Działania Wojsk Wewnętrznych na Rzeszowszczyźnie (luty – kwiecień 1945)

• Authors: Janusz Kowalczyk

Title variants

EN

Operations of the Internal Troops in the Rzeszów Region (February – April 1945)

Abstracts

EN

In late November and early December 1944, the Internal Troops (WW), which were subordinate to the Department of Public Security, were created. The formation was intended mainly to fight against the Polish independence underground. At the end of January 1945, the 4th company of the 1st Operational Battalion WW arrived in Rzeszów and was assigned to the disposal of the head of the Voivodeship Office of Public Security, Lieutenant Longin Kołarz. In March 1945, based on the 4th company, the 2nd Independent Operational Battalion WW was created.On 26 March 1945, the Internal Troops were reorganised into the InternalSecurity Corps (KBW). The WW/KBW operations, which were conducted from February to April 1945 on the territory of the Lubaczów district, were aimed mainly at the Ukrainian Insurgent Army (UPA). Many soldiers did not accept the communist authorities and the role of the formation, to which they were conscripted. In the second half of April 1945, there were mass desertions from the KBW units stationed in the Rzeszów region. In total, 896 soldiers left the barracks at Lubaczów and Górno. Most deserters joined the units of the independence underground.

PL

Na przełomie listopada i grudnia 1944 r. utworzone zostały Wojska Wewnętrzne (WW), które podlegały Resortowi Bezpieczeństwa Publicznego. Formacja ta przeznaczona była głównie do walki z polskim podziemiem niepodległościowym. Pod koniec stycznia 1945 r. do Rzeszowa przybyła 4 kompania 1 Batalionu Operacyjnego WW, która została przydzielona do dyspozycji kierownika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego por. Longina Kołarza. W marcu 1945 r. na bazie 4 kompanii powstał 2 Samodzielny Batalion Operacyjny WW. 26 marca 1945 r. Wojska Wewnętrzne zostały przeorganizowane w Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW). Działania WW/KBW prowadzone w okresie od lutego do kwietnia 1945 r. na terenie powiatu lubaczowskiego wymierzone były głównie w UPA. Wielu żołnierzy nie akceptowało władzy komunistycznej oraz roli formacji, do której zostali wcieleni. W drugiej połowie kwietnia 1945 r. doszło do masowych dezercji z jednostek KBW stacjonujących na Rzeszowszczyźnie. Koszary w Lubaczowie i Górnie opuściło łącznie 896 żołnierzy. Większość dezerterów przyłączyła się następnie do oddziałów podziemia niepodległościowego.

Keywords

EN

Internal Troops; Internal Security Corps

PL

Wojska Wewnętrzne; Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
• Year: 2021
• Issue: 19
• Pages: 15-55

Dates

published

2021

Contributors

author

Janusz Kowalczyk

• Instytut Pamięci Narodowej

• https://orcid.org/0000000303589714

References

• Archiwum Akt Nowych (AAN)
• Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
• Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie (OKŚZpNP Rz)
• Oddziałowe Archiwum IPN w Rzeszowie (AIPN Rz)
• Teczka Specjalna J.W. Stalina. Raporty NKWD z Polski 1944–1946, red. T. Cariewskaja i in., tłum. E. Rosowska, Warszawa 1998
• Argasiński M., Konspiracja w powiecie lubaczowskim 1939–1947, Zwierzyniec–Rzeszów 2010
• Filar A., Nie tylko pod znakiem walki, Warszawa 1987
• Gajerski S.F., Fundamenty struktur organizacyjnych zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” i jego działalność na terenie powiatu lubaczowskiego. Stan badań i mielizny dezinformacji, „Rocznik Lubaczowski” 2000, t. 9–10
• Garbacz D., Przechodniu, pochyl czoła, Stalowa Wola 2005
• Гук Б., 1947. Пропам’ятна книга, Варшава 1997
• Гук Б. та ін., Чужинче, іди скажи Україні. Увічнення трагедії Закерзоння в 1944–1947 роках, Перемишль 2001
• Iwaneczko D., Przypadek czy przeznaczenie? Karol Kazimierz Kostecki „Kostek” (1917–1998), Rzeszów 2013
• Jaworski M., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego 1945–1965, Warszawa 1985
• Jurewicz L., Niepotrzebny, Londyn 1977
• Kister A.G., Pretorianie. Polski Samodzielny Batalion Specjalny i Wojska Wewnętrzne 18 X 1943 – 26 III 1945, Warszawa 2010
• Konieczny Z., OUN-UPA na terenie Polski w latach 1944–1947 [w:] Stosunki polsko--ukraińskie w latach 1939–2004, red. B. Grott, Warszawa 2004
• Kowalski L., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego a Żołnierze Wyklęci. Walka z podziemiem antykomunistycznym w latach 1944–1956, Poznań 2016
• Kulpa S., Wspomnienia żołnierza AK, „Rocznik Lubaczowski” 1995, t. 5
• Motyka G., Na białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953, Kraków 2014
• Motyka G., Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943–1948, Warszawa 1999
• Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942–1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006
• Nowacki W., Organizacja i działalność Wojsk Wewnętrznych (sierpień 1944 – maj 1945) [w:] Z walk przeciwko zbrojnemu podziemiu 1944–1947, red. M.Turlejska, Warszawa 1966
• Polegli w walce o władzę ludową, red. R. Halaba, Warszawa 1970
• Roszkowski W., Historia Polski 1914–2001, Warszawa 2002
• Róg T., „…i zostanie tylko pustynia”. Osobowy wykaz ofiar konfliktu ukraińsko-polskiego 1939–1948. Gmina Cieszanów, powiat Lubaczów, Rzeszów 2011
• Róg T., Rudka. Dzieje wsi i jej zagłada, Rzeszów–Cieszanów 2014
• Rutkiewicz J., Kulikow W.N., Wojska NKWD 1917–1945. Historia, organizacja, umundurowanie, Warszawa 1998
• Siwicki M., Dzieje konfliktów polsko-ukraińskich, t. 3, Warszawa 1994
• Surdej M., Okręg Rzeszowski Narodowej Organizacji Wojskowej – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w latach 1944–1947, Rzeszów–Warszawa 2018
• Szajowski E., Mój rok 1944/1945, „Rocznik Lubaczowski” 1998, t. 8
• Szcześniak A.B., Szota W.Z., Droga do nikąd. Wojna polska z UPA, Warszawa 2013
• Тут било наше село, ред. В. Козубель, Львів 1993
• Wiatrowycz W., Druga wojna polsko-ukraińska 1942–1947, Warszawa 2013
• Wolańczyk H., Akcja na pałac w Narolu 12 lutego 1945 r., „Przemyskie Zapiski Historyczne” 1994, nr 10

Identifiers

DOI

10.48261/ARPRL211902

Biblioteka Nauki

20311880