Warszawa 2017.
• Gutowski M., Wzruszalność czynności prawnej, Warszawa 2010.
• Halberda J. , Amerykańskie prawo bezpodstawnego wzbogacenia w Restatement z 2011 r., „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013, nr 4.
• Halberda J. , Historia angielskich quasi-kontraktów a zasada bezpodstawnego wzbogacenia, „Państwo i Prawo” 2012, nr 1.
• Halberda J. , Historia zobowiązań quasi-kontraktowych w common law, Kraków 2012.
• Halson R., Contract Law, Harlow 2001.
• International Encyclopedia of Comparative Law, Vol. VII: Contracts in General, red. K. Zweigert, U. Drobnig, Tübingen–Dordrecht 1981.
• Kodeks cywilny. Księga I. Część ogólna. Projekt Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przyjęty w 2015 r. z objaśnieniami opracowanymi przez członków zespołu problemowego KKPC, pod red. P. Machnikowskiego, Warszawa 2017.
• Kostritsky J. P., llegal Contracts and Efficient Deterrence: A Study in Modern Contract Theory, „Iowa Law Review” 1988, vol. 74.
• Księżak P., Bezpodstawne wzbogacenie. Art. 405–414 KC Komentarz, Warszawa 2007.
• Księżak P., Świadczenie niegodziwe, Warszawa 2007.
• Law Reform Committee (Singapur), Relief from Unenforceability of Illegal Contractsand Trusts, publ. www.agc.gov.sg, [dostęp 5.7.2002].
• Leigh Anenson T., Limiting Legal Remedies: An Analysis of Unclean Hands, „Kentucky Law Journal” 2010, vol. 99.
• Łętowska E., Sankcje w prawie cywilnym – zarys problemu, „Monitor Prawniczy”2013, nr 19.
• Maddaugh P.D., McCamus J.D., The Law of Restitution, Aurora [Ontario] 2004.
• Malsberger B.M, Covenants Not to Compete. A State-By-State Survey, wyd. 5, vol. 1,Arlington 2006.
• Mann R.A., Roberts B.S., Smith and Roberson’s Business Law, Mason [Ohio] 2005.
• Markesinis B.S., Unberath H., Johnston A., The German Law of Contract: A Comparative Treatise, wyd. 2, London 2006.
• McCamus J.D., The Restatement (Third) of Restitution and Unjust Enrichment, „Canadian Bar Review” 2011, vol. 90, nr 2.
• McKendrick E., Contract Law, wyd. 3, London 1997.
• Monahan G., Essential Contract Law, wyd. 2, Cavendish 2001.
• Negotiating and Drafting Contract Boilerplate, pod red. T.L. Stark, Chicago 2003.
• Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law. Draft Common Frame of Reference (DCFR), Full Edition, red. Ch. Von Bar, E. Clive, [b.m.] 2009.
• Radwański Z., Jeszcze w sprawie bezwzględnie nieważnych czynności prawnych, „Państwo i Prawo” 1986, nr 6.
• Raghavan K., Failure of Consideration as a Basis for Quantum Meruit Following a Repudiatory Breach of Contract, „Monash University Law Review” 2016, vol. 42, nr 1.
• Rau A.S., Separability in the United States Supreme Court, „U of Texas Law, Public Law Research Paper” 2006, no 102.
• Richards P., Law of Contract, Harlow 2005.
• Schaefer J.A., Beyond a Definition: Understanding the Nature of Void and Voidable Contracts, „Campbell Law Review” 2010, vol. 33, nr 193.
• Skorupa P., Normatywne modele sankcji nieważności bezwzględnej a nieistniejąca czynność prawna, „Studia Prawnicze” 2010, z. 1.
• Smith L., Common Law and Equity in R3RUE (February 2, 2011), „Washington and Lee Law Review” 2011, Vol. 68.
• Stone R., Devenney J. , The Modern Law of Contract, wyd. 11, Cavendish 2015.
• Stone R., The Modern Law of Contract, wyd. 6, Cavendish 2005.
• Swadling W.J., The Role of Illegality in the English Law of Unjust Enrichment [w:]Unjustified Enrichment. Key Issues in Comparative Perspective, D. Johnston, pod red. R. Zimmermanna, Cambridge [Wlk. Bryt.] 2002.
• System prawa prywatnego, Prawo cywilne – część ogólna, t. 2, pod red. Z. Radwańskiego, wyd. 2, Warszawa 2008.
• Szpunar A., O konwalidacji nieważnej czynności prawnej, „Państwo i Prawo „1986,nr 5.
• Szpunar A., O konwalidacji wadliwych czynności prawnych, „Państwo i Prawo”2002, nr 7.
• The British Columbia Law Institute, Report on Relief Under Legally Defective Contracts: The Uniform Illegal Contracts Act, 2008, nr 52.
• The Law Commission, Illegal Transactions: The Effect of Illegality on Contracts and Trusts, „Consultation Paper” 1999, nr 154.
• The Law Commission, The Illegality Defence in Tort, „Consultation Paper” 2001,nr 160.
• The Law Commission, The Illegality Defence, 2001, nr 320.
• The Law Commission, The Illegality Defence, A Consultative Report, „Consultation Paper” 2009, nr 189.
• Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem. W poszukiwaniu sankcji skutecznych i proporcjonalnych, Warszawa 2013.
• Turner Ch., Key Facts Key Cases, Contract Law, Abingdon 2014.
• Ware S.J., Arbitration Law’s Separability Doctrine After Buckeye Check Cashing, Inc. v. Cardegna, „Nevada Law Journal” 2007, vol. 8, nr 107.
• Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008.
• Więzowska B., Odpowiedzialność cywilna na zasadzie słuszności, Warszawa 2009.
• Zimmermann R., The Law of Obligations, Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford 1996.

Identifiers

DOI

10.37232/sp.2018.4.1