Relacje między Józefem Piłsudskim i Aleksandrem Kakowskim do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości

• Authors: Zbigniew Girzyński

Title variants

EN

Relations Between Józef Piłsudski and Aleksander Kakowski After Gaining Independence by Poland

Abstracts

PL

Z uwagi na ich aktywność i zajmowane stanowiska relacje między Józefem Piłsudskim i Aleksandrem Kakowskim w okresie I wojny światowej zasługują na uwagę. Działania Piłsudskiego jako komendanta Legionów Polskich tworzyły warunki polityczne do coraz mocniejszego podnoszenia sprawy niepodległości Polski. Aleksander Kakowski jako arcybiskup warszawski odgrywał z tego tytułu także istotną rolę na arenie politycznej. Jego znaczenie polityczne wzrosło po ogłoszeniu w 1916 r. Aktu 5 listopada, a sięgnęło samego szczytu, gdy w latach 1917–1918 zasiadał w Radzie Regencyjnej będącej ważnym elementem odtwarzanego po okresie zaborów Państwa Polskiego. Losy obu polityków przeplatały się przez cały okres Wielkiej Wojny 1914–1918, by w jej finale na trwałe naznaczyć odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Artykuł jest próbą prezentacji ich wzajemnych relacji w tym okresie.

Keywords

PL

Józef Piłsudski; Aleksander Kakowski; I wojna światowa; niepodległość Polski

EN

Józef Piłsudski; Aleksander Kakowski; World War I; Independence of Poland

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 83-96

Dates

published

2021

Contributors

author

Zbigniew Girzyński

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/000000028649312X

References

• Dzienniczek Sługi Bożego Józefa Bilczewskiego, arcybiskupa lwowskiego o.ł., Lwów 1900-1921, (mps w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie), t. III.
• Hutten-Czapski B., Sześćdziesiąt lat życia politycznego i towarzyskiego, t. 2, Warszawa 1936.
• I diari di Achille Ratti, T. I: Visitatore Apostolico in Polonia (1918-1919), red. S. Pagano, G. Venditi, Vaticano 2013.
• Kakowski A., Z niewoli do niepodległości. Pamiętniki, wstęp J. Glemp, red. i oprac. T. Krawczak, R. Świętek, Kraków 2000.
• Mościcki I., Prezydent RP - autobiograafi, Warszawa 1993.
• Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914-1918, do druku przygotował J. Pajewski, objaśnienia oprac. A. Kosicka-Pajewska, Poznań 1997.
• Römer M., Dzienniki, t. 3: 1916-1919, Warszawa 2018.
• Girzyński Z., Arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski wobec Aktu 5 listopada 1916 roku i jego następstw [w:] Akt 5 listopada 1916 roku konsekwencje dla Polski i Europy, red. J. Kłaczkow, K. Kania i Z. Girzyński, Toruń 2017, s. 40-58.
• Lewandowski J., Wizja Polski w manifeście rządu Ignacego Daszyńskiego [w:] Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie, red. E. Maj, Lublin 2009, s. 141-146.
• Lipiński W., Powrót Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i przewrót listopadowy w r. 1918 według relacji Adama Koca, ks. Zdzisława Lubomirskiego i kardynała Aleksandra Kakowskiego, „Niepodległość” 1937, t. 15, s. 233-242.
• Marszałek P.K., Najwyższe władze wojskowe w systemie ustrojowym II Rzeczypospolitej, Wrocław 2011.
• Molenda J., Tymczasowa Rada Stanu i Rada Regencyjna wobec polskich aspektów rewolucji w Rosji oraz radykalizacji nastrojów społeczeństwa w kraju, „Dzieje Najnowsze” 1989, t. 21, nr 2, s. 21-34.
• Muszyński W.J., Białe Legiony 1914-1918. Od Legionu Puławskiego do I Korpusu Polskiego, Warszawa 2018.
• Olstowski P., Wołos M., Rola militarna i polityczna Polskiej Organizacji Wojskowej w odzyskaniu niepodległości. Próba bilansu, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, R. 19: 2018, nr 1-2, s. 159-192.
• Pająk J.Z., O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915-1917), Kielce 2003.
• Pest C., Kardynał Edmund Dalbor (1869-1926) − pierwszy prymas Polski odrodzonej, Poznań 2004.
• Serwatka T., Prymas August Hlond wobec Józefa Piłsudskiego i obozu piłsudczykowskiego w latach 1926−1945, „Niepodległość” T. LVI (XXXVI po wznowieniu), s. 31−51.
• Suleja W., Józef Piłsudski, wyd. II, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005.
• Suleja W., Józef Piłsudski - twórca Niepodległej [w:] Józef Piłsudski (1967-1935). Człowiek, żołnierz, polityk, red. Z. Girzyński i J. Kłaczkow, Toruń 2016, s. 13-17.
• Suleja W., Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998.
• Suleja W., Walka Józefa Piłsudskiego o wojsko na forum Tymczasowej Rady Stanu, „Niepodległość i Pamięć” 1997, nr 3 (9), s. 33-50.
• uhTgutt S., Rząd Ludowy w Lublinie, Jak powstał i czem był, Warszawa 1928.
• Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917-1918), wyd. II, Wrocław 2017.

Identifiers

DOI

10.48261/pis213805

Biblioteka Nauki

2154519