Ochrona tajemnicy państwowej w Federacji Rosyjskiej. Wybrane regulacje karne i administracyjne

• Authors: Rafał Wądołowski

Title variants

EN

The protection of State Secrets in the Russian Federation. Selected penal and administrative regulations

Abstracts

EN

The article discusses the administrative regulations regarding the disclosure of secret and top-secret information in the Russian Federation. Moreover, it presents the effective penal code provisions directed against the disclosure of state secrets in Russia and the interpretation of these provisions. The author does not limit himself only to Russian constitutional, administrative and criminal regulations but gives examples of Polish corresponding laws. Additionally, in connection with the fact that criminal law provisions often contain non-specific references to other legislation, the article presents administrative acts of the protection system of public secrets. On the basis of the formulated conclusions, it was recognised that the Polish legislation lacks an individual provision penalising the fact of obtaining secret or top-secret information as a result of committing a separate unlawful act. It can be the basis to formulate postulates de lege ferenda. It should be noted that the article does not exhaust the topic, but only indicates selected issues of the protection system of state secrets in Russia. Initiated study can be used to carry out in-depth comparative research on this topic in the future.

PL

W związku z brakiem piśmiennictwa poświęconego prawodawstwu, które dotyczyłoby ochrony informacji niejawnych w Federacji Rosyjskiej (dalej: FR), należy uznać za niezbędne chociażby ogólne omówienie systemu ochrony tajemnic państwowych w Rosji. Przedstawienie instytucji prawnych naszego wschodniego sąsiada jest też pretekstem do próby przeprowadzenia analizy porównawczej rozwoju systemu ochrony tajemnic publicznoprawnych w  Rzeczpospolitej Polskiej (dalej: RP). Należy nadmienić, że w Polsce odrodzonej w 1918 r. kodeks karny był początkowo tożsamy z kodeksem rosyjskim, co było spowodowane przyjęciem tzw. kodeksu Nikołaja Tagancewa z 1903 r. Po II wojnie światowej kilkudziesięcioletnie pozostawanie Polski w  strefie wpływów politycznych Związku Radzieckiego przyczyniło się do unifikacji formalnie odrębnych systemów prawnych. Dotyczyło to szczególnie sfery tajemnicy odnoszącej się do potencjalnych działań militarnych w  ramach ówczesnego Układu Warszawskiego oraz podtrzymywania socjalistycznego ustroju państwa. Zmiany polityczne w RP po 1990 r. były podstawą ewoluowania systemu prawnego w kierunku demokratycznego państwa prawa, czego wyrazem było przyjęcie Konstytucji RP w 1997 r.1 Wstąpienie Polski do NATO (1999 r.) i do Unii Europejskiej (2004 r.) determinowało dostosowanie systemu ochrony informacji niejawnych do standardów obowiązujących w  państwach członkowskich tych organizacji, z  jednoczesnym uwzględnieniem konstytucyjnego prawa obywateli do informacji publicznej. Tak określona tematyka badawcza implikuje hipotezę, że aktualne systemy ochrony tajemnicy państwowej w  Rosji oraz informacji niejawnych w Polsce wykazują istotne różnice.

Keywords

PL

służba specjalna; kodeks karny; ujawnienie; informacje niejawne; postępowanie; sprawdzające; poświadczenie bezpieczeństwa

EN

secret service; penal code; disclosure; classified information; security; background investigation; security clearance

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2021
• Volume: 13
• Issue: 24
• Pages: 63-90

