Artyści w filmach kina moralnego niepokoju

• Authors: Dorota Skotarczak

Title variants

EN

Artists in Films of the Cinema of Moral Anxiety

Abstracts

PL

W drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX w. narodził się w polskiej kinematografii nurt określony poźniej mianem kina moralnego niepokoju. Filmy tego nurtu wyrastały bezpośrednio z konkretnej rzeczywistości społeczno-politycznej. Z jednej strony mówiły o wartościach uniwersalnych, takich jak prawda i dobro, czemu zawdzięczają swoją uniwersalność i aktualność, a z drugiej ukazywały realia Polski lat siedemdziesiątych. Choć nie jest to bezwzględną regułą, akcja filmow moralnego niepokoju toczyła się często w środowiskach inteligenckich, dziennikarskich oraz artystycznych. Jednakże opisywane w filmach teatry, sale balowe i korytarze telewizji były metaforą PRL-u. Osadzenie akcji w środowiskach artystycznych i tworczych, zwłaszcza dość poślednich – wśrod małomiasteczkowych wodzirejow, szefow małych teatrow studenckich, prowincjonalnych aktorow – pozwalało na obejście zakazow i uśpienie uwagi cenzorow. Jak w soczewce skupiały się w tych filmach wszelkie problemy i konflikty występujące w realnym życiu wszystkich ludzi mieszkających w kraju realnego socjalizmu. Wszyscy borykali się z podobnymi kłopotami, byli tłamszeni przez kliki i układy w miejscu pracy i w życiu publicznym.

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 15-30

Dates

published

2022

Contributors

author

Dorota Skotarczak

• Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

References

• Balcerek J., Klasa panująca a struktury społeczne w PRL [w:] Elity władzy w Polsce a struktura społeczna w latach 1944–1956, red. P. Wojcik, Warszawa 1992.
• Barczykowska A., Wielkomiejskie osiedla blokowe. Historia i wspołczesność, „Kronika Miasta Poznania” 2018, nr 4.
• Bereś S., Agenci na froncie literatury [w:] Tworcy na służbie. W służbie tworczości, red. S. Ligarski, Warszawa 2019.
• Braun K., Teatr polski (1939–1989). Obszary wolności – obszary zniewolenia, Warszawa 1994.
• Cymer A., Architektura w Polsce 1945–1989, Warszawa 2018.
• Dabert D., Kino moralnego niepokoju, Poznań 2003.
• Dondziłło C., Młode kino polskie lat siedemdziesiątych, Warszawa 1985.
• Dondziłło C., Żuk w wielkiej kupie, „Film” 1978, nr 31.
• Drozdowski B., Kilka fragmentow z życia artystycznego, „Film” 1979, nr 51.
• Eisler J., Czterdzieści pięć lat, ktore wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944–1989, Warszawa 2018.
• Fedorowicz J., Mistrz offu, Warszawa 2019.
• Hollender B., Zespoł TOR, Warszawa 2000.
• Janicka B., Pionek jako figura, „Film” 1979, nr 49.
• Kałużyński Z., Jak cię złapię, zrobię film, „Polityka” 1979, nr 7.
• Karpiński J., Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.
• Kornatowska M., Wodzireje i amatorzy, Warszawa 1990.
• Kostka W., Nomenklatura – zinstytucjonalizowana elita polityczna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2006, t. 2.
• Ledochowski A., V Symfonia, „Film” 1980, nr 18.
• Macyra R., Miłosz J., Władza versus społeczeństwo – problem wzajemnej alienacji: uwagi wstępne [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, red. M. Bukała, D. Iwaneczko, Rzeszow–Warszawa 2010.
• Narojek W., Socjalistyczna Welfare State. Studium z psychologii społecznej Polski Ludowej, Warszawa 1991.
• Pawlicki A., Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965–1972, Warszawa 2001.
• Pokorna-Ignatowicz K., Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL. Między polityką a widzem, Krakow 2003.
• Połynkiewicz A., Rzeczywistość PRL a kształtowanie się opozycji w Polsce [w:] Społeczeństwo PRL, t. 1, Poznań 2011.
• Rolicki J., Edward Gierek – przerwana dekada, Warszawa 1990.
• Sitarski P., M.B. Garda, K. Jajko, Nowe media w PRL, Łodź 2020.
• Skodlarski J., Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa 2000.
• Skotarczak D., Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej, Poznań 2004.
• Sobolewski T., Kino większego zaufania, „Film” 1979, nr 52.
• Sowiński P., Wakacje w Polsce Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945–1989), Warszawa 2005.
• Tejchma J., Kulisy dymisji. Z dziennikow ministra kultury 1974–1977, Krakow 1991.
• Zanussi K., PRL zza kamery [w:] Spor o PRL, Krakow 1996.
• Zanussi K., Wypowiedź, „Filmowy Serwis Prasowy” 1980, nr 20.
• Zatorski J., Antologia absurdu, „Kierunki” 1981, nr 27.
• Zawistowski A., Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL, Warszawa 2017.

Identifiers

DOI

10.48261/pis224001

Biblioteka Nauki

2230874