Organisation and activities of the criminal police in the interwar period. Selected aspects

• Authors: Konrad Żurek

Title variants

PL

Organizacja i działalność policji kryminalnej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wybrane aspekty

Abstracts

PL

Okres dwudziestolecia międzywojennego był trudny dla polskich władz państwowych. Równolegle z odbudową państwa polskiego i tożsamości narodowej tworzono fundamenty polskiego prawa. W krótkich odstępach czasu dokonywano wielu istotnych zmian organizacyjnych, które objęły również Policję Państwową. W tym okresie znacznie usprawniono aparat administracyjny w Polsce, dążono także do budowy własnego modelu organizacji wewnętrznej państwa. W latach 1919–1939 kilkakrotnie przeprowadzano reorganizację struktur Policji Państwowej. Problemy społeczne, wyznaniowe, narodowościowe czy różnice kulturowe w nowo powstałej państwowości stały się pośrednimi przyczynami przestępczości. Do walki z nią powołano między innymi policję kryminalną. Celem niniejszego artykułu jest omówienie jej organizacji i działalności w okresie dwudziestolecia międzywojennego i podanie najważniejszych zmian prawnych, których dokonano dla tej formacji. Autor sformułował następującą hipotezę badawczą: reorganizacja struktur Policji Państwowej miała zasadnicze znaczenie w zakresie organizacji i działalności policji kryminalnej. W analizie posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, a ze względu na zakres czasowy – również metodą historyczno-prawną.

EN

The interwar period was a difficult one for the Polish state authorities. In parallel with the reconstruction of the Polish state and national identity, the foundations of Polish law were being laid. In a short interval, many significant organisational changes were taking place, which also included the State Police. During this period, the administrative apparatus in Poland was considerably streamlined, and efforts were also made to build its own model of internal organisation of the state. Between 1919 and 1939, the structures of the State Police were reorganised several times. Social, religious and nationality problems or cultural differences in the newly established statehood were among the indirect causes of crime. Accordingly, among other things, a criminal police force was established to combat it. The purpose of this article is to discuss its organisation and activities in the interwar period and to give the most important legal changes that took place for this formation. The author formulated the following research hypothesis: the reorganisation of the structures of the State Police was fundamental in terms of the organisation and activities of the criminal police. In the analysis, the dogmatic-legal method was used and, due to the time scope, also the historical-legal method.

Keywords

EN

State Police; criminal police; crime; Second Polish Republic

PL

Policja Państwowa; policja kryminalna; przestępczość; II Rzeczpospolita Polska

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2023
• Volume: 15
• Issue: 28
• Pages: 369-385

