Mossad w Magdalence. Kulisy spotkania przedstawicieli polskich i izraelskich służb specjalnych z maja 1990 r. (w świetle notatki Gromosława Czempińskiego)

• Authors: Patryk Pleskot

Title variants

EN

Mossad in Magdalenka. The Backstage of a May 1990 Polish and Israeli Secret Services Representatives Meeting (in Gromosław Czempiński’s Memo)

Abstracts

EN

The article presents a document: a note by Lt Col Gromosław Czempiński on a secret meeting between representatives of the Israeli Mossad and the Polish Ministry of Internal Affairs, which took place in early May 1990 in Magdalenka, near Warsaw. The meeting was connected to an earlier declaration by Prime Minister Tadeusz Mazowiecki, who, during a visit to the USA, at a meeting with representatives of the Jewish community, promised that Poland would help in the transit of at least several dozen thousand Jews living in the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) who wished to emigrate to Israel. The delicate mission required very discreet preparations, and the presented note allows us to learn their backstage, if only in a fragmentary way.

PL

Artykuł prezentuje dokument: notatkę ppłk. Gromosława Czempińskiego z tajnej narady między przedstawicielami izraelskiego Mossadu i polskiego MSW, która odbyła się na początku maja 1990 r. w podwarszawskiej Magdalence. Spotkanie wiązało się z wcześniejszą deklaracją premiera Tadeusza Mazowieckiego, który podczas wizyty w USA na spotkaniu z przedstawicielami społeczności żydowskiej obiecał, że Polska pomoże w tranzycie co najmniej kilkudziesięciu tysięcy mieszkających w ZSRS Żydów, którzy pragnęli wyemigrować do Izraela. Delikatna misja wymagała bardzo dyskretnych przygotowań, a prezentowana notatka pozwala choćby wyrywkowo poznać ich kulisy..

Keywords

EN

Mossad; Ministry of Internal Affairs; emigration; Israel; Magdalenka meeting

PL

Mossad; MSW; emigracja; Izrael; narada w Magdalence

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
• Year: 2021
• Issue: 19
• Pages: 787-803

Dates

published

2021

Contributors

author

Patryk Pleskot

• Instytut Pamięci Narodowej
• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000156278325

References

• Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
• Dziewulski J., Pyzia K., Jerzy Dziewulski o polskiej policji, Warszawa 2017
• Komar M., Kozłowski K., Historia z konsekwencjami, Warszawa 2009
• Komar M., Petelicki S., Grom. Siła i honor, Kraków 2010
• Aronson G., Soviet Jewish Emigration, the United States, and the Occupied Territories, „Journal of Palestine Studies” 1990, nr 4
• Bar-Zohar M., Mishal N., Mossad. The Great Operations of Israel’s Famed Secret Service, London 2012
• Berendt G., „Społeczność na pokaz”. Problematyka żydowska w działaniach władz PRL w latach 1971–1989 [w:] Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa–Szczecin–Wrocław 2014
• Bergman R., Der Schattenkrieg: Israel und die geheimen Tötungskommandos des Mossad, München 2018
• Brochwicz W., Sławomir Petelicki – rola i znaczenie dla powstania i budowy Formacji Specjalnej „Grom” oraz późniejszego funkcjonowania JW „Grom”, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2020, nr 2
• Brzeziecki A., Raduchowski-Brochwicz W., „Most”. Największa operacja w historii polskich służb specjalnych, „Newsweek” 2020, nr 14
• Dyduch J., Stosunki polsko-izraelskie w latach 1990–2009. Od normalizacji do strategicznego partnerstwa, Warszawa 2010
• Fedorowicz A., Most: tajna operacja Mossadu w Polsce, „Focus Historia” 2012, nr 12
• Gadowski W., Wojciechowski P., Tragarze śmierci, Warszawa 2010
• Gasztold P., Zabójcze układy. Służby PRL i międzynarodowy terroryzm, Warszawa 2017
• Gasztold-Seń P., Arabscy studenci w Warszawie po 1956 r. [w:] Cudzoziemcy w Warszawie 1945–1989, red. P. Pleskot, Warszawa 2012
• Gasztold-Seń P., Powolna odwilż. Stosunki polsko-izraelskie w latach 1980–1990, „Biuletyn IPN” 2010, t. 10, nr 11
• Gasztold-Seń P., PRL wobec państw Maghrebu 1970–1989, „Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne” 2010, t. 1.
• Jasina Ł., Emigracja z ZSRR i krajów postradzieckich do Izraela w latach 1989–2008 Zakres i oddziaływanie, Lublin 2008
• Kowalska D., „Arabowie proponowali ogromne pieniądze, nikt się nie złamał”. Rola polskich służb w operacji „Most”, „Polska The Times”, 19 X 2013
• Kozłowski T., Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990, Warszawa 2019
• Kozłowski T., Odbudowa relacji polsko-izraelskich i operacja „Most”, „Studia Polityczne” 2015, nr 40
• Kozłowski T., Operacja Dyskrecja. Jak organizowano tranzyt Żydów z ZSRR, „Polityka” 2015, nr 9
• Lazin F.A., „We are not one”. American Jews, Israel, and the Struggle for Soviet Jewry, Ann Arbor 2009
• Norton A.R., Hezbollah. A Short History, Princeton 2007
• Nyzio A., Rakowiecka w remoncie. Transformacja polityki bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1989–1993, Kraków 2020
• Piotrowski P., Od konfrontacji do współpracy. Polskie i izraelskie służby specjalne, „Biuletyn IPN” 2005, nr 11
• Polityka zagraniczna RP 1989–2002, red. R. Kuźniar, K. Szczepanik, Warszawa 2002
• Raviv D., Melman Y., ...A każdy szpieg to książę. Pełna historia wywiadu izraelskiego, tłum. E. Możejko, Warszawa 1993
• Ro’i Y., The Jewish Movement in the Soviet Union, Baltimore 2012
• Sierańska J., Polityka zagraniczna Polski wobec Izraela po 1989 roku, Toruń 2018
• Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator, t. 4: Afryka i Bliski Wschód 1918–2009, red. A. Herman-Łukasik, B.Janicka, K. Szczepanik, Warszawa 2010
• Thomas G., Szpiedzy Gideona. Tajna Historia Mossadu, tłum. Z. Kunert, Warszawa 2000
• Walenciak R., Operacja Most: pomogli tysiącom Żydów, w nagrodę mają obniżone emerytury, „Przegląd” 2020, nr 34
• Wilczak D., Most: tajna operacja przerzutu Żydów, Warszawa 2015
• Zięba R., Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie, Warszawa 2010

Identifiers

DOI

10.48261/ARPRL211920

Biblioteka Nauki

27692860