Prawo do zabijania. Analiza wywiadu MSW dotycząca prawnych uwarunkowań wykonywania wyroków śmierci poza granicami kraju na tle „działań specjalnych” tej jednostki

• Authors: Witold Bagieński

Title variants

EN

The Licence to Kill. Analysis of the Ministry of Internal Affairs Intelligence Concerning the Legal Conditions of Carrying Out Death Sentences Outside the Country against the Background of the Unit’s ‘Special Operations’

Abstracts

EN

Assassinations, kidnappings and sabotage operations are among the most sensational topics related to the activity of the intelligence services of the People’s Republic of Poland. The article presents examples of ‘special operations’ of this kind carried out and planned by Department I of the Ministry of Internal Affairs. Although there were not many of them, they give a general picture of how they were organised and how they went or were supposed to go. In the appendix, there is published a document entitled Stosunek polskiego prawa karnego wobec osób, które dokonały likwidacji zdrajcy Ojczyzny [The Attitude of the Polish Criminal Law Towards People Who Liquidated Traitors of the Homeland], prepared in the mid-1960s in the Department I of the Ministry of Internal Affairs.

PL

Zabójstwa, porwania czy operacje o charakterze dywersyjnym należą do najbardziej sensacyjnych wątków związanych z aktywnością służb wywiadowczych PRL. W artykule zostały przedstawione przykłady przeprowadzonych oraz planowanych przez Departament I MSW „działań specjalnych” tego rodzaju. Choć nie było ich zbyt dużo, dają one ogólny obraz, w jaki sposób je organizowano i jak przebiegły lub miały przebiegać. W części końcowej opublikowany został dokument pt. Stosunek polskiego prawa karnego wobec osób, które dokonały likwidacji zdrajcy Ojczyzny, opracowany w połowie lat sześćdziesiątych w Departamencie I MSW.

Keywords

EN

intelligence; civilian intelligence; Ministry of Internal Affairs; Department I of the Ministry of Internal Affairs; defectors; Security Service; SB; desertion; death penalty; murder; kidnapping

PL

wywiad; wywiad cywilny; MSW; uciekinierzy; Służba Bezpieczeństwa; SB; dezercja; kara śmierci; zabójstwo; porwanie; Departament I MSW

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
• Year: 2021
• Issue: 19
• Pages: 708-751

Dates

published

2021

Contributors

author

Witold Bagieński

• Instytut Pamięci Narodowej

• https://orcid.org/0000000340006813

References

• Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
• Afera „Żelazo” w dokumentach MSW i PZPR, red. W. Bagieński, P. Gontarczyk, Warszawa 2013
• Kowal R., Rozmowy ze zdrajcą, Warszawa 1998
• Monat P., Dille J., Spy in the US, London 1964
• Wroński P., Spowiedź życia. U wrót czyśćca. W rozmowie z Przemysławem Wojciechowskim, Warszawa 2016
• Awłasewicz T., Łowcy szpiegów. Polskie służby kontra CIA, Warszawa 2018
• Bagieński W., Agent „Regina” i afera z lodówkami, czyli wpadka trójmiejskiej „Solidarności Walczącej” we wrześniu 1987 r. [w:] Solidarność Walcząca 1982–1990: Studia i szkice, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin–Warszawa 2019
• Bagieński W., Analiza sprawy ppłk. Michała Goleniewskiego, uciekiniera z wywiadu PRL [w:] Studia nad wywiadem i kontrwywiadem, t. 3, red. W. Skóra, P. Skubisz, Szczecin 2016
• Bagieński W., Wydział XI Departamentu I MSW i kierunki działania wywiadu w walce z opozycją w latach osiemdziesiątych [w:] W. Bagieński, S. Cenckiewicz, P. Woyciechowski, Konfidenci, Warszawa 2015
• Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961, t. 1–2, Warszawa 2017
• Benken P., „Jestem gotów na wszystko, aby mieć sposobność życia w wolnym i demokratycznym kraju”. Historia ucieczki kpt. Stanisława Szymonika, szyfranta Stałego Przedstawicielstwa Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2016, nr 1(14)
• Dietz O., Schmidt V., Nowoczesne metody narkozy u koni, bydła i świń, "Medycyna Weterynaryjna" 1960, R. XVI, nr 8
• Kaliski B., Kurierzy wolnego słowa (Paryż–Praga–Warszawa 1968–1970), Warszawa 2014
• Kamiński Ł., Lingua securitatis [w:] Wokół teczek bezpieki – zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2006
• Kawalec R., Dekonspiracja funkcjonariuszy Departamentu I MSW w Berlinie Zachodnim i kolejne planowanie wykorzystania agenta do likwidacji przeciwnika wywiadu PRL, „Arcana” 2013, nr 112–113
• Machcewicz P., „Monachijska menażeria”. Walka z Radiem Wolna Europa 1950–1989, Warszawa 2007
• Morawski J., Złota afera, Warszawa 2007
• Pawlikowicz L., Status prawny uciekinierów z polskich służb specjalnych 1956–1964. Normy prawa karnego, międzynarodowego publicznego oraz wewnętrzne przepisy azylowe krajów przyjmujących, Rzeszów 2008
• Pawlikowicz L., Tajny front zimnej wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956–1964, Warszawa 2004
• Piecuch H., Służby specjalne atakują. Od Jaruzelskiego do Kwaśniewskiego, Warszawa 1996
• Pytlakowski P., Szkoła szpiegów, Warszawa 2014
• Raina P., Mordercy uchodzą bezkarnie. Sprawa Bohdana P., Warszawa 2000
• Siemiątkowski Z., Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009
• Stanisławczyk B., Wilczak D., Pajęczyna. Syndrom bezpieki, Poznań 2010
• Teczki, czyli widma bezpieki, red. J. Snopkiewicz, Warszawa 1992
• Uniszewski Z., Żargon zawodowy pracowników śledczych i operacyjnych. Problematyka kryminalistyczna, Wrocław 1999
• Wręga A.J., Jerzy Dobrzański a porwanie i zabójstwo Bohdana Piaseckiego – prolegomena, „Glaukopis” 2018, nr 36
• Zaleska-Palider H., Pogłębione znieczulenie ogólne jako metoda eutanazji, „Medycyna Weterynaryjna” 1966, R. XXII, nr 8
• Gadowski W., Zabójcy z PRL, czyli operacja „Vidal”, „W Sieci” 2013, nr 46
• Relacje Józefa Lebenbauma z 24 IX 2020 i 16 VII 2021 r. (w zbiorach autora)
• A. Wirga: znając dziś materiały bezpieki, uważam, że SB było stać na zabicie ks. Blachnickiego, 5 VII 2020 r., https://dzieje.pl/wiadomosci/wirga-znajac--dzis-materialy-bezpieki-uwazam-ze-sb-bylo-stac-na-zabicie-ks-blachnickiego, dostęp 7 V 2021 r.
• Woyciechowski P., „Yon” i „Panna” – morderczy duet szpiegowski, 16 V 2020 r., https://dorzeczy.pl/kraj/140352/yon-i-panna-morderczy-duet-szpiegowski.html, dostęp 7 V 2021 r.

Identifiers

DOI

10.48261/ARPRL211918

Biblioteka Nauki

27690366