Dates

published

2023

Contributors

author

Konrad Żurek

• https://orcid.org/0000000160057787

References

• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego (Eng. History of the Polish political system and law), Warszawa 2001.
• Buras D., Wykorzystanie daktyloskopii przez Policję Państwową w Drugiej Rzeczypospolitej (Eng. Use of dactyloscopy by the State Police in the Second Polish Republic), “Problemy Kryminalistyki” 2004, no. 246, pp. 56–61.
• Bylina S., Współdziałanie policji i wojska w II i III Rzeczypospolitej w zakresie szkolenia wojskowego funkcjonariuszy (Eng. Interaction between the police and the military in the Second and Third Polish Republics with regard to military training of officers), in: Współdziałanie policji z innymi podmiotami w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego, E. Ura (ed.), Rzeszów 2021, pp. 255–270.
• Franc S., Policja państwowa w II Rzeczypospolitej (Eng. State police in the Second Polish Republic), “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica” 2012, no. 8, pp. 185–205.
• Halicki K., Sprzęt specjalistyczny w służbie Policji Państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej (Eng. Specialised equipment in the service of the State Police in the Second Polish Republic), “Problemy Kryminalistyki” 2009, no. 263, pp. 72–78.
• Jeleniewski M.K., Model Policji Państwowej w II Rzeczpospolitej (1919–1939) (Eng. Model of the State Police in the Second Polish Republic (1919-1939)), in: Policja w Polsce. Stan obecny i perspektywy, A. Szymaniak, W. Ciepiela (eds.), vol. 1, Poznań 2007.
• Kędzierska G., Polska kryminalistyka w okresie dwudziestolecia międzywojennego (Eng. Polish criminalistics in the interwar period), “Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2018, vol. 18, pp. 243–263.
• Kozdrowski S., Metody i zakres gromadzenia danych do statystyki policyjnej w II Rzeczypospolitej (1919–1934) (Eng. Methods and scope of data collection for police statistics in the Second Polish Republic (1919-1934)), “Studia nad Bezpieczeństwem” 2017, no. 2, pp. 77–88.
• Kozdrowski S., Organizacja i wyszkolenie Policji Śledczej w II Rzeczypospolitej (Eng. Organisation and training of the Criminal Investigation Police in the Second Polish Republic), “Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 2006, no. 19, pp. 84–98.
• Litwiński R., Korpus policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne (Eng. The police corps in the Second Polish Republic. Service and private life), Lublin 2007.
• Litwiński R., Zawód policjanta w Drugiej Rzeczypospolitej: służba czy praca? (Eng. The police profession in the Second Polish Republic: service or work?), in: Metamorfozy społeczne. Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, W. Mędrzecki, C. Leszczyńska (eds.), Warszawa 2014, vol. 9, pp. 261–276.
• Majer P., Geneza i ewolucja policji jako pojęcia, instytucji i funkcji państwa (Eng. Origins and evolution of the police as a concept, institution and function of the state), “Miscellanea Historico-Iuridica” 2012, vol. 11, pp. 129–155.
• Mączyński M., Policja Państwowa w II Rzeczypospolitej: organizacyjno-prawne podstawy funkcjonowania (Eng. The State Police in the Second Polish Republic: organizational and legal foundations of functioning), Kraków 1997.
• Mierzwa J., Unifikacja, modernizacja, opresja. Przemiany aparatu aministracyjnego II Rzeczypospolitej (Eng. Unification, modernisation, oppression. Transformations of the administrative apparatus of the Second Polish Republic), “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2020, no. 4, pp. 719–731.
• Misiuk A., Historia policji od X wieku do współczesności (Eng. History of the police from the 10th century to the present day), Warszawa 2008.
• Misiuk A., Policja Państwowa 1919–1939: powstanie, organizacja, kierunki działania (Eng. State Police 1919-1939: establishment, organization, lines of action), Warszawa 1996.
• Misiuk A., Służba śledcza Policji Państwowej. Geneza, organizacja i kierunki działania (Eng. The investigative service of the State Police. Origins, organization and lines of action), in: W cieniu służb. Ze studiów nad bezpieczeństwem państwa, P. Kołakowski et al. (eds.), Toruń 2016.
• Pepłoński A., Organizacja policji kryminalnej w II RP (Eng. Organisation of the criminal police in the Second Polish Republic), “Problemy Kryminalistyki” 1984, no. 165, pp. 466–474.
• Pepłoński A., Współdziałanie Policji Politycznej z Oddziałem II Sztabu Głównego WP (Eng. Interaction of the Political Police with the Second Department of Polish General Staff), in: Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), vol. 2, Z. Nawrocki (ed.), Warszawa 2014, pp. 58–73.
• Rodak M., Międzywojenna Polska debata kryminologiczna – poszukiwanie społecznych przyczyn przestępczości i sposobów jej zwalczania (Eng. The interwar Polish criminological debate - the search for social causes of crime and ways to combat it), “Archiwum Kryminologii” 2009, vol. 31, pp. 101–145.
• Siemak Z., Policja kryminalna w II Rzeczypospolitej. Powstanie, organizacja, kadry i metody pracy (Eng. Criminal police in the Second Polish Republic. Establishment, organisation, personnel and working methods), “Zagadnienia Społeczne” 2014, no. 1, pp. 184–205.
• Siewier M., Z dziejów bezpieczeństwa wewnętrznego II RP. Policja Województwa Śląskiego wobec ruchu komunistycznego (Eng. From the history of internal security of the Second Polish Republic. The Police of the Silesian Voivodeship against the communist movement), “Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne” 2017, no. 14, pp. 225–248.
• Sowińska D., Przestępczość kryminalna w okresie międzywojennym na obszarze siedleckiego okręgu sądowego. Sprawca, motyw, kara (Eng. Criminal crime in the interwar period in the area of the Siedlce judicial district. Perpetrator, motive, punishment), “Rozprawy Społeczne” 2015, vol. 9, no. 3, pp. 38–50.
• Śleszyński W., Rola i zadania organów Policji Państwowej na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (1920–1939) (Eng. The role and tasks of the organs of the State Police in the north-eastern lands of the Second Polish Republic (1920-1939)), “Studia Podlaskie” 2005, vol. 15, pp. 7–33.
• Widacki J., Stulecie polskich detektywów (Eng. A century of Polish detectives), Kraków 1992.
• Żurek K., Organizacja i działalność Policji Politycznej w Polsce międzywojennej (Eng. Organisation and activities of the Political Police in interwar Poland), “Acta Iuridica Resoviensia” 2022, no. 1, pp. 236–247.
• Bryła W., Zarys historii nauk kryminalistycznych na ziemiach polskich (Eng. An outline of the history of forensic science in Poland), in: Acta Uroboroi – w kręgu alchemii, Wrocław 2017, pp. 66–76, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/13486 [accessed: 30 VIII 2022].
• Halicki K., Geneza i rozwój organizacyjny Policji Państwowej 1920–1939 (Eng. Origins and organisational development of the State Police 1920-1939), Policja Kujawsko-Pomorska, 15 IX 2015, https://kujawsko-pomorska.policja.gov.pl/kb/informacje/historia-policji/historia-policji-1920/2992,Geneza-i-rozwoj-organizacyjny-Policji-Panstwowej-1920-1939.html [accessed: 29 VIII 2022].
• Decree of the Polish Committee for National Liberation of 7 October 1944 on Citizens’ Militia (Journal of Laws of 1944, no. 7, item 33).
• Decree of the Polish Committee for National Liberation of 15 August 1944 on the dissolution of the state police (so-called navy blue police) - (Journal of Laws of 1944, no. 2, item 6).
• Act of 24 July 1919 on the State Police (Journal of Laws of 1919, no. 61, item 363).
• Ordinance of the Minister of Justice of 25 November 1929 amending the regulations on the establishment of official titles of prosecutors and deputy prosecutors of the Supreme Court (Journal of Laws of 1929, no. 81, item 609).
• Ordinance of the Minister of Internal Affairs of 8 April 1927 on investigative departments and offices (Journal of Laws of 1927, no. 40, item 358).
• Ordinance of the Minister of Internal Affairs of 21 July 1926 on the organisation of investigative offices (Journal of Laws of 1926, no. 82, item 455).
• Ordinance of the Minister of Internal Affairs of 4 January 1922 on the organisation of investigative offices (Journal of Laws of 1922, no. 7, item 54).

Identifiers

DOI

10.4467/20801335PBW.23.016.17666

Biblioteka Nauki

2195880