Dokumentowanie czynności przy opiekach „mniejszych” przez łódzki magistrat w latach 1832–1876

• Authors: Joanna Machut-Kowalczyk

Title variants

EN

Documentation of the „minor” guardianships activities by magistrate of Łódź in the years 1832–1876

Abstracts

EN

The distinction between “major” and “minor” guardianships appeared with the Civil Code of Kingdom of Poland in 1825. The former was created with participation of the courts of peace (for wealthier pupils) and the latter – with the participation of local magistrates (for less wealthy). Documentation of the „minor” guardianships activities was regulated by administrative regulations. The separated court files were created for every new case. Most of them included document initiating the guardianship, one protocol of the family council’s meeting and the inventory of property. Custodial data rarely documented more activities. The magistrate officials created protocols of the family council’s meetings, and reports about the number of the guardianships establishments based on the forms sent by courts and the governmental commissions. Reports and official correspondence between magistrate and court’s and administrative authorities were documented in the general files.

PL

Z chwilą wprowadzenia Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego (1825 r.) pojawiło się rozróżnienie na opieki „większe” i „mniejsze”. Pierwsze urządzane były przy udziale sądów pokoju (dla bogatszych pupili), drugie – przy udziale urzędów lokalnych (dla uboższych). Dokumentowanie czynności opiek mniejszych było regulowane przepisami administracyjnymi. Dla nowej sprawy zakładane były osobne akta. Większość z nich zawierała pismo inicjujące ustanowienie opieki, jeden protokół posiedzenia rady familijnej i spis inwentarza majątku. Akta pupilarne rzadko dokumentowały więcej czynności. Na podstawie przesłanych wcześniej przez sądy i komisje rządowe wzorów, urzędnicy sporządzali protokoły posiedzeń rad familijnych i raporty o liczbie ustanowionych opiek. Raporty i korespondencja urzędowa między magistratem a organami sądowymi i administracyjnymi była dokumentowana w aktach generalnych.

Keywords

PL

rada familijna; opieka; Prezydent Miasta Łodzi; Kodeks Cywilny Krolestwa Polskiego; sąd pokoju; Krolestwo Polskie

EN

family council; guardianship; President of Łodź; Civil Code of Polish Kingdom; court of peace; Kingdom of Poland

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
• Year: 2022
• Volume: XXV
• Issue: 25
• Pages: 159-173

Dates

published

2022

Contributors

author

Joanna Machut-Kowalczyk

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000307337709

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:zespół nr 191: „Akta Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi tyczące się przeniesienia attrybucyi Sądów Pokoiu na Prezydentów, Burmistrzów i Woytów Gminnych w Królestwie Polskiem”, sygn. 6895.
• Archiwum Państwowe w Łodzi:zespół nr 221: „Akta Miasta Łodzi”, sygn. 653, 985; 986; 987; 1012; 1013; 1062–1443. zespół nr 2136: „Akta Miasta Zgierza”, sygn. 427.
• Dyaryusz Senatu Seymu Królestwa Polskiego 1825, Warszawa 1828.
• „Dziennik Praw Królestwa Polskiego” 1825, t. 10, nr 41.
• Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego (Prawo z r. 1825), objaśniony motywami do prawa i jurysprudencyą, zebrał J. Walewski, ks. I, Warszawa 1872.
• Prawo cywilne familijne. Pokrewieństwo i powinowactwo; uznanie, uprawnienie i wywód rodu; przysposobienie; opieka; ubezwłasnowolnienie. Opracowano na podstawie wykładów uniwersyteckich prof. Lutostańskiego, Warszawa 1932.
• Prawo cywilne obowiązujące w Królestwie Polskiém, wyd. S. Zawadzki, t. I, Warszawa 1860.
• Bieda J., Machut-Kowalczyk J., Doradca i opiekun przydany w świetle Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego – podobieństwa i różnice, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2012, t. XV, s. 85–95.
• Hube K., Prawo cywilne obowiązujące w guberniach Królestwa Polskiego, Warszawa 1877.
• Machut-Kowalczyk J., Dzieje opieki na ziemiach polskich, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2010, t. XIII, s. 57–73.
• Machut-Kowalczyk J., Kurator z powodu ciąży w świetle akt Sądu Pokoju Powiatu Łęczyckiego i Sądu Pokoju w Łodzi w latach 1809–1876, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. 68, z. 2, s. 167–181.
• Machut-Kowalczyk J., Rada familijna pod powagą sądu pokoju w świetle akt łęczyckich, zgierskich i łódzkich z lat 1809–1876, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2014.
• Machut-Kowalczyk J., Ustalanie składu rady familijnej na podstawie Kodeksu Napoleona na obszarze działania łęczyckiego sądu pokoju, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2011, t. XIV, s. 183–197.
• Milewski J., O opiekach, ustanawianych przez sądy gminne, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1882, nr 38.
• Okolski A., Zasady prawa cywilnego obowiązującego w Królestwie Polskim, Warszawa 1885.
• Tkaczuk M., Rada familijna jako instytucja systemu opieki w Polsce w XIX i w XX w., [w:] Rodzina w naukach prawnych, red. M. Tkaczuk, R. Jaworska-Stankiewicz, Wydział Prawa i Administracji. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2012, s. 179–196.

Identifiers

DOI

10.48269/2450-6095-sdpipp-25-008

Biblioteka Nauki

2189311