Fachowcy do wykorzystania, potem zdrajcy do rozpracowania. O dyskredytacji byłych policjantów w Polsce „ludowej”

• Authors: Henryk Ćwięk

Title variants

EN

Professionals to Be Used, Then Traitors to Be Exposed. On the Discrediting of Former Police Officers in People’s Poland

Abstracts

EN

During the Nazi occupation, former Polish State Police officers were coerced to serve in German security structures. The German-organised and commanded Polnische Polizei in Generalgouvernement provided certain support for the occupier. In this respect, its activity was contrary to the Polish raison d’état. However, one must not forget about the cooperation of the Polnische Polizei with the resistance movement. It is difficult to unequivocally assess its role in the dark period of the occupation.  When World War II ended, former policemen who had not collaborated with the Germans hoped to be able to live and work peacefully in a free Poland. Their hopes turned out to be vain. They were discredited for political reasons. They were dismissed from the Citizens’ Militia, they were taken under surveillance as ‘enemies of the peoples’, and many of them were repressed. The activities of the Polnische Polizei in the occupational structures and its place in the post-war reality are part of the tragic history of Poland in the 20th century.

PL

W okresie okupacji hitlerowskiej zmuszono funkcjonariuszy Policji Państwowej do pełnienia służby w niemieckich strukturach bezpieczeństwa. Ta formacja zapewniała okupantowi pewne wsparcie. W tym zakresie jej działalność była sprzeczna z polską racją stanu. Nie można jednak zapominać o współpracy Polskiej Policji z ruchem oporu. Trudno jest jednoznacznie ocenić jej rolę w mrocznym okresie okupacji. Gdy skończyła się II wojna światowa, policjanci niewspółpracujący z Niemcami liczyli, że będą mogli w wolnej Polsce spokojnie żyć i pracować. Ich nadzieje okazały się złudne. Byli dyskredytowani ze względów politycznych. Zwalniano ich z pracy w Milicji Obywatelskiej, rozpracowywano jako „wrogów ludu”, a wielu również represjonowano. Działalność Polskiej Policji w strukturach okupacyjnych oraz losy jej funkcjonariuszy w powojennej rzeczywistości wpisują się w nurt tragicznych dziejów Polski XX w.

Keywords

EN

Blue Police; General Government; Nazi occupation; terror; People’s Republic of Poland; Citizens’ Militia; repressions; Polnische Polizei

PL

Polska Policja; granatowa policja; Generalne Gubernatorstwo; okupacja hitlerowska; terror; Milicja Obywatelska; represje; Polska „ludowa”

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
• Year: 2021
• Issue: 19
• Pages: 642-661

Dates

published

2021

Contributors

author

Henryk Ćwięk

• Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000197799119

References

• Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
• Kopie dokumentów z b. Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (w zbiorach autora)
• Borodziej W., Terror i polityka. Polityka niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939–1944, Warszawa 1985
• Czerwiński D., Policjanci „granatowi” jako obiekt zainteresowania Urzędu Bezpieczeństwa na przykładzie Gdańska [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
• Ćwięk H., Kontrowersje w sprawie udziału Polaków w hitlerowskim systemie bezpieczeństwa Generalnego Gubernatorstwa [w:] Mity historyczno-polityczne, wyobrażenia zbiorowe, polityka historyczna. Studia i materiały, t. 1, red. E. Ponczek, A. Sepkowski, Toruń 2010
• Garliński J., Politycy i żołnierze, Londyn 1971
• Garliński J., Polska w Drugiej Wojnie Światowej, Londyn 1982
• Getter M., Policja granatowa w Warszawie 1939–1944 [w]: Warszawa lat wojny i okupacji 1939–1944, z. 2, Warszawa 1972
• Getter M., Policja Polska w Generalnym Gubernatorstwie1939–1945, "Przegląd Policyjny" 1999, nr 1/2, s. 74–91
• Gładysiak Ł., Zabijajcie wszystkich. Einsatzgruppen 1938–1941, Warszawa 2012
• Grabowski J., Na posterunku. Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów, Wołowiec 2020
• Grabowski W., Policja w planach Delegatury Rządu RP na Kraj, Kraków 1995
• Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990
• Hempel A., „Policja granatowa” w Generalnej Guberni, "Wiadomości Historyczne" 1987, nr 6, s. 483–485
• Hempel A., Policja granatowa w okupacyjnym systemie administracyjnym Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945, Warszawa 1987
• Kania M., Losy funkcjonariuszy policji II Rzeczypospolitej Polskiej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, nr 1
• Korkuć M., Niemiecka Polnische Polizei. Historyczny i państwowo-prawny kontekst funkcjonowania granatowej policji w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945 [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
• Litwiński R., Komisja rehabilitacyjno-kwalifikacyjna dla byłych policjantów (1945–1952), „Dzieje Najnowsze” 2004, nr 1
• Majer P., Funkcjonariusze Policji Państwowej i Policji Polskiej w powojennej rzeczywistości – uwagi syntetyzujące, „Studia Politologiczne” 2019, nr 51
• Majer P., Losy funkcjonariuszy Policji Państwowej w pierwszych latach powojennych w Polsce [w:] Losy policjantów polskich po 1 września 1939 r. Studia i materiały, red. P. Majer, A. Misiuk, Szczytno 1996
• Majer P., „Oczyszczanie” szeregów Milicji Obywatelskiej w latach 1944–1954 [w:] Między I a IV Rzeczpospolitą, red. M. Korybut-Marciniak, P. Majer, Olsztyn 2009
• Majer P., Policja Polska w Generalnym Gubernatorstwie. Kolaboracja z obowiązku i tego konsekwencje [w:] Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego w latach niewoli – „W obcym mundurze”, red. L. Michalska--Bracha, M. Korybut-Marciniak, Warszawa 2013
• Mączyński M., Polskie formacje policyjne w stolicy Generalnego Gubernatorstwa 1939–1945, „Rocznik Krakowski” 1993, t. 59, s. 153–160
• Misiuk A., Historia policji w Polsce. Od X wieku do współczesności, Warszawa 2008
• Paczkowski A., Trzy twarze Józefa Światły. Przyczynek do historii komunizmu w Polsce, Warszawa 2009
• Pączek T., Pułkownik Jan Płotnicki pierwszy komendant Centrum Wyszkolenia Milicji Obywatelskiej w Słupsku przed sądami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zarys biografii [w:] W cieniu służb. Ze studiów nad bezpieczeństwem państwa, red. P. Kołakowski i in., Toruń 2016
• Piotrowski S., Dziennik Hansa Franka, Warszawa 1965
• Sywula M., Przebieg służby byłych policjantów w organach Milicji Obywatelskiej na terenie województwa gdańskiego [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019
• Wójcicka E., Rogowski P., Wybrane dokumenty do dziejów Polnische Polizei z zasobu byłej Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce [w:] Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945,red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa 2019

Identifiers

DOI

10.48261/ARPRL211916

Biblioteka Nauki

27683589