Dates

published

2021

Contributors

author

Rafał Wądołowski

• https://orcid.org/0000000306011213

References

• Andrejew I., Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1989, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Bosiacki A., Izdebski H., Konstytucjonalizm rosyjski. Historia i współczesność, Kraków 2013, Wydawnictwo ARCANA.
• Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa, Łódź 1995, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Hoc S., Karnoprawna ochrona informacji, Opole 2009, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Kunicka-Michalska B., Przestępstwa przeciwko ochronie informacji i wymiarowi sprawiedliwości, Warszawa 2000, C.H. Beck.
• Leciak M., Karnoprawna ochrona informacji niejawnych, Toruń 2012, TNOiK.
• Leciak M., Tajemnica państwowa i jej ochrona, Toruń 2009, TNOiK.
• Marek A., Prawo karne, Warszawa 2016, C.H. Beck.
• Pohl Ł., Zasady odpowiedzialności karnej, w: Kodeks karny. Komentarz, R. Stefański (red.), Warszawa 2015, C.H. Beck.
• Борисов А.Б., Комментарий к конституции Российской Федерации (постатейный): с комментариями Конституционного суда РФ, Москва 2013, Книжный мир.
• Борисов А.Б., Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации (постатейный) с постатейными материалами и практическими разъяснениями официальных органов, wyd. 7, Москва 2014, Книжный мир.
• Лебедев В.М., Уголовный кодекс Российской Федерации c научно-практическими комментариями, Варшава 1997, Бюро по демократическим институтам и правам человека.
• Пудовочкин Ю.E., Преступления против государственной власти, в: Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации, t. 2, A.B. Бриллиантов (red.), Москва 2017, Проспект.
• Скоробогатова O.O., Перчаткина C.A., Уголовный кодекс Российской Федерации c комментариями, Москва 2012, Эксмо.
• Юридический энциклопедический словарь, А.В. Малько (red.), wyd. 2, Москва 2017, Проспект.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (DzU z 1997 r. nr 78 poz. 483).
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o wzajemnej ochronie informacji z dnia 8 lutego 2008 r. (DzU z 2008 r. nr 217 poz. 1384).
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j.: DzU z 2019 r. poz. 742).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (t.j.: DzU z 2017 r. poz. 1932).
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j.: DzU z 2020 r. poz. 2176).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (DzU z 1982 r. nr 40 poz. 271, ze zm.).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa (DzU z 1934 r. nr 94 poz. 851).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o karach za szpiegostwo i niektóre inne przestępstwa przeciw Państwu (DzU z 1928 r. nr 18 poz. 160).
• Dekret z dnia 26 października 1949 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (DzU z 1949 r. nr 55 poz. 437).
• Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (DzU z 1946 r. nr 30 poz. 192).
• Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (DzU z 1945 r. nr 53 poz. 300).
• Конституция Российской Федерации от 12 декабря 1993 г., https://rg.ru/zakon/1993/12/25_publish.html [dostęp: 8 II 2021].
• Указ Президента РФ от 30 ноября 1995 г., No 1203, „Об утверждении перечня сведений, отнесенных к государственной тайне”, http://base.garant.ru/10105548/ [dostęp: 19 I 2021].
• Федеральный закон от 8 марта 2015 г., No 21-ФЗ, „Кодекс административного судопроизводства Российской Федерации”, https://fzrf.su/kodeks/kas/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон от 30 декабря 2001 г., No 195-ФЗ, „Кодекс Российской Федерации об административных правонарушениях”, https://fzrf.su/kodeks/koap/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон o безопасности от 28 декабря 2010 г., No 390-ФЗ, „O безопасности”, https://fzrf.su/zakon/o-bezopasnosti-390-fz/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон от 9 февраля 2009 г., No 8-ФЗ, „Об обеспечении доступа к информации о деятельности государственных органов и органов местного самоуправления”, http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_84602/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон от 22 декабря 2008 г., No 262-ФЗ, „Об обеспечении доступа к информации о деятельности судов в Российской Федерации”, https://fzrf.su/zakon/dostup-k-informacii-o-deyatelnosti-sudov-262-fz/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон от 2 мая 2006 г., No 59-ФЗ, „O порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации”, http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_59999/ [dostęp: 8 II 2021].
• Федеральный закон от 17 января 1992 г., No 2202-1, „О прокуратуре Российской Федерации”, https://fzrf.su/zakon/o-prokurature-2202-1/ [dostęp: 8 II 2021].
• Закон Российской Федерации от 21 июля 1993 г., No 5485-1, „O государственной тайне”, c изменениями, Законодательство Российской Федерации, Сборник основных федеральных законов РФ, http://fzrf.su/zakon/o-gosudarstvennoj-tajne-n-5485-1/ [dostęp: 30 VII 2020].
• Уголовный кодекс Российской Федерации от 13 июня 1996 г., No 63-ФЗ, c изменениями, Законодательство Российской Федерации, Сборник основных федеральных законов РФ, https://fzrf.su/kodeks/uk/ [dostęp: 8 II 2021].
• Постановление Конституционного Суда РФ от 20 декабря 1995 г., No 17-П, по делу о проверке конституционности ряда положений пункта „а” статьи 64 Уголовного кодекса РСФСР в связи с жалобой гражданина В.А. Смирнова, http://legalacts.ru/doc/postanovlenie-konstitutsionnogo-suda-rf-ot-20121995-n/ [dostęp: 30 VII 2020].
• Постановление Правительства РФ от 6 февраля 2010 г., No 63, „Об утверждении Инструкции о порядке допуска должностных лиц и граждан Российской Федерации к государственной тайне”, http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_97474/ [dostęp: 8 II 2021].

Identifiers

DOI

10.4467/20801335PBW.21.006.13563

Biblioteka Nauki

1052580