Represje reżimu sowieckiego wobec Czechów wołyńskich w latach 1921-1941

• Authors: Svitlana Shulha

Abstracts

PL

Badania represji stosowanych przez reżim sowiecki wobec rożnych grup etnicznych, w tym Czechow z Wołynia, przeprowadzono na podstawie analizy materiałów archiwalnych i wspomnień. Przeanalizowano główne dokumenty związane z represjami i stwierdzono, że nie było odrębnego dokumentu (rozkazu), na mocy którego przeprowadzono operację przeciwko Czechom, natomiast organy represyjne korzystały z przepisów tzw. wzorcowej operacji polskiej. Scharakteryzowano narzędzia represji, kategorie represjonowanej ludności czeskiej w chronologicznych ramach lat 1921–1941. Zwrócono uwagę na to, że środkami i narzędziami realizacji polityki wewnętrznej (sowietyzacji) były masowe aresztowania, wysiedlenia (deportacje) i egzekucje ludności, w tym także Czechow z Wołynia, które przeprowadzono w USRS, a od 1939 r. także na zachodniej Ukrainie. Na podstawie analizy materiałów archiwalnych i wspomnień ustalono kategorie osób pochodzenia czeskiego, które były represjonowane jako „społecznie niebezpieczne”. Byli to właściciele przedsiębiorstw przemysłowych, tzw. kułacy, ziemianie, funkcjonariusze państwowi i policjanci, polscy żołnierze, aktywni uczestnicy ruchu społecznego i jego przywódcy, jeńcy wojenni, członkowie Drużyny Czeskiej i żołnierze czechosłowackiego korpusu armii rosyjskiej (1914–1918). Udowodniono, że represje wobec Czechow wołyńskich były przyczyną negatywnego stosunku Czechow do reżimu sowieckiego, a w okresie powojennym – ruchu remigracyjnego.

Keywords

PL

Wołyń; represje; wołyńscy Czesi; kułak; „element społecznie niebezpieczny”; deportacje; operacje narodowe

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 287-300

Dates

published

2022

Contributors

author

Svitlana Shulha

• Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku

References

• Великий терор. Польська операція 1937-1938 / Wielki terror. Operacja polska 1937-1938: у 2 ч., Варшава-Київ 2010.
• Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 г. Краткие сводки. Выпуск IV. Народность и родной язык населения СССР, Москва 1928, c. 103-104, https://archive.org/details/vyp4nariridmova/page/n29/mode/2up, dostęp 23 XI 2022 r.
• Справка о репрессиях против поляков и польских граждан в СССР. 22 февраля 1996 г., с. 194, http://, http://docs.historyrussia.org/ru/nodes/165317, dostęp 6 XII 2021 r.
• Borák M., Perzekuce občanů z území dnešní České republiky v SSSR. Sborník studií, Praha 2003.
• Borák M., Zatajene popravy. Češi a českoslovenšti obcane popraveni na sovetske Ukrajne, Opava 2014.
• Dufek V., Perzekuce Čechů na západní Volyni [w:] Kapitoly z dějin volyňských čechů. Sborník historických souborných, vědeckých a memoárových prací, Praha 1997.
• Dvořák J., Antonín Vodseďálek a proces s českými učiteli na Ukrajině, https://www.academia. edu/30703460/Anton%C3%ADn_Vodse%C4%8F%C3%A1lek_a_proces_s_%C4%8Desk% C3%BDmi_u%C4%8Diteli_na_Ukrajin%C4%9B, dostęp 28 IV 2021 r.
• Filip Z., Proces s českými učiteli na Ukrajině [w:] Rýdl K. a kol., Historia magistra vitae - vita magistra historiae. Sborník statí, k. 75, narozeninám univ. prof. dr. Josefa Cacha, Praha 1998.
• Hofman J., Širc V., Vaculik J., Volyňští Češi v prvím a druhém odboji, Praha 2004.
• Hostička V., Volyňští Češi s jejich perzekuce v Sovětském svazu [w:] Volyňští Češi v prvím a druhém odboji, Praha 2004.
• Perný J., Československý konzulát na Volyni, „Zpravodaj SČVP” 1992, č. 6.
• Perný J., Nováček do Buzuluku [w:] Volyňští Češi v prvím a druhém odboji, Praha 2004.
• Šereťuk M., Kronika Českého Kvasilova, [Praha] 2003.
• Vaculík J., Dějiny volyňských Čechů, II. Díl: 1914-1945, Praha 1998.
• Аблажей Н., Потапова Н., „Национальные” операции Большого террора. Иерархия полномочий власти и карательных органов в центре и на периферии, „Улкен Алтай әлемі - Мир Большого Алтая - World of Great Altay” 2019, № 5 (2).
• Баран В.K., Токарський В.В., „Зачистка”. Політичні репресії в західних областях України у 1939-1941 рр., Львів 2014.
• Represje reżimu sowieckiego wobec Czechów wołyńskich w latach 1921-1941

Identifiers

DOI

10.48261/pis224014

Biblioteka Nauki

2230860